خالد بن سلمان چه نقشی در بازی قدرت برادرش محمد بن سلمان دارد؟

سید عماد حسینی- در جریان تغییر و تحولات اخیر در عربستان، ولیعهد این کشور که مدت‌هاست حاکم مطلق این کشور است، رسماً نخست‌وزیر این کشور شد و وزارت دفاع را نیز که سال‌ها در قبضه داشت به برادر خود خالد سپرد.

تحلیل‌ها و نوشتارهای زیادی به تفسیر چرایی این اقدام از سوی محمد بن سلمان پرداختند، اما در شرایطی که تا مدتی پیش خالد بن سلمان به عنوان معاون وزیر دفاع عربستان متهم به تلاش برای براندازی قدرت برادرش بود، ناگهان وزیر دفاع شد تا به نوعی به آن حرف و حدیث‌ها هم پایان دهد.

به اعتراف بسیاری از تحلیلگران از جمله کارشناسان سعودی، رسیدن خالد به وزارت دفاع نه تنها قدرت محمد بن سلمان را تکمیل کرد، بلکه قفل بزرگی هم بر این زنجیر زد تا هیچ یک از عموزاده‌هایش حتی به فکر دسترسی به جایگاه‌های برتر هم نیفتند.

در این بین خالد بن سلمان در چند رخداد عربستان نیز نقش رسانه‌ای قابل توجهی ایفا کرده بود که یکی از آنها به شدت او را تحت‌الشعاع قرار داد.

خالد بن سلمان در زمان قتل جمال خاشقچی سفیر کشورش در آمریکا بود و گفته می‌شود او بود که از خاشقچی خواست برای ثبت اسناد خود به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کند و دقیقاً در اوج این بحران هم از واشینگتن فرار کرد و خود را به ریاض رساند تا در کانون حملات معترضان به این قتل قرار نگیرد و دیگر هم به عنوان سفیر به آنجا بازنگشت تا پست جانشینی وزارت دفاع یا همان جانشینی برادرش را بر عهده گیرد.

همچنین قبل از آن در سال ۲۰۱۴ ادعا شده بود که او به عنوان خلبان یکی از جنگنده‌های سعودی، به بهانه هدف قرار دادن مواضع داعش، به خاک سوریه حمله کرده و پس از آن ادعا شد در چند حمله به یمن نیز شرکت داشته است!

اما سوای این اطلاعات که همزمان با وزارتش بار دیگر راه خود را به رسانه‌ها گشود، حضور خالد در وزارت دفاع بیش از آنکه گویای کارنامه او باشد، بیانگر بلندپروازی‌های برادرش محمد بن سلمان است که به هر نحو ممکن می‌خواهد راه رسیدن به تاج و تخت سعودی را برای خود هموار سازد و به نوعی در حال درو کردن دوست و دشمن به روش‌های مختلف برای دستیابی به این هدف است.

اما در عین حال نباید فراموش کرد، عربستان در جنگی فرسایشی و تقریباً از پیش باخته در یمن حضور دارد و از دیدگاه محمد بن سلمان، بهترین راه برای رهایی از بار این شکست، انتقال مسئولیت آن به فردی است که پیش از این حملات هوایی علیه یمن را هم ترتیب داده است؛ او (یعنی خالد) می‌تواند بدین صورت در مسند وزارت متحمل تمام بار شکست‌‌هایی باشد که این جنگ احتمالاً دیر یا زود برای ریاض به همراه خواهد آورد و شاید حتی او را به عنوان یکی از آلترناتیوهای پدر برای ولیعهدی به کلی از صحنه دور کند و همواره ضعیف، ناتوان و وابسته به خود نگه دارد.

در همین راستا، باز نباید از یاد برد که محمد بن سلمان پرونده‌های مفتوحی در دادگاه‌های آمریکا بابت آن جنایت رخ‌داده در استانبول دارد و عمده مخالفت‌های صورت‌گرفته با فروش سلاح به ریاض نیز به همین دلیل است؛ اما در صورت حضور خالد به جای محمد امکان نرم شدن نمایندگان کنگره بیشتر است، به ویژه که در سرمای زمستان پیش رو انرژی بهتر از آرمان‌های حقوق بشری می‌تواند دل نمایندگان آمریکایی را با ریاض همراه کند.