رئیسی خطاب به قضات: تا جایی که امکان دارد، حکم به زندان ندهید

اعتمادآنلاین| ‌ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدابراهیم رئیسی در نشست با قضات دادگستری استان تهران که در مجموعه فرهنگی شهید بهشتی برگزار شد اظهار کرد: حکم متقن در دادگاه زمینه‌ای برای تایید حکم دادگاه توسط دادگاهای عالی و تجدید نظر است و باید حکم به قدری متقن و مستند باشد که دادگاه‌های عالی آن را بی‌دغدغه تایید کنند.

رئیس قوه قضائیه افزود: حکم باید در مرحله دادگاه آنقدر مستند باشد که کار دادگاه تجدید نظر فقط برای تأیید آن باشد و در اصل همان تایید نظر صورت بگیرد نه تجدید نظر.

وی تاکید کرد: این نگاه که ما حکم می‌دهیم و یک مرحله دیگر برای احقاق حق وجود دارد ناصواب است و این سخن سخن دقیقی نیست. سخن دقیق آن است که اگر هیچ مرحله دیگری نبود حکم صادره بصورت متقن و مستند بتواند مورد استناد قرار گیرد و دادگاه بدوی فصل‌الخطاب باشد.

رئیسی اضافه کرد: مراحل بعدی دادرسی حتی دیوان عالی کشور، مقام عالی تمیز هستند و در ذیل آرای خود می‌نویسند من رای قاضی تایید می‌کنم و در واقع مقام آنها مقام موید و تنفیذ حکم است.

وی گفت: همه مراحل دادرسی به تصمیمی که دادگاه می‌گیرد مربوط است و کار دادگاه باید دقیق، مستند، مستدل و با ادله کافی باشد.

رئیس قوه قضائیه به کثرت ورودی پرونده‌ها اشاره کرد و افزود: به صورت طبیعی کثرت ورودی پرونده به محاکم گاهی دقت نظر را می‌کاهد اما آنچه حضرت علی(ع) در مورد قاضی می‌فرمایند این است که قاضی باید آدم با حوصله برای کشف امور باشد. بنابراین قاضی باید با حوصله باشد و حرف شاکی، متهم، شاهد و همه اصحاب دعوا را بشنود.

وی افزود: قاضی باید گزارش ضابط را دقیق بخواند ونسبت به آن حساس باشد. همانطور که گفتیم یکی از معضلات قوه قضائیه افزایش ورودی پرونده است و از رویکردهای این دوره آن است که همگان بویژه دولتمردان تلاش کنیم ورودی پرونده به عدلیه کاهش یابد یعنی نابهنجارهای اقتصادی و فرهنگی به هنجار تبدیل شود و شاهد ورود پرونده به عدلیه نباشیم.

رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه مواردی که خارج از دادگستری قابل حل و فصل است نباید به دادگستری ارجاع شود گفت: قضات باید در پرونده‌هایی که با شاکی خصوصی آغاز می‌شود و با رضایت شاکی خصوصی قابل پایان یافته است از کمکهای شورای حل اختلاف استفاده کند و در مواردی که پرونده با شکایت شاکی خصوصی آغاز می‌شود اما با رضایت او ختم نمی‌شود کار مشکل است و باید از طریق مجلس اقدام کنیم.

رئیسی تاکید کرد: شوراهای حل اختلاف باید واقعا به سمت حل اختلاف بروند زیرا اساس تاسیس شورای حل اختلاف دنبال کردن صلح و سازش است. طبق آمارهای موجود بیشترین پرونده‌ها مربوط به توهین و تهدید است که با رضایت می‌توان آنها را حل کرد.

وی خطاب به قضات گفت: یک سوزن به خود نیز بزنید؛ مردم از ما انتظار صدور حکم متناسب دارند و حکم متناسب امر بسیار مهم و محوری است.

وی ادامه داد: از نکاتی که امروز مورد توجه است تناسب حکم موضوع است. بین کسی که امروز به خاطر شرایط تولید حقوقش چند ماه عقب افتاده و فقط اعتراض می‌کند که حقوقش را بگیرد و می‌گوید زن و بچه‌ام گرسنه هستند با کسی که روی موج این اعتراض سوار می‌شود و از خواسته به حق او سوءاستفاده و امیال ضدامنیتی و ضد انقلابی خودرا دنبال می‌کند تفاوت وجود دارد. بنابراین ما اینجا دو موضوع داریم و دو حکم می‌طلبد حتما کسی که به نگرفتن حقوق خود اعتراض می‌کند اخلالگر نیست و باید برخوردها با او با رأفت باشد.

رئیس قوه قضائیه در ادامه به جرم سیاسی اشاره کرد و گفت: بین جرم سیاسی و جرم امنیتی در قانون تفاوت وجود دارد و قانون برای رسیدگی به جرم سیاسی سازوکارهایی را پیش‌بینی کرده و در آن هیئت منصفه دیده شده و بودن هیئت منصفه می‌تواند به تشخیص حکم به قاضی کمک کند.

