دولت‌های گذار مردم را فراموش می‌کنند

اعتمادآنلاین| داوود فیرحی در مراسم ترحیم قانعی‌راد که امروز (29 خرداد) در مسجد جامع شهرک قدس برگزار شد، با بیان اینکه آشنایی با قانعی‌راد به دوران دانشجویی او در دهه 60 بر می‌گردد، بیان کرد: از نیمه دوم دهه 70 که مسئله رابطه قدرت و دانش برای من مطرح شد، کار ایشان ارزشمندتر دیده شد و به تدریج از سال‌های 82 و 83 فرصتی فراهم شد تا از حضور استاد بهره‌مند شوم.

او آخرین جلسات بهره‌مندی از حضور دکتر قانعی‌راد را مجموعه جلسات «حلقه دین، فرهنگ و دولت» عنوان کرد و گفت: این جلسات با حمایت آیت الله هاشمی رفسنجانی و در شورای آزاداندیشی برگزار شد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران دکتر قانعی‌راد را اندیشمندی به شدت اهل عمل و دارای شجاعت در تحقیق توصیف و اظهار کرد: او متفکر برج عاج‌نشین دانشگاهی نبود، بلکه شهامت طرح سوال‌های واقعی را داشت.

فیرحی با اشاره به اینکه ایشان شجاعت بیان یافته‌ها را نیز داشته است، ادامه داد: قانعی‌راد اهل مبالغه و کتمان نبود، اندیشمندی واسط بین جامعه، دانشگاه و دولت بود و از درون به جامعه نگاه می‌کرد.

او سپس به بیان روایتی از امام صادق (ع) در کتاب کافی مرحوم کلینی پرداخت و توضیح داد: در این روایت بیان شده که منظور از عالم کسی است که عملش مؤید سخنش باشد؛ در جوامعی مثل جوامع ما که شاهد نوعی نفاق علمی هستیم، بسیاری از دانشمندان یافته‌های خود را به سبب مصلحت یا دلایل دیگر کتمان می‌کنند، در حالی که قانعی راد این‌طور نبود.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در همین زمینه به روایت دیگری از امام صادق (ع) اشاره کرد و گفت: در این روایت چنین آمده که منظور از علما، اصحاب دانش نیست.

فیرحی تاکید کرد: آن کس که عملش سخنش را تایید نکند، عالم نیست؛ بلکه عالم‌نما بوده و به بهانه علم به دنبال تجارت است.

او آغاز عمل را پایان دانایی و آغاز دانایی را پایان عمل دانست و تاکید کرد: بین این دو دیالکتیک مثبت وجود دارد. یکی از مشکلات علوم انسانی به تعبیر دکتر قانعی راد این است که با عمل گره نمی‌خورد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه علم بدون عمل نمی‌تواند توسعه پیدا کند، تصریح کرد: چنین جامعه‌ای از توسعه بازمانده و علم از آن حرکت می‌کند.

فیرحی قانعی راد را متفکری اهل مسئله توصیف کرد و گفت: ما مشکلات و درد را می‌شناسیم، اما با درمان بیگانه‌ایم؛ فقدان سوال قاتل جامعه خاموش است.

وی دیدگاه‌های انتقادی قانعی راد را یادآور شد و به نقل از ایشان تاکید کرد: کسانی که بدون آگاهی از ماهیت علم و دانشگاه دست به برنامه‌ریزی می‌زنند ره به بیراهه خواهند برد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه مرحوم قانعی راد به جامعه شناسی مردم محور یا مردم گرا نزدیک شده بود، تشریح کرد: او به دنبال آن بود که چگونه برای مردم مفهوم‌سازی کند و چگونه صدای آن‌ها را به گوش نهادهای رسمی برساند.

فیرحی با اشاره به تأکید ایشان بر دفاع از جامعه، خاطرنشان کرد: به تعبیر او شرایط دولت‌های گذار به گونه‌ای است که همواره بر نخبگان تأکید شده و مردم فراموش می‌شوند.

وی در پایان کتاب "ناهمزمانی دانش" ایشان را کتابی ارزشمند توصیف کرد و گفت: مهم‌ترین حرف این کتاب، توصیف جامعه‌ای است که با دانش‌ها بیگانه بوده و نیز توصیف دانش‌هایی است که با جامعه بی ارتباط هستند؛ تکیه قانعی راد بر صدایی بود که شنیده نمی‌شود. "بی قراری اجتماعی" مسئله‌ای است که باید آن را درمان کرد.

منبع: ایسنا