چرا بودجه نظامی فرانسه افزایش چشمگیر داشت؟

شهاب شهسواری- امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه روز جمعه در سخنرانی خود در پایگاه هوایی مون- دو- مارسان اعلام کرد که قصد دارد بودجه نظامی این کشور را در طول ۶ سال پیش رو به شکل قابل‌توجهی افزایش دهد. براساس اظهارات مکرون، قرار است بین سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰ معادل ۴۱۳ میلیارد یورو بودجه برای نیروهای مسلح فرانسه کنار بگذارد. رییس‌جمهور فرانسه در حالی از افزایش قابل توجه بودجه نظامی این کشور سخن می‌گوید که برنامه‌های ریاضت اقتصادی دولت او با اعتراضات عمومی در کشور مواجه شده است.

از جمله برنامه‌های دولت مکرون این است که در همین بازه زمانی تا سال ۲۰۳۰، سن بازنشستگی را در این کشور به ۶۴ سال افزایش دهد. تصمیم دولت فرانسه به افزودن ۲ سال به حداقل سن بازنشستگی با اعتراض‌های گسترده‌ای در فرانسه مواجه شده است، با این حال دولت مکرون تصمیم دارد که این تصمیم را اجرایی کند. در حال حاضر بودجه نظامی فرانسه با رقم حدود ۴۹ میلیارد دلار در سال، معادل ۱.۹ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور است و قرار است تا سال ۲۰۲۵ به ۲ درصد از کل تولید ناخالص داخلی برسد. بر اساس بودجه جدید، هزینه نظامی فرانسه سالانه به ۶۹ میلیارد دلار می‌رسد.

افزایش ۴۰درصدی بودجه نظامی فرانسه، واکنشی به تهاجم سال گذشته روسیه به اوکراین در کنار دیگر درگیری‌های نظامی از جمله در آفریقا و تنش‌ها در اقیانوس آرام است. امانوئل مکرون، در سخنرانی خود در جمع نظامیان فرانسوی تاکید کرد که مخاطرات به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است و «تهدیدها به جای آنکه در یک جهت حرکت کنند، چندگانه و انباشتی هستند.»

فرانسه حضور نظامی گسترده‌ای در برخی کشورهای آفریقایی از جمله مالی و بورکینافاسو دارد و همچنین برخی از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه در اقیانوس آرام و سواحل آفریقا در اقیانوس هند قرار دارند. پاریس علاوه بر اینکه بعد از تهاجم نظامی روسیه علیه اوکراین، بیش از هر زمان دیگری نسبت به امنیت اروپا در برابر تهاجم خارجی نگران شده است، معتقد است که افزایش تنش‌های امریکا و چین در اقیانوس آرام، می‌تواند سرزمین‌های فرادریایی این کشور را نیز تهدید کند.

نیکولاس باروت، تحلیلگر فرانسوی در روزنامه لو فیگارو، این میزان افزایش بودجه نظامی را «بی‌سابقه» توصیف کرده است. براساس «قانون برنامه‌ریزی نظامی فرانسه (LPM) » بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ کمتر از ۳۰۰ میلیارد یورو برای ارتش فرانسه کنار گذاشته ‌شده‌ بود. براساس گزارش‌ها، تمامی بودجه نظامی فرانسه در سال‌های اخیر تامین شده است، مساله‌ای که دهه‌ها بود در فرانسه اتفاق نیفتاده ‌بود. هفت ماه پیش، امانوئل مکرون اعلام کرده ‌بود که وضعیت کشور به شرایط «اقتصاد جنگ» تغییر پیدا کرده است و از تولیدکنندگان اصلی تجهیزات نظامی این کشور مانند هوانوردی داسو و نکستر سیستمز خواسته‌ بود که ظرفیت خود را برای بهبود وضعیت نظامی فرانسه تقویت کنند. به نوشته فایننشیال‌تایمز، تاکنون چندان پیشرفت قابل لمسی در زمینه افزایش تولیدات نظامی فرانسه ایجاد نشده است و همچنان تاخیرهای زیادی در تامین تجهیزات نظامی سفارش‌شده توسط دولت فرانسه وجود دارد.

برنامه مکرون برای افزایش بودجه نظامی فرانسه باید به تصویب پارلمان برسد. ائتلاف میانه‌روی مکرون در هیچ‌یک از دو مجلس فرانسه اکثریت ندارد. اما در طول سال‌های گذشته مقام‌های نظامی فرانسه با انتقاد و شکایت از کاهش هزینه‌های نظامی، زمینه را برای این افزایش بودجه آماده کرده‌اند و انتظار می‌رود که احزاب محافظه‌کار و راست‌افراطی در مجلسین فرانسه برای افزایش بودجه نظامی با ائتلاف میانه‌روی مکرون همراهی کنند.

امانوئل مکرون تاکید کرده است که قانون برنامه‌ریزی جدید باید ارتش فرانسه را «متحول کند»، «کمبودهای آن را جبران کند» و «نیرو و تجهیزات آن را بازیابی کند.» به گفته مکرون، با اجرای دو قانون متوالی برنامه‌ریزی نظامی، بودجه نظامی فرانسه دو برابر شده است. براساس گفته‌های امانوئل مکرون، افزایش بودجه نظامی فرانسه بر چهار پایه استوار است: «تقویت هسته استقلال دفاعی فرانسه»، «آرایش بازدارندگی و دفاع سایبری»، «سازگاری با الزامات رویارویی شدید» و «آمادگی برای مداخله در فضاهای مشترک، مانند فضا، فناوری دیجیتال یا دریاها و ایجاد توانایی شراکت.» مکرون خواستار افزایش شراکت‌های نظامی فرانسه با همسایگان اروپایی و کشورهایی مانند مصر، هند، امارات متحده عربی و اندونزی و همچنین کشورهای آفریقایی شده است.

