«اعتمادآنلاین» گزارش می‌دهد:
جنجال بر سر برداشت یک میلیارد یورویی از صندوق توسعه ملی/ حرف حساب مخالفان دولت چیست؟/ دغدغه افکار عمومی درباره صندوق توسعه ملی چیست؟/ عکس + فیلم
همزمان با اجازه برداشت این یک میلیارد یورو و در کنار تمام انتقادها و کشمکش‌‌ها درباره نحوه هزینه‌کرد این مبلغ، مسائل دیگری هم در شبکه‌های اجتماعی و فضای رسانه‌ای مطرح میشود. برخی کاربران و کنشگران به میزان برداشت از این صندوق اشاره می‌کنند و نسبت به سرنوشت آن هشدار می‌دهند.
اعتمادآنلاین| برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی این روزها انتقادهای بسیاری را برانگیخته است. انتقاداتی که صدای آن بیشتر از مجامع اصولگرا برمی‌آید. طی روزهای گذشته، رسانه‌های منتسب به جریان اصولگرایی و نمایندگان منتخب مجلس یازدهم در این جریان یک‌صدا به این برداشت نقدهایی وارد کرده‌اند.
به گزارش اعتمادآنلاین ، حسن روحانی رئیس‌جمهوری در روز دوشنبه 18 فروردین‌ماه اعلام کرد که رهبر انقلاب با درخواست برداشت آن یک میلیارد یورو موافقت کرده‌اند؛ در متن دستور روحانی به محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان و برنامه و بودجه، درباره موارد استفاده این مبلغ آمده است: «نیازهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از این منبع تامین و حتی‌الامکان از تولیدات داخلی و با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام شود. همچنین کمک‌های لازم به صندوق بیمه بیکاری ظرف هفته آینده انجام و جزئیات طرح در ستاد اقتصادی دولت مطرح شود.» ( بیشتر بخوانیم )
پیش از این رئیس‌جمهوری در روز پنجشنبه، هفتم فروردین‌ماه، در ستاد ملی مقابله با کرونا، خبر داده بود که نامه‌ای برای اجازه برداشت این یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی به دفتر رهبر انقلاب ارسال شده است ( بیشتر بخوانیم ).
حرف حساب مخالفان برداشت از صندوق توسعه ملی چیست؟
اما اعلام اجازه برداشت این مبلغ از صندوق توسعه ملی باب میل چهره‌هایی از جریان اصولگرایی نبوده است. منتقدان تاکید دارند که دولت یازدهم نباید از مبلغ موجود در این صندوق به هر بهانه‌ای برداشت کند.
روزنامه جوان در این باره نوشته است: «وقتی چاره‌ای نباشد و پای جان و معیشت مردم در میان باشد، تکلیف این اجازه گرفتن و اجازه دادن روشن است، اما نکته‌ای که در این میان معمولاً مخفی میشود، آن است که آیا واقعاً چاره دیگری نبود؟! پول که باشد، خیلی‌ها مدیر هستند. خود این دولت دوازدهم بار‌ها دولت سابق را محکوم کرده که مدیریت و تدبیر نداشته و فقط نفت 140 دلاری در کف داشته است. خب اگر شما هم الان با برداشت از ذخایر همان نفت 140 دلاری می‌خواهید حکومت کنید، چه فرقی دارید با او؟!»
نشریه اخبار تحلیل‌های سپاه پاسداران هم در شماره روز چهارشنبه 20 فروردین 99 در این‌باره نوشت: «در شرایط فعلی که درآمدهای نفتی کشور کاهش یافته است، دولت باید به فلسفه تشکیل این صندوق متعهد باشد و از اندوخته‌های این صندوق کمتر به عنوان محلی برای تأمین نیازهای مالی جاری، کم‌بازده و غیرمولد که بخش قابل توجهی از آن به هزینه‌های دولت بازمی‌گردد، استفاده کند. دولت نباید این صندوق را به وضعیت صندوق ذخیره ارزی دچار کند؛ زیرا این صندوق پس‌اندازی برای نسل‌های آینده است، نه قلک مصارف یومیه دولت.»
اما این روزها برخی از چهره‌های اصولگرا می‌کوشند تا خود را فعال‌تر نشان دهند و حضورشان در اظهارنظرها، عرصه رسانه و به خصوص شبکه‌های اجتماعی پر‌رنگ‌تر باشد. چهره‌هایی که قرار است در روزهای آینده بر صندلی سبز‌رنگ مجلس تکیه بزنند و گویا از الان کارایی و شهرت خود را در طرح انتقادات تند و تیز از دولت می‌بینند. بر همین اساس هم به صورت گروهی و سازمان‌یافته درباره مسائل روز و عملکرد دولت عمدتاً از طریق حساب‌های کاربری خود در توییتر به طرح انتقاد می‌پردازند.
