موضع غرب و ناتو در کشورهای حوزه بالکان

یکی از اساتید دانشگاه «سارایوو» در مقاله‌ای به تاثیر حمله روسیه به اوکراین بر کشورهای حوزه بالکان پرداخته است:

به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری آناتولی، «حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه در سراسر کشورهای حوزه بالکان طنین‌انداز شده و برای بوسنیایی‌ها یادآور حمله‌ای مشابه از سوی همسایه شرقی‌شان در حدود ۳۰ سال پیش است. مقامات ارشد بوسنی به‌سرعت این حمله را محکوم کرده و از تمامیت ارضی اوکراین اعلام حمایت کردند. صدای هم‌دردی مردم سارایوو و ورای آن با اوکراین به گوش می‌رسید و هنوز هم می‌رسد.

با این حال، حمایت این کشور از اوکراین سراسری نبود. جنگ اوکراین بازیگران حامی روسیه در بوسنی را عیان کرد. میلوراد دودیک، رهبر صرب‌های بوسنی که در طول سالیان سال، روابط سیاسی چشمگیری با روسیه ایجاد کرده است، از محکوم کردن این حمله سر باز زد. تلاش‌های متعاقب مردد او در اعلام حمایت از دو طرف دعوی نیز موضع او در این مناقشه را به خوبی مشخص کرد.

بازیگران حامی روسیه

گرچه چنین موضعی از دودیک خلاف انتظارات نبود، اما دیدگاه یک سیاستمدار دیگر درباره اوکراین توجهات را به خود جلب کرد. دراگان چوویچ، رهبر کروات‌های بوسنی و رئیس حزب "اتحادیه دموکراتیک کروات‌ها" نیز اکنون به عنوان یک بازیگر طرفدار روسی شناخته شده است. روزنامه‌نگاران و تحلیلگران بوسنیایی متعددی از چند سال قبل تا کنون درباره سیاست‌های روسیه دوستانه چوویچ نوشته‌اند، اما این دیدگاه تا حمله روسیه به اوکراین مورد قبول همه نبود. چوویچ با محکوم نکردن این حمله چهره واقعی خودش را نشان داد.

او پس از آنکه مورد انتقاد قرار گرفت، تلاش کرد تا با بیانیه‌های مطبوعاتی متعدد، خودداری اولیه‌اش از محکوم کردن این حمله را ماست‌مالی کند. از این گذشته، حزب چوویچ هم نتوانست در مجلس بوسنی از همراهی با تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه مسکو حمایت کند. این عملا بدین معناست که دودیک و چوویچ - که در بوسنی از حق وتو برخوردار هستند - از مواضع روسیه حمایت می‌کنند.

این نشان می‌دهد که تنها مسلمانان بوسنی و احزاب مدنی فدراسیون بوسنی و هرزگوین در حمایت خود از غرب وفادار مانده‌اند. از ۲۴ فوریه تا کنون، اکنون که جنگ روسیه آنطور که انتظار می‌رفت پیش نرفته است، در حالت دفاعی هستند و لفاظی‌هایشان کاهش چشمگیری داشته است.

اول ناتو!

غرب باید درس بگیرد و قدم‌های مشخصی برداشته شود. غرب باید به رهبری آمریکا به سوی متحدسازی کشورهای حوزه بالکان در اتحاد آتلانتیک (ناتو) حرکت کند. دولت جو بایدن (رئیس‌جمهوری آمریکا) اکنون در موقعیت منحصربفردی قرار دارد که می‌تواند بوسنی و کوزوو را به سوی ناتو سوق دهد. حالت تدافعی سیاستمداران ضد ناتو - از جمله دودیک - ترس تشدید تنش‌ها در حوزه بالکان را کاهش داده است. اکنون بهترین زمان گسترش حیطه ناتو به حوزه بالکان است. دولت بایدن می‌تواند با متحد کردن بوسنی و کوزوو، به دستاوردی چشمگیر در تضمین امنیت این بخش از جنوب شرق اروپا دست یابد.

علاوه بر این، آمریکا باید بر اتحادیه اروپا فشار بیاورد تا بوسنی و کوزوو را به سمت عضویت دائم در این اتحادیه نزدیک‌تر کند. بوسنی درخواست عضویت خود را در سال ۲۰۱۶ تحویل اتحادیه اروپا داده و هنوز منتظر دریافت وضعیت "نامزدی عضویت" است. کشورهای اروپایی باید به رهبری دولت آلمان خواستار انجام این امر شوند. این امر به بوسنی حق دسترسی به بودجه‌های اتحادیه اروپا را می‌دهد و روند رو به زوال اروپایی‌سازی این کشور پساجنگ را احیا می‌کند.

به طریق مشابه، اتحادیه اروپا باید درهایش را به روی کوزوو نیز باز کند. تعهد این کشور به غرب در موارد متعددی اثبات شده و کوزوو همچنان یک متحد وفادار آمریکا در این منطقه است. کوزوو در سال‌های اخیر پذیرای پناهجویان افغان بوده و صراحتا از اوکراین حمایت کرده است. این کشور همچنان به عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا متعهد است.

به عنوان قدم اول، شهروندان کوزوو باید از ارائه ویزا برای سفر به کشورهای منطقه شنگن بی‌نیاز شوند. کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۸ تایید کرد که کوزوو شرایط بهره‌مندی از این امتیاز را دارد. مسائل مربوط به ویزا موجب نارضایتی شهروندان کوزوو بوده و اکنون زمان آن رسیده است که اتحادیه اروپا شرایط ویزا را لغو کند. گرچه عضویت پیشبرد روند عضویت کوزوو در اتحادیه اروپا ضروری است، اما در حال حاضر عضویت این کشور در ناتو از اولویت بالاتری برخوردار است.

میراث بایدن

جو بایدن اکنون وارد دومین سال ریاست‌جمهوری خود شده و در ماه نوامبر انتخابات میان‌دوره‌ای کشورش را در پیش دارد. گرچه دولت وی واکنش مناسبی به حمله به اوکراین نشان داده است، اما بایدن هنوز باید میراث سیاست خارجه خود را استحکام بخشد.

حدود ۳۰ سال پیش، بایدن یک سناتور جنگ‌طلب بود که از واکنش قاطعانه آمریکا به جنگ‌های بوسنی و کوزوو حمایت می‌کرد. او اکنون می‌تواند به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، روند یکپارچه‌سازی بوسنی و کوزوو به اتحاد ناتو را ادامه دهد. این دو کشور تنها در زیر چتر امنیت ناتو می‌توانند از خطرات در امان باشند. تسریع روند عضویت بوسنی و کوزوو در ناتو همچنین می‌تواند یک موفقیت بزرگ برای سیاست خارجه بایدن باشد که با تعهد او به حوزه بالکان در دهه ۹۰ میلادی هم‌راستا است.»