روند برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی زیانبار بوده و باید معکوس شود/ شورای امنیت «پیشگیری» را به عنوان رویکرد اصلی خود اتخاذ کنند

اعتمادآنلاین| مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل روز سه‌شنبه در نشست شورای امنیت در خصوص دیپلماسی پیشگیرانه طی اظهاراتی عنوان کرد: حفظ صلح و امنیت از طریق پیشگیری پارادایم غالب در منشور سازمان ملل است.

به گزارش فارس، وی افزود: «پیشگیری»، امروزه نیز به همان اندازه سال 1945 که بنیانگذاران این سازمان آن را به عنوان اصل بنیادین در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی مبنا قرار دادند، معتبر و مفید است.

تخت روانچی با طرح این سؤال که شورای امنیت در انجام وظایف خود چقدر در اعمال این اصل موفق بوده است؟ پاسخ داد: بررسی اجمالی عملکرد شورای امنیت نشان می‌دهد با اینکه این نهاد موظف به استفاده از پیشگیری و روش‌های مسالمت آمیز تحت فصل ششم منشور بوده، از این اصل به ندرت استفاده کرده است، و حتی در برخی زمان‌ها، به گونه‌ای با وظایف خود تحت فصل ششم رفتار کرده که گویا اصلاً آنها وجود ندارند.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل خاطرنشان کرد: برعکس، این نهاد مکرراً، با شتاب و بیش از حد به اقدامات قهر آمیز تحت فصل هفتم منشور متوسل شده است، بدون آنکه از اختیارات خود تحت فصل ششم منشور حتی استفاده کرده باشد؛ چه رسد به اینکه به لحاظ منطقی و قانونی، باید آنها را اجرا و از ناکافی بودن اثر آنها اطمینان حاصل کرده باشد.

وی افزود:‌ در بسیاری از موارد، این روند به وخامت بیشتر اوضاع، نقض حاکمیت و تمامیت ارضی دولت‌ها، نقض حقوق بشر جمعی یک ملت و مانند آن شده است. این موارد هنگامی که با عوامل دیگری مانند تصمیمات فراقانونی شورا یا سوءاستفاده از این نهاد توسط برخی اعضای دائمی آن ترکیب شده‌اند، به طولانی شدن بیشتر درگیری‌ها منجر شده‌اند.

تخت روانچی ادامه داد: در مجموع، روند برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی زیانبار بوده و بنابراین باید معکوس شود.

این دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: اختیارت شورا تحت فصل هفتم منشور، از جمله تحریم‌ها، باید تنها به عنوان آخرین راه و آن هم در صورت ضرورت و پس از اثبات ناکافی بودن اعمال تمام روش‌های حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، اعمال شود. در انجام وظایف خود، شورای امنیت باید برای «پیشگیری» و توسل به اقدامات غیر قهرآمیز تحت فصل ششم منشور اولویت قائل شود.

وی یادآور شد: با این حال، اصل «پیشگیری» و فصل ششم منشور هر قدر هم که مهم باشد، نمی‌تواند و نباید به صورت دلبخواه اعمال شود. بلکه باید همواره با احتیاط، به شیوه‌ای هوشمندانه و در تطابق کامل با نص و روح منشور و حقوق بین‌الملل اعمال شود.

تخت روانچی گفت: طبق ماده 33 منشور، مسئولیت حل و فصل هرگونه اختلاف بین‌المللی، که تداوم آن ممکن است حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر اندازد، در درجه اول، کاملاً به عهده طرف‌های مورد نظر است. بنابراین، این اصل باید کاملاً توسط شورا مورد احترام قرار گرفته و به دقت رعایت شود. مهمتر از آن، اختیارات شورا تحت فصل ششم هرگز نباید برای بررسی مسائلی که اساساً به صلاحیت داخلی دولت‌ها مرتبط است یا برای بررسی وضعیت‌هایی که ادامه آن صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر «نمی‌اندازد»، یا برای نقض یا تضعیف حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال سیاسی دولت‌ها مورد استفاد قرار گیرد.

وی در پایان بیان کرد: شورای امنیت و سایر ارکان اصلی سازمان ملل متحد باید «پیشگیری» را به عنوان رویکرد اصلی خود اتخاذ کنند و با رعایت کامل اختیارات خود و اصول مندرج در منشور، برای تحقق کامل و مؤثر اهداف و اصول سازمان و منافع مشترک ملت‌ها تلاش کنند.