اما آنچه در مرکز توجه کنشگران رسانه‌ای و فعالان سیاسی قرار گرفته نه انتقادهای آنهاست که به صورت طبیعی حق هر شهروندی محسوب میشود، بلکه انتخاب مسائل و موضوعاتی است که در دوران بحران بیماری کرونا به نظر می‌آید بیشتر دولت را تحت فشار قرار می‌دهد.
الیاس نادران، فعال سیاسی اصولگرا و منتخب تهران در مجلس یازدهم که به نظر می‌رسد نقش لیدری این گروه از نمایندگان جوان و دوره اولی را بر عهده دارد، در مورد برداشت از صندوق توسعه ملی در صفحه توییتر خود نوشت: «مجوز برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی برای جبران هزینه‌های کرونایی مردم صادره شده. قبلا هم برای سیل 98 چنین مجوزی صادر شد. آقایان دولت بدانند که باید ریزحساب این هزینه‌ها را به مجلس یازدهم بفرستند!»
تقریباً به فاصله کوتاهی از این توییت برخی دیگر از نمایندگان جوان هم یا به صورت مستقل یا با کوت کردن این پیام توییتری نادران به برداشت از صندوق توسعه ملی واکنش نشان دادند.
مالک شریعتی نیاسر دیگر منتخب تهران در مجلس یازدهم با کوت کردن پیام نادران نوشت: «نداشتن این منبع خوب، 1 آسیب داشت، اما هزینه کردن نادرست آن 2 آسیب دارد. پیگیری از دولت در این خصوص را قبل از شروع مجلس یازدهم دنبال خواهیم کرد تا با ارتقاء زیرساختهای کسب و کار مردم و به نفع طبقات ضعیف تر جامعه هزینه شود. منتظر روز ارائه صورتحساب نمی مانیم.»
سید نظام‌الدین موسوی، مدیر سابق خبرگزاری فارس و منتخب فعلی مجلس یازدهم، هم نوشت: «رئیس‌جمهور از موافقت رهبرانقلاب با برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی برای مقابله با بحران کرونا خبر داد. امیدواریم آقای روحانی هم با ادامه تصمیمات غیرکارشناسی موجب نشوند این یک میلیارد یورو نیز مانند زحمات مسئولان بهداشتی کشور در کنترل اپیدمی کرونا به هدر رود.»
مجتبی رضاخواه از دیگر منتخبان جوان تهران در مجلس یازدهم با اشاره به صحبت‌های علی ربیعی، سخنگوی دولت، در صفحه توییتر خود نوشت: «سخنگوی دولت: «رهبری مجوز برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی را با هدف افزایش توان تولید داخل برای مقابله با کرونا صادر کردند.» دولت شفاف‌سازی کند که چه شرکت‌هایی حمایت شده و چه نیازی از کشور را رفع می‌کنند. مضافا افراد غیرشاغل و بدون درآمد توان بازپرداخت تسهیلات را ندارند.»
واکنش به انتقادها از برداشت یک میلیارد یورویی
اگرچه صاحب‌نظران و کنشگران عرصه سیاسی و اقتصادی همواره به احتیاط از برداشت از صندوق توسعه ملی هشدار داده‌اند، اما فشار این روزهای منتقدان افراد بسیاری را به تعجب وا داشته است.
بسیاری تاکید دارند که برداشت از این صندوق شاید در موارد دیگری که سالانه انجام میشود ضروری نباشد، اما در شرایطی که مردم و کشور درگیر بیماری کرونا هستند و منابع درآمدی دولت به واسطه افت قیمت نفت پایین آمده، جزو ضروری‌ترین برداشت‌ها محسوب میشود، چراکه نجات جان مردم بسته به آن است.
برخی هم البته این انتقاد اصولگرایان را بی‌پاسخ نگذاشته‌اند. منتقدان صحبت‌های چهره‌های اصولگرا درباره عدم لزوم برداشت دولت از صندوق توسعه ملی، آنها را به برداشت از این صندوق برای تسویه بدهی موسسات مالی غیرمجاز ارجاع می‌دهند. در آن زمان با وجود اینکه بسیاری تاکید داشتند که این برداشت از صندوق توسعه ملی برداشت از جیب مردم به حساب می‌آید، بسیاری از اصولگرایان موضوع را امنیتی کردند و این برداشت را الزامی خواندند.
رحمت‌الله بیگدلی، عضو جزب جمهوریت، در پاسخ به انتقادها و مخالفت‌های اصولگرایان با برداشت یک میلیون یورو از صندوق توسعه ملی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «اصولگرایان با برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی برای مبارزه با کرونا مخالفند، اما چرا با برداشت 9 میلیارد یورو برای پرداخت بدهی موسسات مالی غیرمجاز و نزولخوار (وابسته به اصولگرایان) در که اقتصاد ایران را به زمین زد مخالفت نکردند؟»
اما شاید آنچه در این میان همه فعالان سیاسی و اقتصادی جدا از جریان سیاسی خود بر سر آن اتفاق نظر دارند شیوه هزینه‌کرد این مبلغ برداشت‌شده است. بر همین اساس، بسیاری از چهره‌های جریان‌های مختلف تاکید دارند که دولت باید شفاف‌سازی کند که مبلغ برداشت‌شده از صندوق توسعه ملی دقیقاً کجا و به چه نحوی هزینه میشود ( بیشتر بخوانیم ).