امانوئل مکرون، همواره از استقلال نظامی و امنیتی اروپا از ایالات متحده امریکا و ناتو حمایت کرده است و سال ۲۰۲۱ پیشنهاد تاسیس ارتش مشترک اروپایی را به عنوان یک نیروی نظامی مستقل در اتحادیه اروپا برای دفاع از این قاره به موازات ناتو مطرح کرد. از زمان جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا، فرانسه تنها دارنده سلاح هسته‌ای در اتحادیه اروپا است. البته این کشور تاکنون هرگز از ایده به اشتراک گذاشتن سلاح‌های هسته‌ای و امکان گستردن چتر هسته‌ای بر دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا حمایت نکرده است. مکرون در سخنرانی خود گفته است: «بازدارندگی هسته‌ای، فرانسه را نسبت به دیگر کشورهای اروپایی متفاوت می‌کند. بار دیگر در تحلیل جنگ اوکراین دیدیم که این [بازدارندگی هسته‌ای] اهمیت حیاتی دارد.» به گفته مکرون بخشی از افزایش بودجه نظامی فرانسه به بهسازی زرادخانه هسته‌ای فرانسه اختصاص پیدا می‌کند.

امانوئل مکرون تاکید کرده است که قصد دارد توانایی‌های فرماندهی فرانسه را افزایش دهد تا در ائتلاف‌های نظامی، چه در ناتو و چه در نقاط دیگر مانند آفریقا، نقش فرماندهی بر‌عهده بگیرد. مکرون گفته است: «این مسوولیتی است که فقط یک کشور از اروپای قاره‌ای می‌تواند بر‌عهده بگیرد.» به گفته رییس‌جمهور فرانسه بودجه فعالیت‌های اطلاعاتی فرانسه دست‌کم ۶۰ درصد افزایش پیدا می‌کند و بودجه دو نهاد اطلاعات ارتش (DRM) و اداره کل اطلاعات وزارت دفاع (DRSD) دو برابر خواهد شد.

سال گذشته، درست در پی حمله نظامی روسیه به اوکراین، رییس سازمان اطلاعات ارتش فرانسه به دلیل آنچه ناتوانی در پیش‌بینی این جنگ عنوان شده‌بود، از مقام خود استعفا داد. همچنین در حوزه دفاع سایبری هم ظرفیت مقابله با حملات سایبری عظیم دو برابر خواهد شد. وی همچنین تاکید کرد که نیروی هوایی فرانسه به سمت راهبرد تماما «رافائل» حرکت خواهد کرد. او همچنین تایید کرد که فرانسه به دنبال ساخت نسل جدیدی از ناوهای هواپیمابر به عنوان جانشین ناو شارل دو گل است.

مکرون همچنین از تلاش برای تقویت دفاع زمین به هوا، توانایی‌های فضایی، مدرنیزاسیون تجهیزات و تقویت سطح واکنش ملی به شرایط اضطراری سخن گفت. به گفته مکرون، فرانسه به دنبال ایجاد یک منظومه استراتژیک با هدف تامین منابع برای سرزمین‌های دورافتاده این کشور در اقیانوس‌های هند و آرام است. فرانسه معتقد است که سرزمین‌های ماورابحار این کشور در اقیانوس‌های هند و آرام در معرض تنش قرار دارند.

در حالی که نخستین سالگرد آغاز جنگ اوکراین نزدیک می‌شود، دولت‌های غربی از فرانسه به دلیل خودداری از ارسال سلاح‌های بیشتر و کمک به دفاع از اوکراین انتقاد می‌کنند. فرانسه سومین صادرکننده بزرگ اسلحه در جهان و تنها دارنده سلاح‌های هسته‌ای در اتحادیه اروپا است. فرانسه در ماه‌های اخیر اندکی حمایت خود را از اوکراین افزایش داده است تا توپخانه‌های هویتزر خودکششی سزار به اوکراین ارسال کرد و وعده داده است تا سلاح‌های ضد تانک AMX-10 RC به این کشور ارسال کند.

با این حال فرانسه به درخواست اوکراین برای ارسال تانک‌های لکلر به این کشور پاسخ مثبت نداده است. فرانسه همچنین تصمیم گرفته است که ۲۰۰۰ نیروی اوکراینی را در اروپا آموزش دهد. اما مقام‌های فرانسه تاکید می‌کنند که کمبود بودجه و عدم سرمایه‌گذاری درازمدت در عملیات‌های فرانسه در آفریقا باعث شده است که در کوتاه‌مدت فرانسه توانایی حمایت بیشتر از اوکراین نداشته‌ باشد.

مکرون در سخنرانی روز جمعه خود در پایگاه هوایی مون-دو- مارسان، سخنی در مورد حمایت‌های جدید از اوکراین به میان نیاورد. با این حال رییس‌جمهور فرانسه تاکید کرد که فرانسه وارد عصر جدید «تهدیدهای انباشته» شده است که برخی آنها جنگ‌های کهنه، برخی بی‌سابقه هستند و «بین پیچیدگی و سادگی وحشیانه» قرار دارند. ماکرون گفته است که اروپا باید از جنگ یک سال گذشته در اوکراین درس بگیرد.

براساس بیانیه دفتر مکرون، از درس‌های جنگ اوکراین برای فرانسه این است که ارتش این کشور باید واکنش‌پذیرتر شود، ظرفیت اعزام سریع پیدا کند، تجهیزاتی با عملکرد بهتر داشته‌باشد و لجستیک و مهمات ارتش تقویت شود.