تسخیر سفارت؛ 40 سال بعد: بیرون سفارت آمریکا فضای جشن و شادی حاکم است

اعتمادآنلاین| وارن کریستوفر، معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده از اشغال سفارت آمریکا در تهران گزارشی منتشر کرد.

[متن سند]

دوشنبه 5 نوامبر 1979 [14 آبان 1358]

محرمانه

از: دفتر خاور نزدیک و جنوب آسیا وزارت امور خارجه
به: پایگاه‌های خاور نزدیک و جنوب آسیا و پایگاه‌های اروپا

1. تمام متن محرمانه

2. گزارش رسیده که حدود ساعت 8:30 به وقت ساحل شرقی، سه آمریکایی در انجمن ایران - آمریکا گروگان گرفته شده و به ساختمان سفارت منتقل شدند.

3. پنج نفر از افسران کنسولگری آزاد شده و به سفارت انگلیس می‌روند تا در امان باشند. انگلیسی‌ها از ما خواسته‌اند تا این جابه‌جایی در سکوت کامل انجام بگیرد.

4. وابستهٔ امور کشاورزی در سفارت آمریکا به سفارت سوئد پناه برده و در آنجا از طریق سفارت آمریکا در مادرید با کارگروه ایران در تماس است.

5. آیت‌الله منتظری، احمد خمینی و یک شخصیت مذهبی دیگر، شبستری، به سفارت رفته‌اند تا شرایط را بررسی کرده و حفظ آرامش را توصیه کنند.

6. جمعیت بیرون سفارت به 10000 تا 12000 نفر افزایش پیدا کرد. ظاهراً فضای جشن و شادی حاکم بوده است. به گفته وابستهٔ امور کشاورزی، دانشجویان دیگری تلاش کردند تا وارد سفارت شوند. اکنون به نظر می‌رسد که جمعیت در حال پراکنده شدن است.

7. سفیر پاکستان به همتایان اسپانیایی و و دانمارکی‌اش در تهران پیوسته تا در مورد تصرف سفارت آمریکا با یزدی صحبت کنند. تاکنون موفق نشده‌اند تا با یزدی دیدار کنند.

8. ساعت 9:45 صبح به وقت آمریکا، از تماس تلفنی مطلع شدیم که کاردار لینگن با یزدی جلسه دارد.

سفارت انگلیس چند ساعت اشغال شد

گزارش سایروس ونس، وزیر امور خارجه ایالات متحده از اشغال سفارت آمریکا در تهران:

[متن سند]

سه‌شنبه 6 نوامبر 1979 [15 آبان 1358]

محرمانه
از: دفتر خاور نزدیک و جنوب آسیا وزارت امور خارجه
به: پایگاه‌های خاور نزدیک و جنوب آسیا و پایگاه‌های اروپا

1. متن کامل محرمانه

2. هیچ تغییری در وضعیت کارمندان ایرانی و آمریکایی گروگان گرفته شده در سفارت به وجود نیامده است. تا جایی که می‌دانیم هیچکس از بیرون اجازه تماس با آن‌ها را نیافته است. دانشجویان گروگانگیر می‌گویند که با گروگان‌ها به خوبی رفتار می‌شود.

3. امروز پسر آیت‌الله خمینی به سفارت رفت تا راجع به وضع موجود با دانشجویان گفت‌وگو کند. احمد خمینی در پاسخ به رسانه‌ها دربارهٔ آزادی گروگان‌ها گفت که این سوال را باید از دانشجویان پرسید.

4. امروز ساختمان سفارت انگلیس در مرکز تهران به اشغال دانشجویان درآمد. گزارش می‌رسد که کنسول انگلیس توسط دانشجویان به گروگان گرفته شده است. به مجموعهٔ «تابستانی» سفارت انگلیس در شمال تهران حمله نشده است. پنج تن از افسران کنسولگری ما که از سفارت بیرون بودند موفق شدند تا به مجموعهٔ «تابستانی» سفارت انگلیس راه پیدا کنند و اکنون در امنیت به سر می‌برند.

5. زمان نوشتن این نامه، یعنی 23:30 به وقت تهران، جمعیت بیرون سفارت آمریکا به چند صد نفر کاهش یافت و ساختمان سفارت در سکوت کامل است.

6. خبر استعفای نخست وزیر بازرگان تائید نشده است. گزارش‌های تائید نشدهٔ دیگر حاکی از آنست که دانشجویان اکنون سفارت انگلیس را ترک کرده‌اند.

ونس

***

میناچی قول داد به آمریکایی‌ها کمک کند

[متن سند]

سه‌شنبه 6 نوامبر 1979 [15 آبان 1358]

محرمانه
از: دفتر خاور نزدیک و جنوب آسیا وزارت امور خارجه
به: پایگاه‌های خاور نزدیک و جنوب آسیا و پایگاه‌های اروپا

1. متن کامل

2. امروز صبح جمعیتی حدود 2500 نفر در خیابان سفارت گردهم آمدند. به نظر می‌رسد که این گروه جوان هستند و تعداد زیادی زن در میان آن‌ها مشاهده می‌شود. باران شدیدی که امروز صبح آغاز شده بود پایان یافت. خیابان‌های اطراف محوطه مسدود است که نشان می‌دهد یک تظاهرات دیگر برای امروز پیش‌بینی شده است. امروز صبح زود دو محمولهٔ غذایی به محوطه سفارت وارد شد.