از همین رو قرار است کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گزارش نحوه هزینه‌کرد تسهیلات برداشت‌شده یک میلیارد یورویی از صندوق توسعه ملی را در جلسه‌ای با دولت بررسی کند ( بیشتر بخوانیم ).
نگرانی از تعدد برداشت‌ها از صندوق توسعه ملی
همزمان با اجازه برداشت این یک میلیارد یورو و در کنار تمام این انتقادها و کشمکش‌‌ها درباره نحوه هزینه‌کرد این مبلغ، مسائل دیگری هم در شبکه‌های اجتماعی و فضای رسانه‌ای مطرح میشود. برخی کاربران و کنشگران به میزان برداشت از این صندوق اشاره می‌کنند و نسبت به سرنوشت آن هشدار می‌دهند. این عده با یادآوری دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد تاکید دارند که کمبود بودجه دولت نباید صندوق توسعه ملی را بار دیگر به آن شرایط بازگرداند.
گفتنی است در بودجه سال 99 کل کشور، که بدون بررسی در صحن علنی مجلس از طرف کمیسیون برنامه و بودجه بررسی شد و به تایید شورای نگهبان رسید، دولت اجازه یافته مبلغ 2 میلیارد و 795 میلیون یورو از منابع سال 1399 صندوق توسعه ملی را به صورت تسهیلات ارزی با تضمین دولت برداشت کند.
بر اساس جدول هزینه‌کرد این میزان برداشت از صندوق توسعه ملی مقرر شده که 2 میلیارد یورو از این پول خرج تقویت بنیه دفاعی کشور شود، مابقی هم خرج مصارف طرح آبیاری، آبخیزداری و آبخوان‌داری، مقابله با اثرات مخرب ریزگردها، طرح‌های نوآورانه معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، طرح‌های نوآورانه جهاد دانشگاهی، سازمان صداوسیما، طرح‌های آبرسانی روستایی و عشایری، شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، طرح فاضلاب شهر اهواز، کارخانه‌های نوآوری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و افزایش سرمایه دولت در صندوق ضمانت صادرات شود.
پیش از این و کمی بعد از شهادت سردار سرلشکر قاسم سلیمانی هم نمایندگان مجلس در یک طرح سه‌فوریتی، که برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران به وقوع پیوست، مبلغ 200 میلیون یورو برای کمک به نیروی قدس سپاه اختصاص دادند.
موجودی صندوق توسعه ملی چقدر است؟
در کنار طرح این موضوعات، برخی هم درباره مبلغ موجود در این صندوق صحبت می‌کنند، مبلغی که معمولاً اعلام رسمی نمی‌شود و دقیقاً مشخص نیست چه میزان پول در آن ذخیره شده است.
صندوق توسعه ملی در سال 79 تاسیس شده است و اگرچه گفته میشود دولت اصلاحات با میزان قابل توجهی موجودی آن را به محمود احمدی‌نژاد تحویل داده است، اما گویا تا پایان دوره احمدی‌نژاد میزان قابل توجهی از این موجودی برداشت شده است. احمد توکلی نماینده مجلس نهم چند هفته بعد از پایان ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد گفته بود: «از 176 میلیارد دلار حساب ذخیره ارزی، 161 میلیارد دلار را دولت استفاده کرده است.» توکلی در توصیف وضعیت این صندوق در پایان دولت دهم از عبارت «حساب ذخیره ارزی جارو شد» استفاده کرد.
پس از آن نیز در اوایل دوره اول ریاست‌جمهوری حسن روحانی، در حالی که احمد توکلی موجودی این صندوق را 15 میلیارد دلار برآورد کرد، رئیس وقت صندوق موجودی آن را 42 میلیارد دلار اعلام کرد. اما ناصر سراج، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، با این توضیح که روش‌های مختلفی برای محاسبه موجودی صندوق وجود دارد، میزان آن را 54.5 میلیارد دلار عنوان کرد.
و در پایان اینکه، احمد دوست‌حسینی، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی، مهرماه سال 96 درباره موجودی این صندوق گفته بود: «تا پایان سال 95 منابع صندوق در بانک مرکزی که تعهد نشده بالغ بر 12 میلیارد دلار بوده و همچنین مسدودی 33 میلیارد دلاری نیز جزو موجودی محاسبه میشود.»
دیدگاه تان را بنویسید