برگزاری هفتمین نشست سران آستانه با هدف کاهش برخی اختلافات

نشست سران روند آستانه بعد از دو سال وقفه به صورت حضوری ۲۸ تیرماه در تهران برگزار می‌شود . علیرغم  وجود برخی از اختلافات بین اعضا در ارتباط با سوریه این نشست را می‌توان مدلی از مشارکت کشورها در تامین امنیت منطقه و مبارزه با تروریسم دانست، روندی که برای پیشبرد هدف‌ها و ماموریت‌های خود همچنان بعد از ۵ سال با موانع جدی و سختی روبه‌رو است.

به گزارش ایسنا، دراواخر سال ۲۰۱۶ بعد از برگزاری نشست‌هایی نسبتا ناموفق در وین و ژنو در ارتباط با بحران سوریه ، دو کشور همسو با دولت سوریه یعنی روسیه و ایران به همراه ترکیه که از  آغاز این بحران به صورت آشکارا مخالف دولت کنونی سوریه بود و بر رفتن بشار اسد تاکید داشت و در همین راستا به برخی از معارضان سوری و حتی گروه های تکفیری کمک می کرد تصمیم گرفتند که در فرایندی به نام روند آستانه به حل بحران سوریه از طریق راه حل  سیاسی کمک کنند و  به شش سال جنگ، آوارگی و ویرانی در این کشور پایان دهند و مقدمه این موضوع ، آتش بس فراگیری بود که از دسامبر ۲۰۱۶  با توافق میان دولت سوریه و گروهی از مخالفان مسلح برقرار شد، آتش‌بسی که برای نخستین بار نمایندگان دولت سوریه با نمایندگانی از گرووهای  مخالف مسلح به طور مستقیم رایزنی کردند.

دور اول نشست آستانه در ژانویه ۲۰۱۷ (سوم و چهارم بهمن ۱۳۹۵) با حضور ایران،  روسیه و ترکیه در قزاقستان برگزار  شد و به مرور در برخی از نشست‌ها نمایندگان  برخی از کشورها از جمله عراق و لبنان نیز به عنوان ناظر حضور داشتند ولی هیچ کدام عضو دائم این فرایند نشدند.

 روسیه ، ترکیه و ایران به عنوان کشورهای ضامن آتش بس در سوریه تاکنون ۱۸ بار مذاکرات آستانه را با هدف  بررسی مسائل بشردوستانه، تقویت اعتماد و هماهنگی برای انجام اقداماتی در راستای توسعه روند صلح و حل و فصل بحران سوریه برگزار کردند و ضامنین در نشست هجدهم  در  روزهای ۲۴ تا ۲۶ خرداد ۱۴۰۱ با حضور معاونان وزارت امور خارجه روسیه، ایران و ترکیه در نورسلطان  قزاقستان برگزار شد. تصمیم گرفتند تا نوزدهمین نشست بین‌المللی سوریه در چارچوب آستانه با حضور معاونان وزیران امور خارجه ایران ،ترکیه و روسیه را در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ در نورسلطان قزاقستان برگزار کنند.

آنها همچنین در این نشست که به طور معمول با حضور هیات سازمان ملل برگزار می شود، بر برگزاری هرچه زودتر نشست سران آستانه در تهران با توجه به فروکش کردن کرونا در صورت فراهم شدن شرایط تاکید کردند و در همین راستا سه کشور در نهایت توافق کردند که هفتمین نشست سران آستانه در اواخر تیرماه در تهران برگزار شود .

روند برگزاری نشست سران روند آستانه

در کنار برگزاری ۱۸ دور نشست در چارچوب روند آستانه، تاکنون ۶ نشست  سران ضامن آستانه نیز از سال ۱۳۹۶ در روسیه، ایران و ترکیه برگزار شده است.

نشست سوچی

نشست سوچی روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه اول آذر ۱۳۹۶ (۲۲ نوامبر ۲۰۱۷) در شهر سوچی روسیه در ساحل دریای سیاه، گرد هم آمدند تا روند و نتایج مذاکرات آستانه و آغاز فرایندهای سیاسی در سوریه را بررسی کنند.

نشست آنکارا

دومین اجلاس سه جانبه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه ۱۵ فروردین ۱۳۹۷(چهارم آوریل ۲۰۱۸) بعد از دور هشتم مذاکرات آستانه و با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات پیرامون بحران سوریه برگزار شد.

نشست تهران

در امتداد تلاشهای چند ساله برای برقراری صلح در سوریه، سومین اجلاس سه جانبه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه ۱۶ شهریور ۱۳۹۷ (هفتم سپتامبر ۲۰۱۸) در تهران بعد از دور دهم مذاکرات آستانه در آنکارا برگزار شد.

