آنچه باید درباره متهم ردیف اول «کرونا» بدانید!

اعتمادآنلاین| بعد از شیوع ویروس کرونا در چین و ابتلای افراد زیادی به این ویروس؛ موسسه ویروس‌شناسی چین، «ووهان» را کانون شیوع ویروس جدید کرونا شناخته و اعلام کرد ترتیب ژن این ویروس 96 درصد همانند ویروس خفاش است.

شروع ویروس کرونا اواخر سال گذشته میلادی در بازار غذا‌های دریایی در شهر ووهان واقع در استان هوبی در مرکز چین که به طور غیرقانونی حیوانات وحشی می‌فروخت، سرچشمه گرفته است. اکنون علاوه بر 31 استان و منطقه چین به 14 کشور دیگر از جمله ایالات متحده آمریکا، استرالیا، تایلند، کره جنوبی، ژاپن، کانادا و فرانسه هم شیوع یافته است.

این ویروس که از خانواده «ویروس کرونا» شناخته شده است دوره نهفته نسبتا طولانی از چند روز تا دو هفته دارد و همین باعث شده است تا زمانی که علائمی مانند تب و تنگی نفس در مبتلایان بروز نکند از آن آگاهی نداشته و ضرورتی برای رفتن به بیمارستان نمی‌بینند.

به تازگی در مقاله‌ای که توسط محققان دانشگاه برکلی در نیواطلس منتشر شده است، به این موضوع پرداخته‌اند که چرا خفاش‌ها از این ویروس آسیب نمی بینند؟

خفاش‌ها در طول تاریخ ناقل بیماری‌های خطرناکی به انسان بوده‌اند که هزاران نفر را به کام مرگ فرستاده است. این اواخر خفاش‌ها به عنوان متهم ردیف اول ویروس کرونا در چین معرفی شده‌اند. ویروسی که از طریق سوپ خفاش به انسان‌ها منتقل شده و تاکنون جان تعداد زیادی از مردم چین را گرفته و این کشور را به حالت تعطیلی درآورده است.

تحقیقات دانشمندان در دانشگاه برکلی نشان می‌دهد که سیستم ایمنی منحصربه‌فرد پستانداران ویروس‌ها را به تولید مثل تشویق می‌کند و هنگامی که ویروس‌ها به حیوانات دیگر منتقل می‌شوند، می‌توانند بسیار مهلک باشند. خفاش‌ها با بیش از 1400 گونه مختلف سراسر دنیا را فراگرفته اند و 20 درصد از کل جمعیت پستانداران را تشکیل می‌دهند. خفاش‌ها معمولا شکارچی طبیعی ندارند و برخلاف جثه کوچکشان عمری بسیار طولانی دارند، به طوریکه برخی از آن‌ها تا 40 سال عمر می‌کنند.

خفاش‌ها، ویروس‌های مرگباری را با خود حمل می‌کنند

خفاش‌ها در قیاس با جوندگان از نظر تنوع نژادی و تعداد، حرفی برای گفتن ندارند، اما ویروس‌های مرگباری را با خود حمل می‌کنند که با ایجاد بیماری‌های مرگباری نظیر سارس، مرس، ابولا، ماربورگ ویروس کرونا یا Covid-19 باعث مرگ هزاران نفر شده است.

سوال اینجاست که چه چیزی به خفاش‌ها اجازه می‌دهد علی‌رغم همراه داشتن چنین ویروس‌هایی، بیمار نشوند؟

محققان دانشگاه UC Berkeley برای پی‌بردن به جواب این سوال اخیرا پژوهشی را صورت داده که از قدرت خارق‌العاده خفاش‌ها در میزبانی از این ویروس جدید حکایت دارد.

«مایک بوتس»، اکولوژیست و محقق این پژوهش در این باره می‌گوید؛ سرایت ویروس‌های متعدد از خفاش‌ها یک مسئله تصادفی نیست. اگرچه ما قرابت چندانی با این جانوران نداریم، اما سیستم ایمنی خاص آن‌ها به گونه‌ای عمل می‌کند که توانایی بیماری‌زایی بسیاری را ایجاد می‌کند.

