اگر سیاست آمریکا احیای برجام است، باید تحریم‌ها را لغو کند

اعتمادآنلاین| سید محمد جواد رسولی، سفیر کشورمان در بلغارستان با شرکت در برنامه پر مخاطب "جهان و ما" تلویزیون ملی بلغارستان به تبیین رویکرد و مواضع کشورمان در قبال مذاکرات هسته‌ای وین پرداخت.

به گزارش ایسنا، مشروح گفت وگوی سفر کشورمان در صوفیا در برنامه مذکور به شرح ذیل می باشد:

*وزیر امور خارجه ایران در آغاز مذاکرات وین تایید کرد که موضع کشورش در قبال مذاکرات بر سر برنامه هسته ای خود بدون تغییر باقی مانده و خواستار رفع تحریم ها است. آیا ایران حاضر به مصالحه برای حصول پیشرفت است؟

موضع ایران مبنی بر رفع تحریم ها، یک موضع اصولی و منطقی است؛ توافق هسته ای (برجام) از دو ستون تشکیل می شود: یکی محدودیت برنامه های هسته ای ما و دیگری لغو تحریم ها علیه ما؛ تعادل برجام روی این دو ستون قرار دارد و اگر یکی از آنها آسیب ببیند، دیگر هیچ تعادلی وجود نخواهد داشت؛ آمریکا با خروج یکجانبه و غیرقانونی خود از برجام در 8 مه 2018 و بازگرداندن و اعمال تحریم های جدید، با نقض تعهدات خود تعادل میان دو ستون برجام را برهم زد.

با این وجود، در پی خروج غیر قانونی آمریکا و وضع تحریم ها، ایران با حسن نیت از انجام اقدامات جبرانی خودداری کرد و با توجه به درخواست اعضای باقی مانده برجام و اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده توافق هسته ‌ای، به توقف اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام متوسل نشد تا از این طریق سایر اعضای برجام بتوانند شرایط منفی ناشی از خروج آمریکا را جبران کنند.

با این حال با توجه به استمرار این وضعیت غیرسازنده و پس از یک سال صبر راهبردی، به دلیل افزایش تحریم های ایالات متحده و نیز عدم پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات، برای ایران چاره ای باقی نماند جز این که از حقوق خود وفق بندهای 26 و 36 برجام استفاده کند و اجرای بخشی از تعهدات خود را به صورت مرحله ای از هشتم ماه مه 2019 متوقف سازد.

در ادامه، با عدم تغییر وضعیت و در فقدان اقدامی مؤثر از سوی طرف های ذیربط برجام ، پارلمان ایران قانون «برنامه اقدام راهبردی لغو تحریم ها و حفظ منافع ملت ایران» را در تاریخ دوم دسامبر 2020 تصویب کرد. این قانون دولت را مکلف کرد که در صورت تداوم عدم پایبندی اعضای برجام به تعهد خود، اجرای تمامی تعهدات داوطلبانه ایران ذیل برجام به تدریج متوقف شود مگر این که سایر طرف های برجام تعهدات کامل خود را در عمل به اجرا در آورند.

بنابراین اگر از روی عقل و منطق وضعیت را بسنجید، همه خواهند گفت اگر آمریکا واقعا خواهان پیشرفت در مذاکرات است، باید تحریم ها را به عنوان جزء جدایی ناپذیر برجام لغو نماید، و ما تایید کنیم که تحریم‌ها دیگر وجود ندارد، در این صورت ایران هم آمادگی دارد که پس از راستی آزمایی و تضمین عدم خروج مجدد این کشور از برجام به تعهدات برجامی برگردد.

در این راستا ما متن پیشنهادی خود را در قالب 2 سند پیش نویس با موضوع لغو تحریم ها و مسائل هسته ای تحویل طرف مقابل دادیم.

*از سوی دیگر ایالات متحده لغو تحریم ها را با احیای برنامه جامع اقدام مشترک در خصوص برنامه هسته ای ایران مرتبط دانسته است. این همچون دایره سحرآمیزی به نظر می رسد؟

اگر ایالات متحده واقعا به دنبال احیای کامل برجام است؛ کافی است صرفا به اجرای تعهدات خود ذیل برجام بازگردد. شرایط کاملاً شفاف است؛ این ایران نبود که برجام را ترک کرد، بلکه آمریکا بود که چنین اقدامی را انجام داد. ایالات متحده تصمیم گرفت که با نقض تعهدات خود به مشارکت در برجام پایان دهد، آنها میز مذاکره را ترک و تحریم‌ها را مجدداً اعمال کردند و حتی تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کردند. بنابراین اگر سیاست آنها احیای برجام است، قطعاً باید تحریم‌ها را لغو کنند و به پایبندی کامل بازگردند. طرف آمریکایی تلاش دارد به جای بازگشت به تعهدات خود، ایران را مقصر عدم احیای برجام نشان دهد.

هرگز نباید فراموش کرد که آمریکا عامل اصلی ایجاد وضعیت فعلی است. کاخ سفید برای از بین بردن برجام از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و این ایران بود که تمام توان خود را برای زنده نگاه داشتن این توافق به کار بست. آنچه که در شش دور مذاکرات قبلی برای ایران آشکار شد این است که ایالات متحده هنوز درک درستی از این واقعیت ندارد که بدون رفع همه تحریم هایی که علیه ملت ایران در دوران پس از خروج این کشور از برجام اعمال کرده است، راهی برای بازگشت به برجام ندارد.

*به نظر می رسد ایالات متحده نگران است که تهران می تواند گفتگو را به تاخیر بیاندازد و برنامه هسته ای خود را سرعت بخشد. آیا چنین دلیلی برای این وجود دارد؟ طی چند ماه اخیر تهران با حصول پیشرفتی در غنی سازی اورانیوم افتخار کرده است؟

هیچ دلیلی برای این کار وجود ندارد؛ اعزام یک تیم جامع به مذاکرات بیانگر اراده جدی دولت ایران در این مذاکرات است؛ ما مذاکره را برای مذاکره نمی خواهیم بلکه به دنبال مذاکرات ثمر بخش و دستاوردهای ملموس هستیم؛ شش دور مذاکره فشرده قبلی در وین به دلیل زیاده خواهی و مواضع زیاده خواهانه آمریکا به موفقیت نرسید؛ اگر آمریکا خواهان سرعت بخشیدن به فرایند احیای برجام است کافی است به تعهدات خود ذیل برجام باز گردد و تحریم ها را لغو نماید. شما می دانید، ایران پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام خسارت زیادی را متحمل شد و در حال حاضر حتی آن خسارتها را نیز مطالبه نکرده است، بلکه به دنبال آن است که مسیر بازگشت دوباره به برجام کاملا روشن و همراه با نتایج ملموس برای ایران و بدور از زیاده خواهی و طرح مسائل غیرمرتبط باشد.

هدف اصلی مذاکرات پیش رو اجرای کامل و مؤثر برجام و با هدف عادی سازی روابط تجاری و همکاری‌های اقتصادی پایدار با جمهوری اسلامی ایران است. بدیهی است برای بازگشت به برجام، ایران باید بتواند به طور کامل از لغو تمامی تحریم ها منتفع شود؛ این فرصت، پنجره ای نیست که تا ابد باز بماند. بی تردید تهران به همان میزان که متعهد به عدم انحراف برنامه صلح آمیز هسته ای خود است، متعهد به حفظ و صیانت از دستاوردهای دانشمندان و صنعت هسته ای صلح آمیز خویش نیز می‌باشد و علیرغم تحریم های غیر قانونی و غیر انسانی، نیز دست از توسعه همه جانبه کشور در عرصه‌های صنعتی، تجاری، دریانوردی، فضایی، دفاعی، علم و فناوری، رشد فزاینده اقتصادی و …برنخواهد داشت.

*به نظر می رسد هدف رئیس جمهور جوبایدون احیای معامله است. ایران چه حسن اراده ای برای از سرگیری معامله هسته ای سال 2015 نشان خواهد داد؟

واقعیات و سیاست عملی آمریکا این را نمی گوید؛ در دولت بایدن نه تنها تمام تحریم های غیرقانونی و یک جانبه زمان ترامپ پا بر جا مانده است، بلکه سیاست اعمال تحریم علیه ایران تداوم یافته است. پر واضح است که هدف از این اقدامات آمریکا، جلوگیری از بهره مندی ایران از حقوق و امتیازات مصرح خود در برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت ملل متحد است. البته دولت های سه کشور اروپایی طرف برجام، علی رغم غیر قانونی و غیر قابل قبول دانستن این رویکرد آمریکا، در عمل با سکوت و بی عملی خود، با آن رویکرد همراهی کرده اند. هیچ کس نمی‌تواند جدیت و حسن نیت ایران را در پایبندی به تعهدات کامل زیر سؤال ببرد. جمهوری اسلامی ایران علیرغم تمامی‌بدعهدی‌های غرب در برجام، مجدداً به منظور نشان دادن حسن نیت و با هدف غایی لغو تحریم های یک جانبه و غیرقانونی، آمادگی خود برای گفت وگوی نتیجه محور را نشان داد. اعزام یک تیم جامع به مذاکرات بیانگر اراده جدی ایران در این مذاکرات است. به نظر من باید از آمریکا سوال شود که آن کشور چه کاری کرده و یا می خواهد انجام دهد که نشان دهد برای انجام تعهداتی که بیش از 5 سال است از انجام آن استنکاف کرده، اراده ای جدی و قابل اعتماد دارد.