وی اضافه کرد: سخن کارشناس، وکیل، و ضابط را باید شنید اما تصمیم و تصمیم‌گیری با قاضی است و به طور طبیعی حکمی که مبتنی بر کارشناسی بهتر و برتر باشد پسندیده‌تر است. سخن وکیل را در دفاع از موکلش باید شنید و اگر وکیل دفاع از حق کند کمک بسزایی برای قاضی در کشف حقیقت است.

رئیسی ادامه داد: از همه ضابطین تشکر می‌کنم اما وقتی ضابط گزارشی می‌دهد این قاضی است که تصمیم می‌گیرد و قاضی نباید تحت تاثیر هیچ کس در صدور حکم قرار بگیرد. عزت قاضی باعث می‌شود نفوذناپذیر باشد و عزیز کسی است که نفوذناپذیر باشد و حتی حب و بغض شخصی خودش را دخالت ندهد. بنابر این قاضی عزیز در این دستگاه قاضی است که نفوذناپذیر باشد خدا را و بعد از آن قانون را مورد توجه قرار دهد و موضوع را درست بشناسد.

رئیس قوه قضائیه بر معرفی قضات شجاع و باکفایت تاکید کرد و گفت: قاضی شجاع عزیز و توانا حتما باید نه تنها به دادگستری بلکه به کل کشور معرفی شود و یکی از برنامه‌های ما این است که قضات باکفایت، شجاع و نفوذناپذیر را در رده‌های مختلف معرفی کنیم.

وی ادامه داد: معتقدیم اگر اعلام شد در مجموع قضایی و اداره ما با چند نفر نادرست که به خاطر نادرستی برخورد شده نه تنها ضعف دستگاه تلقی نمی‌شود بلکه حضور قدرت دستگاه است و معلوم می‌شود این دستگاه یک تابلوی سفید است که چند نقطه سیاه را نمی‌تواند تحمل کند.

رئیسی افزود: رفتار قضات حتی با متهمان باید به گونه‌ای باشد که متهم اگر هم محکوم شد بگوید قاضی پرونده آدم عادلی بود و درست حکم داد. در سال 59 که دادستان کرج بودم در کرج یک حاکم شرع داشتیم که آقای شهید غلامرضا سلطانی بود و بعدها نیز نماینده کرج شد بارها از محکومانی که از وی حکم گرفتند شنیدم که می‌گفتند به حاج‌آقا سلام برسانید زیرا نسبت به ما عدالت به خرج داد. حتی یک بار هم ندیدم متهمی وارد اتاق ایشان بشود و این شهید بزرگوار تمام قد جلوی متهم بلند نشود.

وی خطاب به قضات گفت: مرخصی گرفتن حق همه است اما باید با وقت قبلی باشد تا مردم معطل نشوند. ما معتقدیم برخورد بسیار موثر است و چند روز پیش به یکی از قضات که از مدیران بود گفتم خداوند اول شخصیت عالم اصلی حضرت محمد(ص) می‌فرماید: اگر بداخلاق باشید مردم از اطرافت کنار می‌روند.

رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه دستورالعمل‌ها برای استحضار نیست بلکه برای اقدام لازم است گفت: در ارتباط با دستورالعمل کاهش جمعیت کیفری تا جایی که امکان قانونی دارد زندان ندهید آقایان و خانم‌هایی که حکم زندان می‌دهند گاهی و هر چند وقت در یکی از زندانها دور بزنند. البته ما باید وضعیت زندانها را متحول کنیم اما تا می‌توانیم حکم زندان ندهیم.

وی ادامه داد: آمار کسانی که در کل کشور یک ساعت یا دو ساعت یا 24 ساعت به زندان رفته‌اند عدد قابل توجهی است.

البته زمانی که طرف مقابل مجرم و سارق حرفه‌ای است ماجرا فرق می‌کند و برخورد با ناامن کنندگان فضای اجتماعی جامعه کاملا متفاوت است. گاهی می‌بینم خانم‌ها احکامی را نسبت به خانم‌های دیگر صادر می‌کنند که خود جای بحث دارد.

رئیسی در ادامه نسبت به کمبودها اشاره کرد و گفت: در ارتباط با کمبود فضای اداری مناسب هر جا که امکان داشته باشد و به میزان کافی منابع داشته باشیم سعی می‌کنیم به استیجاری فضا را فراهم کنیم اما خرید ساختمان در توانمان نیست مگر اینکه زمینی وجود داشته باشد و بخواهیم احداث کنیم.

وی در پایان تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی که صادر کردند دوران تحولی را برای دستگاه قضایی ترسیم کردند که این تحول به دست اجزاء سازمان اتفاق می‌افتد و با بخشنامه اتفاق نمی‌افتد کمااینکه اگر شعبه‌ای بخواهد عادی حرکت کند از حرکت پرشتاب مجموعه بازمی‌ماند باید حرکتی در خور تحول انجام داد و این تحول نیازمند مشارکت همه شماست.

منبع: تسنیم