در سال ۲۰۲۳ منتظر چه خطراتی باشیم؟

دکتر ما‌ها حسین عزیز؛ استاد تدریس ریسک سیاسی و پیش بینی در مقطع کارشناسی ارشد هنر در برنامه روابط بین الملل دانشگاه نیویورک است. او کارشناس ریسک در شورای آینده جهانی مجمع جهانی اقتصاد در مورد ریسک‌های مرزی برای سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ میلادی است.

به گزارش فرارو به نقل از نیوزویک، ماها حسین عزیز در یادداشتی به بررسی ریسک های پیش روی جهان در سال جاری پرداخته و می نویسد: در اینجا بر اساس هفتمین پروژه سالانه من با دانشجویان فارغ التحصیل دانشگاه نیویورک به خطرات بی ثبات کننده‌ای که در سال ۲۰۲۳ میلادی باید نظاره گر آن باشیم خواهم پرداخت.

روند‌های جهانی

برخورد ابرقدرت‌ها در دنیای بدون رهبر: در انتظار رقابت قدرت‌های بزرگ تجدید حیاتی باشید که پیشرفت در مقابله با چالش‌های جهانی را محدود می‌کند. حمایت ایالات متحده و اتحادیه اروپا از اوکراین علیه روسیه ادامه خواهد داشت، اما به دنبال اصطکاک مکرر در اتحاد غربی (بر سر کمک و یارانه) باشید. رقابت ایالات متحده و چین بر سر فناوری (به ویژه تراشه ها)، امنیت (تایوان و اقیانوس آرام)، نفت و انرژی سبز (مواد معدنی کمیاب) ادامه خواهد داشت. به مشارکت رو به رشد چین و روسیه توجه کنید که به دنبال بازنویسی نظم شکننده پس از جنگ سرد است. تنش بین هند و چین در مرز و اقیانوس هند را نظاره گر باشید.

شهروندان بیش تری به مخالفت علیه دولت‌ها می‌پردازند: اوکراین به ما یادآوری کرده که دموکراسی ارزش مبارزه برای آن را دارد، اما افول جهانی دموکراسی کماکان ادامه دارد. تحقیقات ما از سال ۲۰۱۷ یک بحران مکرر مشروعیت سیاسی را شناسایی کرد که در آن شهروندان وضعیت موجود سیاسی را به چالش می‌کشند. بر اساس فشارسنج اعتماد ادلمن در سال ۲۰۲۳ میلادی از ۳۲۰۰۰ پاسخ دهنده در ۲۷ کشور مورد بررسی دولت به عنوان نهادی "غیر اخلاقی و نالایق" قلمداد می‌شود. در سال جاری میلادی تنش ضد دولتی با نگرانی بیش‌تر در مورد تقلب در انتخابات در کشور‌هایی مانند برزیل، نیجریه، ترکیه، میانمار، تایلند، پاکستان و زیمبابوه ادامه خواهد یافت.

مهاجرت پناهجویان آب و هوایی: تاسیس صندوق ضرر و زیان در نشست آب و هوایی سازمان ملل موسوم به COP۲۷ تاریخی بود. کشور‌های در حال توسعه برای بلایای آب و هوایی ناشی از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از کشور‌های توسعه یافته مبالغ مالی دریافت خواهند کرد. با این وجود، مشخص نیست که توسط کدام بازیگر یا چه زمانی به این صندوق کمک صورت خواهد گرفت. فشار‌های پس از جنگ اوکراین برای انرژی‌های تجدیدپذیر و طرح‌هایی مانند جذب کربن برای بلندمدت مثبت هستند، اما در حال حاضر انتظار می‌رود که بلایای طبیعی بیش تری ایجاد شوند که پناهندگان آب و هوایی بیش تری را ایجاد کند.

بحران جهانی غذا در حال ظهور: تورم در سال ۲۰۲۲ میلادی به اوج خود رسید. با این وجود، صندوق بین المللی پول اعلام کرد که قیمت مواد غذایی به دلیل جنگ اوکراین بالا خواهد ماند. بسیاری در سال جاری احساس فشار خواهند کرد، اما در برخی مناطق به ویژه آفریقا بانک جهانی ناامنی غذایی حادتری را پیش بینی کرد که می‌تواند منجر به گرسنگی شود. تولید مواد غذایی به دلیل قیمت بالای کود با مشکل مواجه خواهد شد. با این وجود، تهدید واقعی برای امنیت غذایی ناشی از تغییرات آب و هوایی خواهد بود که هیچ دولتی نمی‌تواند آن را اصلاح کند. انتظار قحطی، پناهندگان غذایی و احتمالا جذب تروریست‌های بیش تری را داشته باشید، زیرا آن گروه‌ها از ناامیدی ناشی از ناامنی غذایی سوء استفاده می‌کنند.

