«نوروز»در ازبکستان چگونه برگزار می‌شود؟

اعتمادآنلاین| مردم ازبکستان 21 مارس میلادی هر سال را به عنوان جشن «نوروز» جشن می‌گیرند. آنان همانند مردم سایر کشورهای آسیای مرکزی 21 مارس را با حضور در پارک‌ها و مراکز فرهنگی به شادمانی پرداخته و پس از آن با پوشیدن لباس‌های سنتی به دیدار بزرگ‌ترهای خود رفته و به یکدیگر شادباش می‌گویند.

روزهای جشن «نوروز» تمام شهرهای ازبکستان به خصوص شهر «تاشکند» پایتخت این کشور حال و هوای تازه‌ای به خود می‌گیرد. برافراشته شدن پرچم‌های رنگارنگ شادی، آذین بندی کوی و برزن‌ها، غبار روبی از سطح معابر و خیابان‌ها، همه حکایت از شور و شوق مردم برای جشن «نوروز» را دارد.

«نوروز» در بین ازبکها از خانه تکانی آغاز می‌شود. زنان و دختران وسایل خود را از خانه‌ها بیرون آورده و آن را در آفتاب پهن می‌کنند تا بوی آفتاب «نوروزی» به خانه و کاشانه آنها دمیده و هوای آن را گوارا سازد. هر طبق، بشقاب یا کوزه و کاسه شکسته خود را دور می‌ریزند و دیگ‌ها را از آب باران فروردین پر می‌کنند تا تمام سال رزق خانواده آنها فراوان و پر و پیمان باشد.

طی روزگاران متمادی «نوروز» از لحاظ مضمون عمیق‌تر شد و در ظاهر نیز از غنا و شکوه بیشتری برخوردار گردید. در قرن‌های متاخر در شهر‌هایی مانند «بخارا»، «خوارزم»، «خوقند» و «شهرسبز» و دیگر جشن «نوروز» با شکوه زیاد برگزار ‌شده است.

در این روز در تمام میادین و مراکز، گردهمایی‌ و گردش عمومی برگزار می‌شود. «نوروز» دیگر به یکی از جشن‌های عمده‌ای ازبکستان مستقل تبدیل شده است و همه آن‌ را شکوه‌مندانه گرامی می‌دارند. تدارک برای برگزاری این جشن در ازبکستان از دو تا سه ماه قبل شروع می‌شود. ستاد بزرگداشت جشن در سطوح کشوری، استان، شهر و ناحیه و کارخانه‌ها تاسیس می‌شوند و آغاز به کار می‌کنند.

برنامه‌های تدارکاتی و اقدام‌ها و تدابیر برای استقبال شکوه‌مندانه از جشن «نوروز» تعیین می‌شوند. پیش از برگزاری جشن شهر‌ها و روستا‌ها، محله‌ها، گذر‌ها و کارخانه‌ها ظاهری عیدانه پیدا می‌کنند. در آستانه «نوروز» کارهای خیری از قبیل کمک به نیازمندان، عیادت از بیماران و پیران و بر جاماندگان صورت می‌پذیرد و در روز «نوروز» غذاهای نوروزی مانند سمنک (سمنو)، حلیم، سنبوسه‌ای گیاهی از سبزیجات، طعام‌ها و خوردنی‌ها و شیرینی جات گوناگون پخته می‌شوند.

سمنک غذایی مخصوص جشن «نوروز» است که فقط در ایام جشن «نوروز» از شیره جوانه‌های گندم پخته می‌شود.

سمنک‌را اساسا چند خانواده باهم در یک دیگ بزرگ تهیه می‌کنند. آن‌ها گندم مورد نیاز برای تهیه سمنک‌ را در بین خود به طور مساوی تقسیم و پس از پخت آن در بین خود به طور برابر توزیع می‌کنند. پخت این غذایی لذیذ نوروزی معمولا حدود 10 روز قبل از جشن «نوروز» آغاز می‌شود که روزهای جشن «نوروز» به اوج خود می‌رسد.

تمام کارهای پخت سمنک‌ را زنان و دختران به سرپرستی زنان مسن به طور دسته جمعی انجام می‌دهند. پخت سمنک یک روز طول می‌کشد. زنان ضمن تهیه و پختن سمنک با هم صحبت می‌کنند و «آش پلو» که یک غذایی ملی ازبک‌ها است، می‌پزند و باهم می‌خورند. زنان و دختران تمام شب‌ سمنک ‌را مرتب هم می‌زنند و شب ‌را بیدار سپری می‌کنند.

در سمنک با نیات نیک و برای اینکه ته نگیرد، هفت دانه سنگ به بزرگی گردو نیز می‌اندازند. ضمن تهیه سمنک بچه‌ها نیز به زنان کمک می‌دهند و با سر و صدا مشغول بازی و شادی می‌شوند. زنانی که سمنک تهیه می‌کنند نه تنها آشپز ماهری هستند، بلکه آداب و رسوم قدیمی ‌را به یاد دارند. در محوطه هر خانه‌ای که سمنک تهیه می‌شود، شرکت کنندگان شب‌ها در آنجا دایره زده تا صبح سرود‌ها می‌سرایند و شادمانی‌ می‌کنند.

دهقانان و کشاورزان ازبکستان نیز با فرا رسیدن «نوروز» با امید زیاد فصل جدید کشاورزی را آغاز می‌کنند.

روزهای جشن «نوروز» تمام رنجش و کدورت‌ها فراموش، درگیری‌ها قطع، بین مردم احترام متقابل، توافق، سازگاری و همبستگی تحکیم می‌یابد.

بر مبنای سنت‌های تاریخی تدارک جشن «نوروز» تجارب فراوانی به بار می‌آورد. شکل عمده‌ای «نوروز» تماشای کنسرت موسیقی و نیز رقص محلی است که به عنوان یک سنت مردمی بدان توجه می‌شود. «نوروز» برای مردم ازبکستان به مثابه جشن پاکی و پاکسازی، بیداری، نوجویی و کمالات معنوی است. «نوروز» باستانی ماهیت خود را حفظ کرده و با اهداف و غایات استقلال کشور غنا و عمق دیگری یافته و در عین حال به جشن دوستی و برادری و همزیستی و همبستگی ملت‌ها تبدیل شده است.

جشن «نوروز» در بسیاری از کشورهای دنیا به طور وسیع جشن گرفته می‌شود.

در سال 2009 میلادی «نوروز» در فهرست میراث فرهنگی غیرمادی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد.

در سال 2010 میلادی در شصت و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 21 مارس به عنوان «روز بین المللی نوروز» اعلام شد.

منبع: فارس