«جبهه پایداری» برای کنترل قالیباف در مجلس چه برنامه‌هایی دارد؟

اعتمادآنلاین| پیشنهادش را یک نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس دهم داده است، اما به نظر می‌رسد که اصولگرایان راه‌یافته به مجلس یازدهم هم چندان به آن بی‌میل نیستند و پیش از ورود به مجلس طرحی تحت عنوان «اصلاح ساختار مجلس» را تهیه کرده‌اند که به‌دنبال کاهش قدرت رئیس مجلس‌اند. به‌نظر می‌رسد حالا که ریاست قالیباف بر مجلس تقریبا محتمل شده و دست جریان‌های دیگر مانند جبهه پایداری با احمدی‌نژادی‌ها از صندلی پارلمان کوتاه شده است، برای کنترل قدرت مانور او راه‌های دیگری را درپیش گرفته‌اند.

محمود احمدی‌بیغش، نماینده راه‌یافته به مجلس یازدهم و استاندار خراسان شمالی در زمان احمدی‌نژاد گفته که اولویت اصلی در این طرح، کاهش قدرت رئیس مجلس است. از یک‌سو به نظر می‌رسد که اصولگرایان بر سر ریاست قالیباف بر مجلس به اجماع رسیده‌اند اما از سوی دیگر به‌دنبال سازوکاری برای کاهش قدرت او هستند.

احتمالا تجربه ریاست لاریجانی بر مجالس گذشته، به‌ویژه نقشش در مجلس نهم و تصویب برجام به مذاق بسیاری از اصولگرایان خوش نیامده است. احتمالا آنها در قالیباف هم پتانسیل برعهده‌گرفتن نقشی همچون لاریجانی را دیده‌اند که به‌دنبال کاستن از قدرت رئیس مجلس‌اند؛ به‌ویژه دعواها و تعارض‌های اخیر میان اصولگرایان راه‌یافته به مجلس آتی بر سر ریاست مجلس و پیداشدن 7 تا 10 نامزد برای این سمت، به این گمان دامن می‌زند که حتما جایگاه رئیس مجلس بسیار فراتر از سایر نمایندگان است و امتیازاتی را برای او به همراه دارد.

به نظر می‌رسد که جمعی از همین نمایندگان ناخشنود از موقعیتی که پست ریاست مجلس برای یک نماینده هم‌تراز با خودشان رقم می‌زند به‌دنبال همسان‌سازی جایگاه و موقعیت رئیس مجلس با سایر نمایندگان هستند. برخی از اصولگرایان در مجالس گذشته، به‌ویژه اعضا و نزدیکان جبهه پایداری به‌شدت با علی لاریجانی دچار تعارض شده بودند.

مهرماه سال گذشته در جریان بررسی طرح تشکیل وزارت بازرگانی مشاجره لفظی پژمان‌فر و لاریجانی برای دقایقی جو مجلس را متشنج کرد. پژمان‌فر لاریجانی را دیکتاتور خطاب کرد و لاریجانی با تندی پژمان‌فر را که به او اتهام دیکتاتوری زد، خطاب قرار داد و گفت که شما با دیکتاتوری این بساط را در کشور راه انداخته‌اید و تریبون یک‌طرفه دست شماهاست.

پژمان‌فر در تذکری گفت: آقای دکتر بنده تذکری داشتم و قصد داشتم در پنج محور تذکر خود را بیان کنم اما شما اجازه مطرح‌کردن را به من ندادید. اتفاقا تریبون در دست ما نیست که برای بیان مسائل حق حرف‌زدن نداریم و باید داد و بیداد راه بیندازیم.

پژمان‌فر که به مجلس یازدهم هم راه یافته قطعا یکی‌دیگر از چهره‌هایی است که به‌شدت به‌دنبال کاهش اختیارات قالیباف در مجلس آینده است، به‎ویژه که پایگاه سیاسی او به جبهه پایداری نزدیک‌تر است تا قالیباف و قطعا تمایلی ندارد قالیباف را در هیبت یک لاریجانی دوم ببیند. او هم گفته بود: «یکی از مشکلات مجلس آن است که مسائل و مشکلات با رئیس‌محوری و صرفا با حضور هیئت‌رئیسه مجلس بررسی می‌شود و برخی نمایندگان، خودشان را نماینده‌تر می‌دانند در‌حالی‌که جایگاه همه نمایندگان یکسان است.

برخی نمایندگان استیضاح یا سؤال برخی از وزرا را پیگیری می‌کنند تا از این طریق مشکلات حل شود اما این وزرا با هیئت‌رئیسه مجلس لابی کردند و هیئت‌رئیسه هم از نمایندگان می‌خواستند که از طرح سؤال یا استیضاح وزیر انصراف دهند». محمود احمدی بیغش که زمان احمدی‌نژاد استاندار خراسان شمالی بوده گفته است که در چند دوره گذشته، مجلس رئیس‌محور بود و رأی یک نفر به عنوان رئیس مجلس تلقی می‌شد و همه ناچار به تبعیت بودند.

