«مرد آزاد» دنیای کوانتوم درگذشت

اعتمادآنلاین| «فریمن دایسون» یک نظریه‌پرداز نظری بود که به فیزیک «نظریه همه چیز» مظنون بود.

نیویورک تایمز درباره وی نوشت: «فریمن دایسون» اعجوبه ریاضیات و فیزیک که فیزیک زیر اتمی را ترقی داد، روز جمعه در یک بیمارستان در نزدیکی شهر پرینستون و در سن 96 سالگی درگذشت.

«میا دیسون» دخترش مرگ وی را تأیید کرده است.

در حالی که وی در سال 1949 دانشجوی جوان فارغ‌التحصیل از دانشگاه کرنل بود، یک مقاله نفس‌گیر که لایق کسب جایزه نوبل بود، نوشت که درک ما از چگونگی تعامل ماده و نور را برای ایجاد دنیای ملموس گسترش می‌داد. نظریه دایسون منجر به طرح ایده‌ای به نام الکترودینامیک کوانتومی یا «QED» شد که یکی از بزرگترین دستاوردهای علم مدرن است.

با این حال، کار دایسون به عنوان یک نویسنده درباره چشم‌انداز فناوری، او را به شهرت عمومی رساند. وی سفینه‌های فضایی را متصور شده بود که با تامین نیرو از انفجارهای هسته‌ای از منظومه شمسی می‌گذرند تا سیاره‌ها را استعمار کنند.

دایسون در کتاب از اروس تا گایا نوشت: زندگی من از 55 سالگی شروع شد، سنی که من اولین کتابم را منتشر کردم.

دایسون استاد دانشگاه پرینستون بود و در این دانشگاه تدریس می‌کرد. وی در حالی که هنوز دکترای خود را نگرفته بود، مدرک افتخاری و یک بورس تحصیلی را از انجمن سلطنتی دریافت کرد. به همین دلیل است که وی دکتر دایسون خوانده می‌شد.

دایسون با وجود تحسین‌های فراوان، از خود به عنوان یک بدعت‌گذار علمی یاد می‌کرد و غالباً به دیگران راجع به پذیرفتن کامل نتایج تحقیقات ریاضی به عنوان یک حقیقت نهایی هشدار می‌داد.

در حالی که کار ابتدایی دکتر دایسون در QED کمک کرد تا الکترون‌ها و فوتون‌ها در یک چارچوب نظری منسجم قرار گیرند، وی شک داشت که سوپراسترینگ‌ها یا ابرریسمان یا هر چیز دیگری در نهایت به نظریه همه چیز منجر شوند و قادر به متحد کردن همه فیزیک‌ها تحت یک فرمول بی‌نظیر شد.

نظریه همه‌چیز (Theory of everything)، یک نظریه فرضی در فیزیک نظری است که به بیان رابطه همه پدیده‌های فیزیکی با یکدیگر می‌پردازد. این نظریه در واقع تلاشی برای ترکیب نظریه نسبیت عام اینشتین و مکانیک کوانتومی است که ناسازگار با یکدیگرند. این نظریه همچنین درصدد یکپارچه‌سازی چهار نیروی اصلیِ شناخته‌شده طبیعت یعنی نیروی گرانش، نیروی هسته‌ای ضعیف، نیروی هسته‌ای قوی و نیروی الکترومغناطیس است.

نظریه ابرریسمان (Superstring theory) تلاشی در زمینه توضیح همه ذرات و نیروهای بنیادی طبیعت در قالب یک نظریه یکتا، از طریق مدل کردن آن‌ها به صورت لرزش‌های ریسمان‌های ریز ابرمتقارن است. نظریه ابریسمان، نامی کوتاه شده برای نظریه ریسمان ابرمتقارن است؛ زیرا برخلاف نظریه ریسمان بوزونی، این نظریه نسخه‌ای از نظریه ریسمان است که مفاهیم فرمیون و ابرتقارن را دربر می‌گیرد. از زمان انقلاب دوم ابرریسمان، پنج نظریه ابرریسمان به عنوان حدود متفاوت یک نظریه یکتا به نام نظریه ام، در نظر گرفته می‌شوند.

منبع: ایسنا