30 صفحه گزارش درباره بازداشت، شکنجه و کشتار غیرقانونی

آرمین منتظری در روزنامه اعتماد نوشت: سازمان عفو بین‌الملل در تازه‌ترین گزارش خود درباره اسراییل این رژیم را به آپارتاید در رفتارش با فلسطینی‌ها متهم کرد. گزارش سازمان عفو بین‌الملل حتی پیش از انتشارش با واکنش تل‌آویو مواجه شد و رژیم اسرائیل با انتشار پستی در حساب توییتر خود این گزارش را ضدیهودی توصیف و اتهاماتش را رد کرده و محکوم کرد. 

گزارش 30 صفحه‌ای سازمان عفو بین‌الملل درباره موارد نقض حقوق بشر توسط رژیم اسرائیل روز دوشنبه منتشر شد. در این گزارش جزییاتی درباره «اقدامات ضدانسانی نظیر اجبار به تغییر محل سکونت، نحوه مدیریت زندان‌ها و بازداشتی‌ها، شکنجه، کشتار غیرقانونی، آسیب‌های ناشی از ضرب و شتم و نقض حقوق اولیه انسانی و آزادی‌ها علیه جمعیت فلسطینی» را فهرست کرده است.

در این گزارش تاکید شده که این رفتارها و اقدامات در کنار هم نشان‌دهنده برپایی رژیمی است که به‌طور سازمان یافته به سرکوب و اعمال فشار بر فلسطینیان می‌پردازد. در بخشی از این گزارش آمده است: «سازمان عفو بین‌الملل به این نتیجه رسیده است که اسراییل فلسطینیان را به عنوان «یک گروه نژادی پست غیریهودی» به حساب می‌آورد و بر همین اساس با آنها رفتار می‌کند.

پیش از گزارش سازمان عفو بین‌الملل دو گزارش دیگر نیز توسط گروه‌های حقوق بشری Btselem و HRW، در همین خصوص منتشر شده است. اسراییل مانند دو گزارش قبلی، گزارش جدید سازمان عفو بین‌الملل را هم مورد حمله قرار داده است. در این سه گزارش سیاست اسراییل در سرزمین‌های فلسطینی و سرزمین‌های اشغال شده توسط اسراییل از سال 1967 که هرگز به‌طور رسمی به اسراییل ملحق نشدند، بررسی شده است.

در گزارش سازمان عفو بین‌الملل آمده است: «از سال 1948 که رژیم اسراییل تاسیس شد، این رژیم سیاست آشکار حفظ و گسترش جمعیت یهودی و هژمونی آنها را ادامه داده و کنترل خود را بر زمین‌های فلسطینیان با هدف نفع رساندن به یهودیان اسراییل افزایش داده است.» 

سخنگوی وزارت خارجه اسراییل در یک جلسه آنلاین به خبرنگاران با اشاره به گزارش جدید سازمان عفو بین‌الملل مدعی شد که «این گزارش براساس استانداردهای دوگانه و ایجاد خصومت با هدف مشروعیت‌زدایی از موجودیت اسراییل به عنوان سرزمین مردم یهود، تهیه شده است.» وزارت خارجه اسراییل نیز در بیانیه‌ای جداگانه با اشاره به محتوای گزارش سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد: «اینها دقیقا مولفه‌هایی هستند که یهودی‌ستیزی مدرن براساس آنها بنا شده است.»

برخی لابی‌های اسراییل در امریکا نظیر آیپک و لیگ ضد افترا مواضعی مشابه با تل آویو اتخاذ کرده و اعلام کردند: «گزارش سازمان عفو بین‌الملل به آن دسته از یهودی‌ستیزان در سراسر جهان که به دنبال تضعیف تنها کشور یهودی روی زمین هستند، کمک می‌کند. در حالی که به‌طور همزمان رنج هولناکی را که در نتیجه آپارتاید در آفریقای جنوبی ایجاد شده بود، کم‌اهمیت جلوه می‌دهد.»

کلمه آپارتاید برای نخستین‌بار در آفریقای جنوبی ابداع شد. کشوری که بین سال‌های 1948 تا 1994، در آن سیاست تبعیض نژادی توسعه جداگانه برمبنای نژاد، یک سیاست رسمی و آشکار دولت آن کشور بود. در این نظام حاکمیتی غیرسفیدپوستان از چرخه حاکمیتی کنار گذاشته می‌شدند و حتی حق شهروندی از آنها سلب می‌شد و آنها را مجبور می‌کردند برای تردد برگه‌های عبور، گذرنامه‌های خاص دریافت کنند و سیاهپوستان تنها در چنین شرایطی اجاره داشتند که سفر کرده و به کار مشغول شوند. رژیم اسرائیل همواره مقایسه خودش را با نظام حاکمیتی در آفریقای جنوبی رد کرده است. اسراییلی‌ها معتقدند که سیاست‌های مبتنی بر تبعیض بین فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها ریشه‌اش در نژادپرستی سازما‌ن‌یافته و عمدی نیست، بلکه ریشه در ترس‌های امنیتی تل‌آویو دارد. 

در این میان جنبش حماس از انتشار عفو بین‌الملل استقبال کرده است. هشام قاسم، رییس اداره رسانه‌ای جنبش حماس با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد، این جنبش با قدردانی و احترام، تلاش‌های سازمان عفو بین‌الملل را در انتشار گزارش حرفه‌ای خود که حقایق را روشن می‌کند، مورد ارج قرار می‌دهد. هشام قاسم در ادامه افزود: این گزارش با توصیف کردن رژیم اشغالگر به عنوان یک رژیم آپارتاید، واقعیت غم‌انگیز و فاجعه‌بار ملت فلسطین تحت اشغال رژیم صهیونیستی را به گونه‌ای که هست، تشریح و سیاست آپارتاید را که در تمامی اراضی فلسطینی اشغالی اجرا می‌شود، توضیح می‌دهد.

قاسم اعلام کرد: این گزارش کمکی جدید به افشای اشغالگری اسراییل و برداشتن پوششی است که سال‌ها و دهه‌های طولانی، چه از طریق آنچه کشورهای استعمارگر بزرگ آن را فراهم کردند و چه از طریق چشم‌پوشی آنها بر نقض‌ها و اقدامات شنیعی که انجام می‌دهند، برخوردار بوده است.این عضو جنبش حماس همچنین تاکید کرد: هجمه اسراییل علیه عفو بین‌الملل پس از انتشار این گزارش، به مثابه تلاش دیگری برای افزودن به نژادپرستی غیرانسانی اشغالگران است تا از طریق آن سعی دارد واقعیت‌ها را از بین ببرد و آن را از افکار عمومی جهان پنهان کند. این اختلاف‌نظر بر سر واژه‌ها به‌طور فزاینده‌ای به ابزاری برای توصیف و درک درگیری‌ها در مناطق اشغالی از داخل منطقه و خارج تبدیل شده است. درحالی که واکنش دولت اسراییل به گزارش‌های قبلی B’Tselem و HRW انتقادی بود، سخنگوی وزارت خارجه اسراییل نگرانی‌هایی را که روایت مبتنی بر آپارتاید ایجاد کرده اذعان کرد و این‌بار رویکردی تندتر را در مقابل گزارش عفو بین‌الملل در پیش گرفت.

سخنگوی وزارت خارجه اسراییل مدعی شد: «این نگرانی وجود دارد که مردم آن اتهامات نادرست را باور کنند.» او به کابینه فعلی اسراییل اشاره کرد که برای اولین‌بار قانونگذاران عرب را در خود جای داده و مدعی شد این مساله خود نشان می‌دهد که دموکراسی در اسراییل فراگیر است.اما بسیاری از فعالان فلسطینی بر این باورند که این استدلال‌ها دیگر نتیجه نمی‌دهد و افکار عمومی هر روز بیشتر به نفع فلسطینیان در حال چرخش است. این فعالان فلسطینی به تظاهرات سال گذشته در ایالات متحده و سراسر جهان در حمایت از خانواده‌های فلسطینی که با تهدید اخراج اجباری از خانه‌های خود در محله شیخ جراح در بیت‌المقدس شرقی روبه‌رو هستند، اشاره می‌کنند.

سالم برهمه، مدیر اجرایی موسسه فلسطین در رام‌الله، در گفت‌وگویی با سی‌ان‌ان می‌گوید: «جهان به این نتیجه رسیده که برای انسان‌هایی که در سرزمینی بین رودخانه و دریا زندگی می‌کنند، سطح آزادی‌ها و حقوق صرفا با در نظر گرفتن با هویت قومی آنها تعریف می‌شود.»  اتهام یهودستیزی که توسط مدافعان اسراییل مطرح می‌شود به موضوعی بسیار مورد مناقشه تبدیل شده است. اگرچه تحقیقات به وضوح به افزایش یهودی‌ستیزی در سراسر جهان اشاره می‌کنند اما بسیاری احساس می‌کنند که این واژه از سوی مقامات اسراییلی مورد سوءاستفاده قرار گرفته و در حال بی‌ارزش شدن است.

دنی دانون، سفیر سابق اسراییل در سازمان ملل متحد، اخیرا پس از اینکه اما واتسون، بازیگر زن انگلیسی را به یهودی‌ستیزی متهم کرد، پس از انتشار تصویری از تظاهرات طرفدار فلسطین در فضای مجازی در کنار عبارت «همبستگی یک فعل است» مورد تمسخر قرار گرفت. ایمن محیل الدین، مجری MSNBC و خبرنگار سابق CNN در توییتی نوشت: «شوخی نیست، ما در نقطه‌ای هستیم که صرفا ارسال یک تصویر که به همبستگی با فلسطینی‌ها در اینستاگرام اشاره دارد، باعث می‌شود شما را یک یهودی‌ستیز بدانند.» در این میان امریکا نیز به دفاع از اسراییل در مقابل گزارش جدید عفو بین‌الملل پرداخت.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، پیش از خواندن این گزارش، در یک نشست خبری در وزارت امور خارجه گفت که توصیف اسراییل به عنوان یک کشور آپارتاید «ادبیاتی است که ما هرگز از آن استفاده نمی‌کنیم.» پرایس افزود که دولت امریکا تا زمانی که فرصتی برای خواندن گزارش کامل نداشته باشد، اظهارنظر کامل‌تری نخواهد کرد.

این گزارش همچنین همزمان با اولین سفر یک رییس دولت اسراییل به امارات متحده عربی منتشر شده است. در گزارش‌های سفر دو روزه اسحاق هرتزوگ رییس‌جمهور اسراییل به امارات اشاره‌ای به هیچ بحثی درباره درگیری اسراییل و فلسطین نشده است.