انتظار عربستان از بشار اسد درباره رابطه با ایران

مجله اکونومیست گزارشی را درباره تحول سیاست خارجی عربستان و آشتی این کشور با نظام‌هایی که قبلا برای سرنگونی‌شان تلاش می‌کرد، منتشر کرده است.

به گزارش هم میهن در این گزارش آمده است: عربستان تلاش می‌کرد تا نظام بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، طرد شده و در حاشیه بماند. فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان در پاسخ به سوالی درباره تغییر احتمالی موضع این کشور در قبال نظام بشار اسد به این مسئله اشاره کرد که انزوای بشار اسد رو به پایان است. در طول یک دهه گذشته عربستان ده‌ها میلیارد دلار برای سرنگونی دو نظامی که آنها را دشمن می‌دانست، خرج کرد؛ یکی نظام بشار اسد و یکی حوثی‌ها که یک گروه شیعه هستند که بر بخش عظیمی از یمن سیطره دارند.

در ماه‌های آینده احتمالا عربستان به شکست تلاش‌های خود اذعان کند. این به این خاطر نیست که عربستانی‌ها نزدیکی با دشمنان‌شان را افزایش داده‌اند بلکه نشانه دیگری برای این مسئله است که عربستان مثل برخی همسایگان عربش، موضوعات جهان عربی را منشأ آزار و خستگی می‌داند. عربستانی‌ها از اولین حامیان مخالفان بشار اسد بودند و برای آنها سلاح و پول فرستادند. اما این تلاش‌ها شکست خورد. سلاح‌های سبک کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس و غرب، مساوی با سرمایه‌گذاری عظیم ایران و بعد روسیه در آنجا نیست. حتی بعد از پیروزی اسد، عربستانی‌ها در کنار قطر ازسرگیری روابط با نظام بشار اسد یا اجازه دادن به عضویت مجدد سوریه در اتحادیه عرب را رد کردند.

فیصل بن فرحان در نشست امنیتی مونیخ گفت: دیگر هیچ راه واضحی برای برکناری بشار اسد وجود ندارد. ما همگی سیاست‌هایی داریم اما استراتژی برای اجرای آن نداریم. راهی برای تحقق اهداف بلندمدت ما وجود ندارد. دیپلمات‌ها معتقدند که عربستان احتمالا در نشست سران اتحادیه عرب در مارس که عربستان میزبان آن است از نزدیکی روابط با سوریه خبر بدهد.

یکی از مسئولان وزارت خارجه عربستان گفت که این کشور شروطی دارد. به‌عنوان مثال عربستان انتظار دارد که بشاراسد حامیان ایرانی‌اش را رها کند یا احتمالا به صورت اولیه با این مسئله موافقت کند اما به‌صورت عملی نه.

نزدیکی به بشار اسد بسیار کمتر از تغییری خواهد بود که در افق یمن به چشم می‌خورد. این کشور از زمان انتفاضه سال ۲۰۱۱ علیه علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور پیشین یمن در تنش به سر می‌برد. عبدالربه منصورهادی، جانشین وی یک شخصیت پوچ است که ناتوانی خود را برای حفظ وطن نشان داد. اواخر ۲۰۱۴ حوثی‌ها به سمت صنعا و بعد الحدیده رفتند. آنها مارس ۲۰۱۵ به سمت شهر عدن رفتند. منصورهادی به عربستان فرار کرد و این مسئله عربستانی‌ها را در رأس ائتلافی عربی وارد مداخله کرد.

عملیات ائتلاف عربی هشت سال طول کشید و یمن را وارد بحرانی انسانی کرد. ۱۹ میلیون یمنی به کمک‌های غذایی نیاز دارند تا زنده بمانند. سه‌چهارم آنها زیر خط فقر هستند. این جنگ برای عربستانی‌ها نیز هزینه داشته است. عربستان ده‌ها میلیارد دلار برای جنگ هزینه کرده است. برخی معتقدند که این مقدار در دوره‌هایی که جنگ شدیدتر بوده به یک میلیارد دلار در هفته رسیده است. عربستانی‌ها درباره معامله‌ای مذاکره می‌کنند که به آنها اجازه عقب‌نشینی را بدهد. این مسئله باعث نمی‌شود حوثی‌ها قدرت را کنار بگذارند یا جنگ داخلی پایان یابد. اما به آنها این تضمین را می‌دهد که حوثی‌ها دیگر حملات موشکی در مرزهای عربستان انجام ندهند.

یکی از تحلیلگران می‌گوید: این مسئله به حوثی‌ها چیزی را می‌دهد که تصورش را نمی‌کردند. احتمالا توافق طی هفته‌های آتی در شهر مکه و نزدیک به ماه رمضان امضا شود. وقتی از دیپلمات‌های عرب حوزه خلیج‌فارس درباره اولویت‌های سیاست خارجه آنها برای سال‌های آتی سوال کنی، می‌گویند: روابط اقتصادی با کشورهای درحال توسعه، متحد کردن تلاش‌ها برای مقابله با تغییرات آب و هوایی. عربستانی‌ها به دلیل ناامیدی‌شان به خاطر فساد در لبنان پول مزدوران‌شان را در این کشور قطع کرده‌اند. آنها از دادن پول بیشتر به مصر نیز خودداری می‌کنند.

ازسرگیری روابط با بشار اسد به این معنا نیست که به وی برای بازسازی کشورش پول بدهند. پایان جنگ‌شان در یمن نیز به این معنا نیست که برای بازسازی این کشور پول خرج کنند. بانک جهانی اعلام کرده که بازسازی یمن به ۲۵ میلیارد دلار نیاز دارد. تعدادی از عربستانی‌ها معتقدند که این دوره عصر «اول عربستان» است و زمان هزینه کردن پول‌ها در داخل و کاهش کشمکش‌های خارجی به‌ویژه درگیری‌های شکست‌خورده است.