توییت عجیب برادر محسن

اعتمادآنلاین| «با عملیات کربلای چهار به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین بوده است. 10 روز بعد در همان نقطه و در زمانی که نیروهای ارتش بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات کربلای پنج را انجام دادیم. عملیات کربلای چهار برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته‌های او.» این جملات را محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران در زمان جنگ در توییتر خود منتشر کرد و سبب شد باردیگر موضوع عملیات کربلای4 بر سر زبان‌ها بیفتد. کربلای‌4 از آن دسته عملیات‌های جنگی ایران در دوران 8سال دفاع مقدس است که همواره حرف و حدیث پیرامون آن زیاد بود و این‌بار دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در سالگرد این عملیات ابعاد جدیدی از این عملیات شکست خورده را بازگو می‌کند.

«کربلای4» یکی از غمبارترین عملیات‌های جنگ هشت‌ساله ایران و عراق بود. 5دی 1365 کربلای4 با رمز «محمد رسول‌الله(ص)» به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در محور ابوالخصیب آغاز شد. عملیاتی که قرار بود در آن با استفاده از تاریکی شب به صورت ناگهانی برگزار شود ولی دشمن هوشیار و انگار منتظر بود و در همان ساعات اولیه آسمان اروند را با منورها مثل روز روشن کرد. هدف این عملیات گرفتن نقطه اتکایی در ساحل غربی آبراه اروندرود بود. پس از تسخیر ساحل غربی قرار بود تهاجم تا اشغال بصره ادامه یابد .درواقع این عملیات بخشی از عملیات کربلای 5 بود که به دلیل لو رفتن کربلای4، کربلای پنج 15 روز بعد به صورت جداگانه انجام شد. یکی از ابهامات کربلای4 نحوه لو رفتن عملیات است. به گفته مسوولان وقت جنگ، نیروهای نفوذی‌ مجاهدین خلق، ستون پنجم و پناهنده شدن برخی افراد رده‌بالای سیاسی به خارج از کشور از دلایل لو رفتن عملیات ذکر شده است.

شنیده‌ها و اظهارنظرهایی درباره آگاهی برخی از فرماندهان جنگ از لو رفتن عملیات کربلای4 که یکی از سنگین‌ترین شکست‌های نظامی ما در دوران 8 سال دفاع مقدس بود، وجود دارد. مرحوم آیت‌الله طاهری اصفهانی در مصاحبه با روزنامه اعتماد ملی در 9 خرداد ماه 1385 به مقاطع مهمی از جنگ اشاره کرد و سخنان مهمی را در این باره گفت.وی در آن زمان امام جمعه اصفهان بود و نقش مهمی در اعزام نیرو به جبهه‌های جنگ داشت. آیت‌الله طاهری اصفهانی که از نزدیک در جریان آن عملیات بوده است پیرامون کربلای4 در خاطرات خود گفته بود: «عملیات‌ کربلای‌ چهار بود. [...] به‌ خط‌ مقدم‌ که‌ رسیدیم‌، دیدم‌ که‌ عراقی‌ها از منورهایی‌ استفاده‌ می‌کنند که‌ شب‌ را مانند روز روشن‌ می‌کند. به‌ خرازی‌ گفتم‌ خودت‌ را به‌ آقای‌هاشمی‌ برسان‌ و بگو که‌ عملیات‌ لو رفته‌ است‌. خرازی‌ رفت‌ و برگشت‌ و گفت‌ که‌ آقای‌هاشمی‌ گفته‌ که‌ من‌ مقلد امام‌ هستم‌ و باید عملیات‌ انجام‌ شود. من‌ پاسخ‌ دادم‌ که‌ امام‌ هم‌ اگر شرایط‌ را ببینند، اجازه‌ عملیات‌ نخواهند داد. اما به‌ هر حال‌ عملیات‌ انجام‌ شد. بچه‌های‌ ما چند دسته‌ بودند، گروهی‌ که‌ زیر آب‌ می‌رفتند و یک‌ لوله‌هایی‌ برای‌ نفس‌کشیدن‌ از بالای‌ سرشان‌ روی‌ آب‌ بیرون‌ می‌آمد و عده‌ای‌ هم‌ که‌ با قایق‌ می‌رفتند. عراقی‌ها این‌ لوله‌ها را می‌زدند و وقتی‌ بچه‌های‌ ما مجبور می‌شدند سرشان‌ را بالا بیاورند، آنان‌ را شهید می‌کردند. خلاصه‌ تعداد زیادی‌ از بچه‌های‌ ما را شهید کردند.» مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی فرمانده وقت جنگ نیز در گفت‌وگو با ایسنا در سال 94 درباره لو رفتن عملیات کربلای4 گفت:« همه‌چیز، آماده بود. حتی وقتی می‌خواستم به جبهه بروم، احتیاط کردم و به خوزستان نرفتم. دو سه روز قبل از عملیات به بوشهر رفتم و به شکل کاملا ناشناس، غروب شبی که قرار بود عملیات شود، زمینی به طرف خوزستان آمدم و از اهواز و سه راهی آبادان خرمشهر به سوی امیدیه رفتم که آقایان رحیم صفوی و دکتر روحانی با من بودند. شب را در پایگاه امیدیه ماندم. آنجا بود که خبر لو رفتن عملیات را شنیدم. آقای سنجقی را با یکی از محافظانم به منطقه فرستادم تا خبرهای جدیدتری را براساس مشاهدات بگیرم.

