اندیشمندان ژاپنی قرون وسطی واکنشی مانند کووید-19 به طاعون داشتند

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده - در بحران شیوع کووید-19 بسیاری از کسانی که والدین مسن دارند چنین فکر می‌کنند:

«این اوضاع باعث می‌شود قلب شما به درد بیاید و دچار اضطراب شوید... وقتی والدین‌تان سرحال نیستند و می‌گویند که حال‌شان خوب نیست شما بیشتر مضطرب می‌شوید. اوضاع زمانی وخیم‌تر می‌شود که بفهمید بیماری‌ای مثل طاعون شهر را فرا گرفته است.» شاید برای شما تعجب‌برانگیز باشد که این جمله‌ها را نویسنده زن ژاپنی سی شوناگون (Sei Shonagon) حدود هزار سال پیش نوشته است.

به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از «The Conversation»، ژاپنی‌ها در قرون وسطی بحران‌هایی را تحمل کردند که باعث شد مصیبت‌ها و مرگ‌های غیرمنتظره‌ای برای مردم عادی آن منطقه رقم بخورد. شاعر و نویسنده قرن سیزدهم ژاپنی، کامو نو چومی (Kamo no Chomei)، در نوشته‌ای از غم و اندوهی که شهروندان کیوتو متحمل شده‌اند سخن به میان آورده است.

هنگامی که این بحران‌ها در غرب پیش می‌آید مسائل مذهبی زیر سوال می‌رود. مردم می‌گویند چگونه با این همه درد و غم وجود خدا و عیسی مسیح را باور کنیم و به این ترتیب ایمان افرادی که به این شیوه فکر می‌کنند کاهش می‌یابد.

متفکران قرون وسطایی در ژاپن نیز بحران‌هایی را در چارچوب مذهب پشت سر گذاشتند، اما دیدگاه این افراد کاملاً مشخص بود؛ آنها مرگ ناگهانی در چنین بحران‌هایی را نمونه‌هایی از ناپایداری موجو (無常 mujō) و همراه با رنج (苦 ku) و غیر خود بودن (無我 muga) می‌دانستند که اینها سه نشانه‌ از علائم وجود (existenece) در آیین بودا به شمار می‌رفت.

چومی در همین راستا می‌نویسد که چنین مرگ‌هایی به ما یادآوری می‌کند موجوداتی ناپایدار و زودگذر هستیم که مثل حباب‌های کوچک شناور در یک جریان بی‌وقفه از بالا به پایین رودخانه سرازیر می‌شویم.

واکنش ژاپنی‌های قرون وسطایی در برابر بلایا و فجایع چه بود؟

جالب است که برخی از واکنش‌های آنان شبیه به واکنشی بود که ما هم‌اکنون در مقابل کووید-19 از خود نشان می‌دهیم. بعضی از آنها انزوا را برگزیدند. چومی معتقد بود که بهترین راه برای زندگی مسالمت‌آمیز دوری از هرگونه خطر و پناه بردن به تنهایی است. او در خانه‌ای کوچک در کوهستان زندگی ساده‌ای داشت.

چومی در یادداشتی نوشته است: «ممکن است این خانه کوچک باشد، اما یک تخت برای خواب شبانگاه و مکانی برای نشستن در طول روز دارد. خرچنگ زاهد کوچک ترجیح می‌دهد در پوسته‌ای برای خود خانه داشته باشد. او می‌داند که چه چیزهایی دارد. شترمرغ نیز ساحل وحشی را انتخاب می‌کند، زیرا از انسان‌ها می‌ترسد. من هم همین‌طور هستم. من با دانستن آنچه که جهان در بر دارد چیزی نمی‌خواهم و پاداش‌های این جهان را طلب نمی‌کنم. اشتیاق من این است که در صلح باشم. لذت من این است که بدون مشکلات زندگی کنم.»

درست در نقطه مقابل چومی، اوتومو نو تابیتو (Ōtomo no Tabito)، اشراف‌زاده و شاعر قرن هشتم، ایستاده که تضاد زیادی با چومی دارد. واکنش او دربرابر بلایا و فجایع لذت‌گرایی است. او از کسانی که انزوا را انتخاب کرده‌ بودند می‌گریخت و در عوض مهمانی‌های زیادی را بدون ترس از شیوع بیماری برگزار می‌کرد.

شیوع کووید-19 نیز مانند طاعون در سراسر جهان باعث بروز رفتارهای ضدونقیضی شد. عده‌ای انزوا را انتخاب کردند و عده‌ای دیگر به این بیماری کشنده بی‌توجهی نشان دادند. بررسی ادبیات کلاسیک در دوران شیوع طاعون به ما کمک می‌کند که درک بهتری از وقایع کنونی جهان داشته باشیم. همچنین مرور تاریخ به ما یادآور می‌شود که مردم در زمان‌های گذشته چطور با بحران‌ها و فجایع برخورد می‌کردند و درباره شرایطی که در آن زمان حاکم بوده چگونه می‌اندیشیده‌اند. ما با مرور ادبیات می‌توانیم به این مساله پی ببریم که مردم مناطق مختلف جهان با استفاده از چه روش‌هایی با بحران‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کردند و آنها را پشت سر می‌گذاشتند.