چگونه کووید-19 باعث تغییر در زبان انگلیسی و ثبت واژگان در لغت‌نامه آکسفورد شد؟

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده- ویراستاران فرهنگ لغت آکسفورد در ماه آوریل اقدامی غیرمعمول انجام دادند. آنها به‌روزرسانی‌های سه‌ماهه‌ای برای گنجاندن واژه‌ها و معانی جدید منتشر کردند. این مطالب به‌روزرسانی‌شده در ماه‌های مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر قابل دسترس قرار گرفت. ویراستاران این فرهنگ لغت در اواخر بهار در ماه جولای بسیاری از واژه‌های مرتبط به ویروس کرونا را ثبت کردند، اما بعضی از مشاهدات آنان تعجب‌برانگیز است؛ مثلاً آنها ادعا کرده‌اند که این بیماری همه‌گیر تنها یک واژه جدید تولید کرده و آن اختصار COVID-19 است. آنها همچنین معنای جدید واژگان قدیمی مثل فاصله اجتماعی (social distancing) و نرخ شیوع (reproduction number) را به ثبت رسانده‌اند. واژه‌های ادغام‌شده نیز به این فرهنگ لغت اضافه شد.

به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از «The Conversation»، این واژه‌نامه در نظر دارد بزرگ‌ترین و کامل‌ترین فرهنگ لغت در زمان خود شود. بخش‌هایی از این فرهنگ لغت در سال 1884 منتشر شد و تا سال 1928 ناتمام بود. حجم زیادی از واژه‌های جدید برای تکمیل ویراست اول در سال 1989 چاپ شد که این نسخه در اکثر کتابخانه‌ها در دسترس است. انتشار دیجیتالی آن نیز در سال 1992 صورت گرفت.

در مارس 2000 این واژه‌نامه یک نسخه آنلاین راه‌اندازی کرد. ویراستاران این نسخه را بازنگری کردند. بعضی از واژه‌های این کتاب بیش از یک قرن ریشه دارد. ویراست سوم به دلیل حجم زیاد آن به صورت چاپی منتشر نخواهد شد و ممکن است اصلاحات آن تا سال 2034 به طول انجامد.

ویراستاران این واژه‌نامه همچنان که زبان رشد و تغییر می‌کند به اضافه کردن لغات جدید می‌پردازند؛ مثلاً در ماه سپتامبر واژه‌های خلاق‌گرا (craftivist) و هیولای کلوچه (Cookie Monster) به فهرست واژگان اضافه شد. مطالب به‌روزشده و مربوط به ویروس کرونا باعث می‌شود نگاهی به چگونگی تغییر زبان در این نابسامانی‌های بی‌سابقه اجتماعی و اقتصادی بیندازیم. یکی از تاثیرات همه‌گیری این است که اصطلاحات پزشکی مبهم را به گفتار روزمره مردم آورد.

بعضی از واژه‌های پزشکی از جمله داروها در این واژه‌نامه وجود دارند. ریتالین و اُکسی‌کانتین در فرهنگ لغت گنجانده شده اما آریپیپرازول در میان این واژه‌ها نیست. با وجود این، شیوع ویروس کرونا موجب شد حداقل نام 2 دارو وارد گفت‌وگوهای مردم شود. هیدروکلروکین، داروی مالاریا، یکی از داروهای موثر در برابر ویروس بود که در ماه جولای به واژه‌نامه آکسفورد اضافه شد؛ البته نام این دارو پیش از این در سال 1951 منتشر شده بود.

داروی مشهور دیگر در این دوران دگزامتازون است؛ داروی کورتیکواستروئیدی که آمار مرگ بر اثر کرونا را کاهش داده است. این واژه در اوایل سال 1958 چاپ شد و در چاپ دوم وارد فرهنگ لغت شد. ویراستاران آکسفورد در ماه جولای مطلبی را اضافه کردند که این دارو برای مبارزه با ویروس کرونا مورد استفاده قرار گرفته است.

همچنین برای واژه سرایت اجتماعی (community transmition) که مربوط به سال 1959 است تعریف جدیدی به دست داده‌اند. این واژه اولین بار در سال 1903 به چاپ رسید.

زبان قرنطینه

اصطلاحات مربوط به قرنطینه مدت‌ها پیش از شیوع ویروس کرونا وجود داشته، اما در سال 2020 بیشتر رواج یافت. واژه‌های self-isolate ،self-isolated و shelter in place همه تعابیر تازه‌ای پیدا کردند. برخی از اصطلاحات نیز تغییر معنایی یافته‌اند؛ مثلاً shelter in place به معنای پناه گرفتن در جای امن هنگام بروز حوادثی چون گردباد یا تیراندازی بود و اکنون برای اشاره به گذراندن دوره‌ای طولانی در قرنطینه به‌ کار برده می‌شود.

در این میان ترکیب‌هایی چون maskne (شیوع آکنه ناشی از زدن ماسک)، zoombombing (وقتی غریبه‌ای در کنفرانس‌های ویدئویی تداخل ایجاد کند)، quarantini (کوکتلی که در دوران قرنطینه مصرف می‌کنند) نیز ساخته شده است.

اصطلاحات دیگری نیز با روش ادغام ساخته شده؛ از جمله covidiot (کسی که نکات بهداشتی را نادیده می‌گیرد)، doomscrolling (وقتی استوری‌های مرتبط با ویروس کرونا را به خاطر اضطرابی که دارید رد می‌کنید)، و اصطلاح آلمانی hamsterkauf (خرید از روی اضطراب) پدید آمده است.

Covid یا COVID؟

ویراستاران واژه‌نامه آکسفورد عنوان کردند که سازمان بهداشت جهانی واژه کووید را در روز 11 فوریه به صورت «coronavirus disease 2019» گزارش کرده است؛ اما این واژه به صورت COVID-19 باید نوشته شود یا Covid-19؟

واژه کووید در آمریکا، کانادا و استرالیا به صورت COVID رایج است؛ در حالی که صورت این واژه به شکل Covid بیشتر در انگلیس، ایرلند، نیوزیلند و آفریقای جنوبی رواج دارد. از آنجا که واژه‌نامه آکسفورد در انگلیس ویرایش و منتشر می‌شود، این کلمه در فرهنگ لغت به صورت Covid-19 آمده است.

اصطلاحات جدید و اختصارسازی پیش از این نیز در حوزه سلامت انجام شده. حدود 40 سال پیش واژه‌های AIDS و HIV وارد زبان شدند و در چاپ دوم آکسفورد در اواخر سال 1980 وارد فرهنگ لغت شدند.