ویروس‌ها برای تکامل و تکثیر به بهترین شکل نباید میزبان خود را سریع از بین ببرند. هرچه میزبان سریع‌تر از بین برود، آن‌ها هم شانس زیادی برای زنده مانده نخواهند داشت؛ بنابراین بهترین ویروس‌ها، ویروس‌هایی هستند که بتوانند تعادل را حفظ کنند.

محققان در این پروژه برای بررسی نحوه تکامل ویروس‌ها در حضور سیستم‌های ایمنی، سه خط سلولی را از دو خفاش و یک میمون سبز آفریقایی درمعرض ویروس تب خونی قرار داده اند. نتیجه آزمایش از تفاوت‌های چشمگیر میان نحوه واکنش سیستم ایمنی این جانداران به ویروس حکایت دارد. در حالی که خط سلولی میمون به سرعت تحت تاثیر تکثیر ویروس قرار گرفت، سیستم ایمنی خفاش‌ها آرایش محافظتی مستحکمی به خود گرفت.

خفاش اول که از نوع روباه پرنده مشکی استرالیایی بود از یک سامانه ایمنی قوی برخوردار است که بلافاصله تولید مولکول‌هایی را شروع کرد تا به عنوان سیگنال هشدار، خبر حمله را به سلول‌های دیگر مخابره کرده و به آن‌ها دستور اختلال در روند تکثیر ویروسی را برساند. در نتیجه این آرایش دفاعی، روند رشد ویروس در خط سلولی تا حد زیادی کند شد، اما نکته جالب اینجاست که واکنش به حدی نیست که ویروس کاملا از بین برود؛ بلکه اجازه زنده ماندن در حدی کنترل شده را به آن می‌دهد. در این شرایط ویروس به حیات خود ادامه داده و ویرولانس یا بیماری زایی را به سطحی می‌رساند که در صورت سرایت به دیگر ارگانیسم‌ها، توانایی از پای درآوردن آن را دارد.

کارا بروک، محقق اصلی پروژه در این باره می‌گوید: واکنش شدید سیستم ایمنی از آلوده‌شدن سلول‌ها به عفونت ویروسی جلوگیری می‌کند در نتیجه حتی تکثیر ویروس هم نمی‌تواند به میزبان صدمه بزند. با وجود این، زمانی که ویروس به انسان سرایت می‌کند به خاطر فقدان چنین سازوکار ضد ویروسی آسیب‌های زیادی رخ می‌دهد.

خفاش‌ها این سطح از ایمنی و مصونیت را از کجا آورده‌اند؟

فعالیت ایمنی شدید در پستانداران باعث انتشار رادیکال‌های آزاد می‌شود که بخشی از مکانیزم دفاعی بدن در برابر ورود عناصر بیگانه از جمله ویروس و باکتری هستند. مشکل اینجاست که گاهی اوقات این رادیکال در اثر فعالیت شدید منتشر شده و به عنوان مهاجم به سلول‌های خودی حمله می‌کند، بنابراین ارگانیسم‌ها باید به شکلی موثر آن‌ها را سرکوب کنند.

خفاش‌ به عنوان تنها پستاندار پرنده، فعالیت جسمانی شدیدی دارد، اما سیستم ایمنی آن‌ها به خوبی از پس مدیریت التهاب‌های حاد ناشی از نرخ متابولیسم بالای لازم برای پرواز برمی‌آید. دانشمندان بر این باورند که توانایی خفاش‌ها در متعادل سازی واکنش‌های سیستم ایمنی و سرکوب مطلوب التهابات اجازه پرواز را به آن‌ها می‌دهد. با این حال بروک تاکید می‌کند که شبیه سازی سیستم ایمنی خفاش در انسان باعث آسیب به بدن ما می‌شود.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان