وقتی اژد‌ها تهدیدی برای سرزمین فیل‌ها می‌شود

نتیجه یک نظرسنجی تازه نشان می‌دهد که هندی‌ها تا حد زیادی چین را به عنوان بزرگترین تهدید نظامی کشورشان قلمداد می‌کنند. رشد چین در سالیان اخیر باعث تغییر در محاسبات تهدید استراتژیک هند شده است تغییری که اکنون در احساسات عمومی هندی‌ها بازتاب پیدا کرده است.

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالسی، در هفته جاری نظرسنجی Morning Consult نشان داد که هندی‌ها چین را "بزر‌گترین تهدید نظامی" کشورشان قلمداد می‌کنند. ۴۳ درصد از پاسخ دهندگان از چین نام بردند در حالی که تنها ۱۳ درصد به پاکستان رقیب دیرینه هند اشاره کردند. هم چنین، به طرز شگفت انگیزی ۲۲ درصد از پاسخ دهندگان گفته بودند که ایالات متحده بزرگترین تهدید هند است.

این نظرسنجی که بر اساس مصاحبه با ۱۰۰۰ فرد بزرگسال هندی در اکتبر گذشته انجام شد، بازتاب دهنده تغییر دیدگاه هند از جمله در میان مقام‌های هندی درباره چالش‌های استراتژیک بلندمدت آن کشور است. هند از زمان استقلال خود سه درگیری تمام عیار و یک جنگ محدود با پاکستان داشته و روابط دوجانبه دو کشور کماکان پرتنش است. با این وجود، تهدیدات فزاینده چین همراه با اقدامات اخیر در سیاست خارجی هند نشان می‌دهد که تمرکز دهلی نو به سوی پکن معطوف شده است.

این تغییر رویکرد باعث ایجاد فرصت‌هایی برای هند شده است از قبیل تعمیق مشارکت با ایالات متحده و متحدان هم پیمان آسیایی آن کشور و نیز حفظ توازن در رابطه دهلی نو با مسکو در میانه جنگ اوکراین به خصوص در زمانی که پکن به مسکو نزدیک‌تر شده است.

هند از چندین جهت با تهدیدات بزرگی از سوی چین مواجه است. این کشور تلاش کرده تا پکن را در مرز مشترک میان دو کشور متوقف سازد: از زمان درگیری مرگبار ۲۰۲۰ میلادی در لاداخ نیرو‌های چینی به تهاجمات خود به هند ادامه می‌دهند از جمله حمله‌ای که در ماه گذشته انجام دادند. در همین حال، چین در حال گسترش حضور دریایی خود در اقیانوس هند است. هند نگران نظارت چین است. دهلی نو بیش از ۳۰۰ اپلیکیشن گوشی‌های تلفن همراه چینی را به دلیل مسائل امنیتی ممنوع کرده که تنها مورد اصلی کاهش روابط تجاری هند با چین از زمان درگیری مرزی بوده است.

دهلی نو هم چنان نگران میراث اسلام آباد برای حمایت از تروریست‌هایی است که به هند حمله می‌کنند از جمله حادثه‌ای که در سال ۲۰۱۹ میلادی منجر به کشته شدن ۴۰ سرباز هندی شد و تقریبا درگیری میان دو کشور آغاز شد. هند هم چنین نگران سیاست‌های تسلیحات هسته‌ای پاکستان است که شامل تولید سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی و خودداری از پذیرش سیاست عدم استفاده نخست از سلاح هسته‌ای می‌شود.

تغییر چشم‌انداز در پاکستان محاسبات هند درباره تهدیداتی که با آن مواجه است را تغییر داده است. فشار‌های بین المللی اسلام آباد را مجبور به سرکوب شبکه‌های تروریستی ضد هند در سالیان اخیر کرده است. در همین حال، پیام‌های عمومی پاکستان درباره خواست آن کشور به منظور روابط بهتر با هند به منظور تقویت تجارت دوجانبه در قالبی آشتی جویانه‌تر، افزایش یافته است.

سال گذشته پس از فرود یک موشک هندی در پاکستان پاسخ اسلام آباد نسبتا خاموش بود. در هفته جاری "شهباز شریف" نخست وزیر پاکستان خواستار مذاکره مشروط با هند شد. تمام این تحولات نشان می‌دهند که پاکستان قصد دارد سطح تنش با هند را پایین نگه دارد تا بتواند بر مشکلات اقتصادی و امنیتی خود تمرکز کند.

در چنین بستری صحبت‌های سرسختانه مکرر دولت هند علیه پاکستان بیش‌تر تلاشی برای بهره برداری از احساسات عمومی داخلی برای منافع سیاسی است تا ابراز نگرانی جدی در مورد تهدید از جانب پاکستان. هند در سال ۲۰۲۱ میلادی احتمالا بدین خاطر با برقراری یک آتش بس مرزی جدید با پاکستان موافقت کرد تا به خود اجازه دهد بر چالش متوجه از جانب چین تمرکز کند.

سیاست خارجی دهلی نو در سالیان اخیر متمرکز بر چین بوده است. هند از گفتگوی چهارجانبه امنیتی و سایر تلاش‌ها برای مقابله با چین مانند چارچوب اقتصادی هند و اقیانوسیه استقبال کرده است. هند برای تقویت روابط امنیتی با سه عضو دیگر ائتلاف چهارگانه از جمله استرالیا، ژاپن و ایالات متحده گام برداشته است. هند و ژاپن در هفته جاری اولین رزمایش مشترک جنگنده هوایی خود را آغاز کردند.

هند همچنین بر ادامه تجارت با دوست قدیمی خود روسیه اصرار دارد. نظرسنجی Morning Consult نشان می‌دهد که افکار عمومی هند نسبت به روسیه پس از حمله به اوکراین متزلزل شد، اما بلافاصله پس از آن دوباره به وضعیت عادی بازگشت. مسکو با پکن روابط نزدیکی دارد، اما تجهیزات نظامی مانند سامانه دفاع موشکی اس -۴۰۰ را نیز در اختیار دهلی نو قرار می‌دهد که می‌تواند ظرفیت بازدارندگی آن کشور را تقویت کند. تشدید رقابت ایالات متحده و چین یک خط داستانی غالب در ژئوپولیتیک جهانی است، اما تشدید کشمکش استراتژیک دهلی نو با پکن نیز در کانون توجه قرار دارد و آماده است قرن آینده را شکل دهد.