ایشان گفتند دشمن در جریان عملیات ما است.» در عملیات کربلای4 نزدیک به شش هزار تن از نیروی‌های نظامی جمهوری اسلامی به شهادت رسیدند و همچنین نزدیک به هفت هزار نیرو مجروح شدند. حال سوالی که در تمام این سال‌ها درباره کربلای4 وجود دارد آن است که چرا یک عملیات نظامی با وجود لو رفتن یا درجریان بودن دشمن از اجرای آن، چنین عملیاتی باید انجام شود؟ این سوالی است که از همان سال‌های نخست پایان جنگ وجود دارد اما پاسخی به آن داده نمی‌شود.

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد عملیات کربلای4 یکی از غمبار‌ترین عملیات‌های ایران در دوران جنگ 8 ساله بود تا جایی که پس از گذشت 30 سال از این عملیات کمیته جست‌وجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح ایران اعلام کرد که اجساد 175 غواص ایرانی را که با دستان بسته شهید شده‌اند، در منطقه ابوفلوس عراق کشف کرده است. فرمانده این ستاد همچنین اعلام کرد که برخی از اجساد کشف شده دارای هیچ جراحتی نیستند و نیروهای بعثی آنها را زنده به گور کرده‌اند. پیکر این غواصان که در عملیات کربلای4 به شهادت رسیده‌ بودند به همراه 100 رزمنده گمنام دیگر طی مراسمی در روز 26 خرداد 1394 در تهران تشییع شد.

عملیات فریب چه زمانی مطرح شد؟

محسن رضایی نخستین فردی نیست که از اصطلاح عملیات فریب برای عملیات کربلای4 استفاده می‌کند بلکه پیش از او، مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی فرمانده وقت این اصطلاح را به این عملیات اتلاق کرده بود. پس از صدور دستور توقف عملیات کربلای4 به دلیل وجود شهدا و مجروحین زیاد، بحث بر سر عقب‌نشینی نیروها یا ادامه حضور در میدان جنگ در اتاق فرماندهی میان هاشمی‌رفسنجانی و محسن رضایی آغاز می‌شود. مرحوم آیت‌الله هاشمی در این باره در خاطرات خود می‌گوید: «گفتیم که این شاخه شکست خورد، اما شاخه دیگر که در دست ارتش بود و قرار بر این بود که آنها عمل کنند، چون آنها شناسایی‌های خودشان را کرده بودند. من و آقای رضایی، تصمیم گرفتیم همین الان فلش دوم را عملیاتی کنیم و نگذاریم نیروها برگردند. به همین دلیل به گونه‌ای خبر را اعلام کردیم که این یک عملیات فریب بود؛ یعنی اینگونه آن تبلیغات را خنثی کردیم و به گونه‌ای در منطقه هور تحرک پیدا کردیم که عراق فکر کند عملیات اصلی را می‌خواهیم در آنجا، انجام دهیم. همان عملیات خیبر را که نیمه‌کاره مانده بود، دوباره انجام دهیم و از آن طرف راه بصره را قطع کنیم.

در اینجا، دشمن فریب خورد؛ یعنی ما این دفعه توانستیم او را فریب دهیم. دشمن خیال کرد منطقه اصلی ما در عملیات بعدی، آنجاست. لذا آنها خیلی از نیروهای‌شان را به این سمت بردند و تمام همت‌شان را بر این گذاشتند که کشف کنند ما می‌خواهیم چگونه عمل کنیم. همه بچه‌ها که آماده و پای کار بودند، یک استراحت کوتاه و یک تجدید قوا و تجدید روحیه کردند تا اینکه عملیات کربلای 5 شروع شد.»

اگر عملیات کربلای4 عملیات فریب بود و دشمن در عملیات کربلای5 غافلگیر شد، چرا از یک عملیات لو رفته با آن همه شهید و مجروح و خسارت زرهی باید به عنوان عملیات فریب استفاده شود؟ سوال دیگر آن است که اگر کربلای4 عملیات فریب کربلای5 بوده، چرا تعداد شهدا، اسرا و مفقودالاثرهای ایران در کربلای5 آنقدر زیاد بود؟ مگر نه آنکه عملیات فریب همان‌طور که از اسمش پیدا است برای فریب دادن دشمن است پس چرا کربلای5 هزینه گزافی از نظر نیروی انسانی برای ایران به همراه داشت؟ بر اساس آمار منتشر شده در عملیات کربلای5، 7 هزار و 651 نیروی نظامی کشورمان (از جمله حسین خرازی، فرمانده لشکر 14 امام حسین اصفهان و اسماعیل دقایقی، فرمانده لشکر 9 بدر) شهید، 3 هزار و 522 نفر مفقودالاثر و 53 هزار و 299 نفر زخمی شدند. با توجه به این آمار آیا می‌توان به کربلای4 نام عملیات فریب برای کربلای5 داد؟

در رابطه با توییت محسن رضایی تلاش کردیم با افراد مرتبط با این موضوع گفت‌وگو کنیم اما برخی از چهره‌ها همچون سردار حسین علایی، سردار جوانی، سردار آسودی و سردار کوثری تمایلی به صحبت در این باره نداشتند و سردار رمضان‌شریف نیز پاسخگوی تلفن خود نبود.

منبع: روزنامه اعتماد