افراط گرایی هم چنان در حال تکامل است: از آنجایی که دولت‌ها خطرات فوری‌تر (به ویژه اقتصادی) را در اولویت قرار می‌دهند نفرت خشونت آمیز (آفلاین و آنلاین) کماکان گسترش می‌یابد. گروه‌های افراطی اسلام گرا (و گروه واگنر) به سوی بخش‌هایی از آفریقا و جنوب آسیا حرکت خواهند کرد. افراط گرایان راست افراطی در برزیل، ایالات متحده و اروپا گسترش خواهند یافت. افراط گرایی بودایی ممکن است پیش از انتخابات میانمار افزایش یابد. هم چنین افزایش افراط گرایی هندو در داخل و خارج از هند (کانادا، بریتانیا، استرالیا، ایالات متحده) قابل ذکر است. ممکن است شکل خشونت آمیزتری از فعالیت‌های زیست محیطی مانند تروریسم زیست محیطی ظاهر شود؟

کشور‌هایی که باید نظاره گر تحولات آن باشید

ایالات متحده: کارزار انتخابات ۲۰۲۴ میلادی آغاز می‌شود و همه چیز در چنین محیط قطبی شده‌ای می‌تواند زشت به نظر برسد. "دونالد ترامپ" رئیس جمهور اسبق امریکا ممکن است باری بر دوش جمهوریخواهان باشد و بازگشت او به فضای عمومی می‌تواند اکنون که حساب فیس بوک اش را بازگردانده خشونت را تحریک کند. رکود در حال وقوع را فراموش نکنید.

چین: دسامبر شگفت‌انگیز بود شهروندان به سیاست کووید صفر آن کشور اعتراض کردند و دولت ناگهان تسلیم شد. سقوط در چین ویرانگر بوده است. به دلیل عدم اقدام دولت شهروندان برای دریافت کمک به گروه‌ها و نهاد‌های مردمی مراجعه می‌کنند. قرارداد اجتماعی در چین اکنون ضعیف‌تر از قبل شده است.

روسیه: خیلی چیز‌ها ممکن است اشتباه پیش برود که می‌تواند منجر به فروپاشی رژیم پوتین شود. شایعات در مورد ابتلای او به سرطان خون ادامه دارد. اقتصاد روسیه ممکن است در سال گذشته از خود انعطاف پذیری نشان داده باشد، اما به دلیل تحریم‌ها شروع به فروپاشی کرده و به سمت فقری باورنکردنی پیش می‌رود.

هائیتی: با کمبود مواد غذایی و سوخت، شوک‌های آب و هوایی، وبا، باند‌های مسلح فقدان نهاد‌های سیاسی فعال (مقام‌های منتخب از کشور فرار کرده اند) وضعیت به سرعت از زمان ترور رئیس جمهور در سال ۲۰۲۱ به این سو وخیم‌تر شده است. در ماه اکتبر نخست وزیر هائیتی خواستار مداخله خارجی شد که شهروندان آن کشور به سرعت آن را رد کردند. آیا هائیتی یک کشور شکست خورده است؟

رخداد شوکه کننده

برخی از ریسک‌ها را نمی‌توان پیش بینی کرد، اما هنوز در قلمرو احتمال هستند این یک رویداد شوکه آور است. در ادامه چهار رخداد شوکه آور وجود دارند که ممکن است بر ثبات جهانی در سال ۲۰۲۳ میلادی تاثیر بگذارند: یک فاجعه آب و هوایی یا حمله سایبری یک مرکز مالی جهانی را ویران می‌کند. یک حمله از سوی جریانات راست افراطی در یکی از شهر‌های بزرگ اروپای غربی موفقیت آمیز خواهد بود. ترکیه و یونان در دریای اژه یا مدیترانه شرقی وارد جنگ می‌شوند. روسیه عمدا یا ناخواسته به خاک ناتو حمله می‌کند که منجر به جنگ جهانی سوم می‌شود.