3. هیچ سخن مستقل و بی‌طرفی راجع به گروگان‌ها نشنیده‌ایم. گزارش تائید نشده‌ای به دست رسیده که رسانه‌ها ممکن است مجوز بیابند تا با گروگان‌های آمریکایی مصاحبه کنند؛ اندکی پیش دیده شده که چندین نفر از اعضای رسانه‌ها وارد مجموعهٔ سفارت شدند. رئیس دانشگاه تهران با دانشجویان دیدار کرد تا حمایت خود را از آن‌ها اعلام کند. شایعاتی به دست رسیده که دانشجویان قصد دارند شهروندان آمریکایی را جمع‌آوری کنند. فقط یک گزارش تائید نشده از دستگیری یک آمریکایی در اهواز به دست دانشجویان خبر می‌دهد.

4. کاردار سفارت در پی قرار ملاقات با وزیر امور خارجه یزدی است تا راجع به گروگان‌ها صحبت کند و در تلاش است تا با نخست‌وزیر بازرگان گفت‌وگو داشته باشد. او [امیر] انتظام مسئول وزارت امور خارجه
را تحت فشار قرار داده تا بتواند با آمریکایی‌ها تماس بگیرد.

5. پوشش خبری به شدت ادامه دارد و حمایت همه‌جانبه از دانشجویان اعلام می‌شود. تهران‌تایمز محل استقرار کاردار سفارت و دو نفر از افسران سفارت را شناسایی و اعلام کرده است.

6. شایعاتی در جریان است که دانشجویان به سراغ شرکت‌های آمریکایی خواهند رفت. هیچ گزارش تائید شده‌ای از این اقدام موجود نیست.

7. ما از واشنگتن از طریق تلفن با معاون‌نخست وزیر سرابی [احتمالاً منظور یدالله سحابی است. م] و وزیر اطلاعات میناچی تماس گرفتیم و نگرانی خود در زمینهٔ حقوق بشر را به آن‌ها منتقل کردیم و از آن‌ها کمک خواستیم. هر دو گفتند که با نقطه نظرات ما موافق هستند و تلاش خواهند کرد تا به ما کمک کنند. لینگن هم با وزیر کشاورزی صحبت کرده و او نیز قول کمک داده است.

8. آژانس‌های خبری استعفای نخست‌وزیر بازرگان را اعلام کرده‌اند. این خبر هنوز تائید نشده و مشخص نیست که آیا این استعفا پذیرفته شده است.

9. وابستهٔ امور کشاورزی سفارتمان، لی اسکتز، که در سفارت سوئد در نزدیکی سفارت آمریکا مستقر است، خبر داده که مردان مسلح نام او را می‌دانند و به دنبال او هستند. سفارت سوئد به او پیشنهاد داده تا به طور موقت به او پناه بدهند و اسکتز هم این پیشنهاد را پذیرفته است.
اسکتز محل اختفای خود را از طریق خطوط امن و محرمانه سفارت نیوزیلند اعلام خواهد کرد. (امکانات ارتباطی سفارت سوئد محدود است.)

10. کارگروه ما با سردبیر تهران‌تایمز تماس تلفنی گرفت، این روزنامه گزارش داده که خبرنگارانش با برخی از گروگان‌های آمریکایی مصاحبه کرده‌اند، سردبیر تهران‌تایمز گفت که حال آمریکایی‌ها خوب است.

دانشجویان برای ساعت 8:00 به وقت آمریکا، مصاحبهٔ مطبوعاتی ترتیب داده‌اند.

ونس

دانشجویان در جستجوی 9 آمریکایی هستند که دستگیر نشده‌اند

[متن سند]

سه‌شنبه 6 نوامبر 1979 [15 آبان 1358]

محرمانه
از: دفتر خاور نزدیک و جنوب آسیا وزارت امور خارجه
به: پایگاه‌های خاور نزدیک و جنوب آسیا و پایگاه‌های اروپا

1. متن کامل

2. دولت نخست‌وزیر بازرگان صبح امروز استعفا داد. رادیو تهران اعلام کرد آیت‌الله خمینی استعفا را پذیرفته و شورای انقلاب دولت جدیدی را تشکیل خواهد داد.

3. امام طی حکمی به شورای انقلاب استعفای بازرگان را پذیرفت و در این حکم از کمک‌های بازرگان تشکر کرد و نخست‌وزیر سابق را مسلمانی حقیقی و صادق نامید. خمینی از شورای انقلاب خواست تا تمام مسئولیت‌های رسمی را به عهده بگیرند و آن‌ها را مأمور کرد تا رفراندوم و انتخابات مجلس را برگزار کنند و پس از آن رئیس‌جمهور را انتخاب کنند.

4. دانشجویان در جستجوی 9 آمریکایی هستند که دستگیر نشده‌اند. رادیو تهران در حدود ساعت 05:15 به وقت آمریکا طی بیانیه‌ای از کاردار لینگن خواست تا خود را برای دستگیری تسلیم کند. دو آمریکایی به همراه لینگن در وزارت امور خارجه هستند و با آن‌ها از طریق تلفن در تماسیم. 6 آمریکایی دیگر در حال بررسی نقشهٔ اضطراری هستند که در صورت خروج آمریکایی‌ها از وزارت امور خارجه این نقشه را به کار بگیرند.

ساعت 9:00 به وقت آمریکا، خیابان‌های بیرون سفارت خلوت هستند و نیروهای امنیتی، حدود 15 تا 20 نفر، در آنجا حضور دارند. به دولت مستقر گفته‌ایم که در قبال امنیت لینگن و دیگر آمریکایی‌ها مسئولند.

5. دانشجویان اشغال‌کنندهٔ سفارت بیانیه داده‌اند که در صورت هرگونه تلاش برای آزادسازی گروگان‌ها، آن‌ها را اعدام خواهند کرد.

6. ما در حال بررسی اعزام نماینده‌های مخصوص به تهران هستیم تا با شورای انقلاب و روحانیون دیدار کرده و گروگان‌ها را آزاد کنند.

ونس

منبع: تاریخ ایرانی