چرا استفاده از الکل جای صابون را نمی‌گیرد؟

اعتمادآنلاین| ضدعفونی‌کننده‌های مبتنی بر الکل در پاکسازی دست شما موثر هستند، اما صابون یک روش بسیار کارآمد برای ازبین‌بردن سریع ویروس‌هایی است که روی دست شما نشسته‌اند. ویروس‌ها می توانند ساعتها و حتی روزها خارج از بدن فعال باشند.

ضدعفونی‌کننده‌ها، مایعات، دستمال‌های مرطوب، ژل‌ها و کرم‌های حاوی الکل همه در خلاص‌شدن از شر ویروس‌ها مفید هستند اما هیچ‌یک از آنها به اندازه صابون معمولی خوب نیستند.

پالی توردارسون استاد شیمی در دانشگاه نیو ساوت ولز سیدنی در مقاله‌ای برای گاردین می‌گوید: وقتی اطلاعات مهم درباره اثربخشی شستشوی دست‌ها با صابون در مبارزه با کرونا را با استفاده از توییتر به اشتراک گذاشتم، این اطلاعات به سرعت پربازدید شد. مقامات بهداشت طی روزهای اخیر دو پیام برای ما ارسال کرده اند: وقتی ویروس وارد بدن شما شود، هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند آن را از بین ببرد (داروی تخصصی درمان کرونا) یا به شما در خلاص شدن از شر آن کمک کند. اما اگر دست خود را دائم بشویید احتمالا انتشار ویروس متوقف می‌شود. به نظر عجیب است که حتی با یک میلیون دلار نمی‌توانید داروی تخصصی کرونا را بخرید اما صابون قدیمی خانه مادربزرگ‌ها هم می‌تواند از پس ویروس کرونا بربیاید.

بنابراین مهم‌ترین سوال فعلی این است که چرا صابون به خوبی روی ویروس سارس، مرس کرونا و شاید به عبارتی دقیق‌تر روی همه ویروس‌ها تاثیر می‌گذارد؟ توضیح کوتاه این است: زیرا ویروس حاوی «نانوذرات خود مونتاژ شده» است که در آن ضعیف‌ترین پیوند لایه لیپیدی (چربی) است. صابون غشای چربی را حل می‌کند و ویروس جدا می‌شود و می‌میرد یا بهتر است بگوییم که غیرفعال می‌شود زیرا ویروس‌ها واقعاً زنده نیستند.

داستان طولانی‌تر این است که اکثر ویروس‌ها از سه بلوک ساختاری کلیدی تشکیل شده‌اند: اسید ریبونوکلئیک RNA، پروتئین‌ها و لیپیدها. سلول آلوده به ویروس تعداد زیادی از این بلوک‌های ساختمانی را ایجاد می‌کند، که به صورت خودجوش خود را برای تشکیل ویروس آماده می‌کنند. از نظر بصری، هیچ پیوند کووالانسی قوی وجود ندارد که این واحدها را در کنار هم نگه دارد، این بدان معناست که شما برای تقسیم واحدها لزوماً به مواد شیمیایی سختی احتیاج ندارید. هنگامی که یک سلول آلوده می‌میرد، همه این ویروس‌های جدید فرار کرده و به سلول‌های دیگر حمله می‌کنند و آنها نیز آلوده می‌شوند. برخی نیز در راه‌های هوایی ریه‌ها مخفی می‌شوند.

هنگام سرفه، یا هنگام عطسه، قطرات ریز از راه‌های هوایی می‌توانند تا 10 متر پرواز کنند. تصور می‌شود بزرگترین آنها که ناقلین اصلی ویروس کرونا هستند حداقل می‌توانند دو متر مسافت طی کنند. این قطرات ریز روی سطوح فرود می‌آیند و اغلب به سرعت خشک می‌شوند. اما ویروس‌ها همچنان فعال هستند. پوست انسان یک سطح ایده‌آل برای ویروس است. این ماده «ارگانیک» است و پروتئین‌ها و اسیدهای چرب موجود در سلول‌های مرده روی سطح با ویروس ارتباط برقرار می‌کنند.

گفته می‌شود هنگامی که سطح آلوده را لمس کنید یک ذره ویروس به پوست شما می‌چسبد و از این رو به دستان شما منتقل می‌شود. در صورت لمس صورت، به خصوص چشم، بینی یا دهان، می‌توانید آلوده شوید و معلوم است که بیشتر افراد هر دو یا پنج دقیقه یک بار صورت خود را لمس می‌کنند.

شستن ویروس به تنهایی با آب ممکن است مؤثر باشد. اما آب در رقابت با تعامل‌های قوی و چسبنده بین پوست و ویروس خوب عمل نمی‌کند، پس آب کافی نیست. آب و صابون کاملاً متفاوت است. صابون حاوی مواد چربی مانند معروف به آمفیفیل‌ها است که برخی از آنها از نظر ساختاری بسیار شبیه به لیپیدهای موجود در غشای ویروس هستند. مولکول‌های صابون با چربی‌های موجود در غشای ویروس «رقابت» می‌کنند. این کم‌وبیش توجیه می‌کند که چگونه صابون چربی خود پوست را نیز از بین می‌برد.

صابون نه تنها «چسبندگی» بین ویروس و پوست را از بین می‌برد بلکه اثری را که کمک می‌کند پروتئین‌ها، لیپیدها و RNA در کنار هم بمانند خنثی می‌کند. محصولات مبتنی بر الکل که تقریباً کلیه محصولات «ضدعفونی‌کننده» را شامل می‌شود، حاوی یک محلول درصد بالای الکل (معمولاً 60-80٪ اتانول) هستند و ویروس‌ها را با روشی مشابه از بین می‌برند. اما صابون بهتر است زیرا فقط به مقدار کمی آب صابون احتیاج تا تمام دست خود را به راحتی پوشش دهید. در حالی که باید به معنای واقعی کلمه ویروس را در اتانول خیس کنید تا نتیجه مشابه بگیرید. استفاده از دستمال مرطوب یا مالیدن ژل ضدعفونی‌کننده روی دست‌ها نیز تضمین نمی‌کند که همه دست خود را به خوبی نظافت کرده باشید. بنابراین، صابون بهترین است، اما اگر صابون در دسترس نیست، لطفاً از ضدعفونی‌کننده الکل استفاده کنید.

منبع: انتخاب