نشست سوچی

چهارمین دور نشست سه جانبه پوتین، روحانی و اردوغان، روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه درباره بحران سوریه روز  پنجشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۷ (۱۴ فوریه  ۲۰۱۹) در سوچی  برگزار شد.

نشست آنکارا

پنجمین نشست روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه ۲۵ شهریور ۱۳۹۸ در آنکارا برگزار شد.

نشست فوق العاده و مجازی به میزبانی تهران

اجلاس فوق العاده سران روند آستانه چهارشنبه – ۱۱ تیر ۱۳۹۹ به میزبانی جمهوری اسلامی ایران و به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شد.

  نشست  تهران 

و در نهایت نشست هفتم که قرار است در روز سه شنبه ۲۸ تیرماه در تهران با حضور سید ابراهیم رییسی رییس جمهور ایران، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه برگزار شود. این نشست در حالی برگزار میشود که به نظر می رسد چند موضوع مهم علاوه بر مسائل قبلی مورد توجه جدی‌تر قرار بگیرد که در این زمینه می توان به  ادامه حضور  نیروهای نظامی  ترکیه در شمال سوریه  برخلاف مفاد پایانی نشست های  آستانه که بر لزوم حفظ حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی سوریه و خروج  نیروهای نظامی بیگانه از این کشور تاکید دارد و قصد ترکیه برای انجام عملیات نظامی جدید در منطقه کردنشین  سوریه اشاره کرد.

در این روزها خبرهای مختلفی در مورد قصد ترکیه برای انجام عملیات نظامی جدید علیه کردهای سوریه منتشر شده است، عملیاتی که همزمان با مخالفت ایران، روسیه و آمریکا مواجه شده است چنان که در همین راستا در اوایل تیرماه حسین امیر عبداللهیان  در سفر به آنکارا و گفت‌وگو با مقامات ترکیه ضمن توجه به دغدغه های امنیتی به دولت آنکارا ، رسما به مقامات این کشور اعلام کرد که ایران مخالف اقدام نظامی ترکیه در سوریه است و چند روز بعد نیز با سفر  به سوریه، نتایج رایزنی های خود با مقامات دولت آنکارا را به اطلاع مقامات دمشق رساند.

همچنین ادامه تهاجمات نظامی رژیم صهیونیستی به سوریه و تاکید بر پایان این اقدامات و نوع همکاری مستشاری ایران و روسیه در سوریه در مورد این موضوع با توجه به نوع ارتباط روسی  با رژیم صهیونیستی و تحت تاثیر قرار گرفتن روابط "مسکو و "تل‌آویو" از بحران اوکراین، تاکید بر توزیع عادلانه کمک های بشر دوستانه به مردم سوریه در نقاط مختلف این کشور از سوی سازمان ملل متحد  و تاکید بر رفع تحریم های سوریه و نقشی که هر کدام از این سه کشور می توانند در بازسازی سوریه داشته باشند از دیگر محورهای مورد بحث در این نشست است.

 در حال حاضر با توجه به تلاش برخی از کشورهای منطقه از جمله تعدادی از کشورهای حوزه خلیج فارس برای عادی سازی روابط خود با دولت بشار اسد از جمله دولت امارات ، نوعی رقابت در بین برخی از این کشورها برای مشارکت بیشتر در بازسازی سوریه و در اختیار گرفتن بازار سوریه به وجود امده است و این چیزی نیست که از چشم کشورهای روند آستانه دور مانده باشد و هرکدام به نوبه خود تلاش می کنند در این بازار سهم جدی تری داشته باشند.

 برخی از تحلیل‌گران معتقد هستند که بحران اوکراین و کم رنگ شدن احتمالی جایگاه سوریه در نگاه روسیه با توجه به درگیری مسکو در جبهه اوکراین و همچنین تحت تاثیر قرار گرفتن روابط ترکیه و روسیه بحران اوکراین هم  می تواند از مولفه های تاثیرگذار بر کنش سیاسی اعضای آستانه در نشست پیش رو باشد .

 به طور معمول در بیانیه های پایانی نشست های آستانه بر لزوم حفظ حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی سوریه و ادامه روند آتش بس، تدوین قانون اساسی جدید سوریه و ادامه فعالیت کمیته ها در این زمینه، زمینه سازی برای انتقال آوارگان این کشور تاکید دارند و پیش بینی می شود که در بیانیه پایانی نشست هفتم سران  این موارد مجددا مورد تاکید قرار بگیرد .