«شمس‌الدین حسینی»، نماینده منتخب و وزیر اقتصاد و دارایی دولت دهم هم با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر جایگاه رئیس مجلس قوی و در مقابل مجلس تضعیف شد، تصریح کرده است: «مهم‌ترین وظیفه و کارکرد رئیس مجلس این است که مجلس را به رأس امور بازگرداند و این را تمرین و پیگیری کند نه اینکه رئیس مجلس را جایگزین نهاد مجلس کند. اتفاق ناگواری که در سال‌های اخیر رخ داد، این بود که به مرور زمان پارلمان به‌عنوان یک نهاد تضعیف شد و در مقابل رئیس آن به عنوان یک فرد بسیار تقویت شد که در نهایت هم دیدیم نه برای پارلمان سود داشت نه برای رئیس پارلمان».

به گفته محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا، اصولگرایان می‌خواهند قالیباف را از رئیس مجلس به مبصر مجلس تبدیل کنند. آنها پیش‌تر هم اقدامات دیگری برای محدودسازی شهرداری سابق تهران انجام داده بودند.

طیف جبهه پایداری که جمعیت قابل توجهی را در مجلس آتی دارند تلاش کرده بودند چهره‌های مدعی ریاست مجلس را وادار به امضای میثاق‌نامه‌‌ای در چند بند کنند که یکی از آنها این بود فردی که قصد نامزدی ریاست مجلس را دارد باید سودای ریاست‌جمهوری 1400 را از خود دور کند. هنوز مشخص نیست که قالیباف تن به این مثاق‌نامه داده یا خیر.

اینکه رئیس مجلس واقعا رئیس یک قوه است یا فقط نقش ریاست داخلی مجلس را برعهده دارد، در یک خلأ قانونی سال‌هاست محل بحث و مناقشه است. برخی معتقدند که رئیس مجلس فقط نقش هماهنگی بین نماینده‌ها را دارد و حق مدیریت یا ریاست بر آنها و تصمیم‌گیری به‌جای آنها را با اعمال نظر شخصی ندارد.

برخی دیگر از اصولگرایان هم مدعی شده‌اند اگر مجلس دیگر در رأس امور نیست مقصرش رئیس مجلس است! احمدی‌بیغش گفته که رئیس‌محوربودن مجلس‌های گذشته باعث ضعف این مجالس شد؛ زیرا وقتی فقط یک نفر برای تمام نماینده‌ها تصمیم گرفت، خودبه‌خود وارد لابی با دولت‌ها می‌شود و قطعا سازمان‌ها و نهادهای دیگر هم از این لابی‌ها استفاده می‌کنند و مجلس قدرت نظارت خود را از دست می‌دهد.

او مدعی شده که در دوره‌های گذشته، حتی اگر تعدادی نماینده هم قصد استیضاح یا سؤال یا تحقیق و تفحص داشتند، قدرت رئیس مجلس، مانع به‌نتیجه‌رسیدن سؤال نمایندگان می‌شد. به نظر می‌رسد که آنها به‌نتیجه‌نرسیدن تحقیق و تفحص‌ها در دوره‌های گذشته را از چشم رئیس مجلس می‌بینند و حالا نگران‌اند که این اتفاق دوباره تکرار شود.

بعید نیست که مجلس اصولگرای یازدهم طرح چندین سؤال و استیضاح را در سال آخر دولت روحانی در چنته خود ریخته باشد.

برخی نمایندگان درحالی در سودای کاهش اختیارات رئیس مجلس‌اند که از سویی دیگر قالیباف با قدرت هرچه تمام‌تر در حال کنارگذاشتن رقباست تا جای محکمی برای خود در صندلی ریاست مجلس مهیا کند.

او این روزها برای جلب آرای منتخبان برای کسب کرسی ریاست مجلس یازدهم به سفرهای استانی هم می‌رود؛ اتفاقی که به گفته مهدی چمران از نزدیکان او به‌هیچ‌عنوان غیر‌قانونی نیست. او گفته است: «این کار غیرقانونی نیست و برای تسهیل در شکل‌گیری مجلس یازدهم است. در گذشته چنین سفرهایی‌ نبوده، ولی حالا انجام می‌شود و ممکن است در آینده تکرار نشود.

یک منتخب مجلس تشخیص داده به استان‌ها سفر کند. ضمن اینکه از کجا معلوم که قالیباف برای ریاست یا اهداف دیگر به استان‌ها می‌رود؟ البته رایزنی‌ها و دید و بازدیدهایی که در روزهای بعد از انتخابات صورت گرفته و هنوز هم ادامه دارد، در جهت‌گیری و شناخت نمایندگان از هم و همچنین انتخاب گزینه ریاست مجلس مفید است و باعث می‌شود وقت مجلس برای این امور گرفته نشود».

طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی در ماده 20 خود وظایف و اختیارات رئیس مجلس را این‌گونه تعریف می‌کند: «اداره جلسات مجلس به شرح مواد این آیین‌نامه»، «اداره تمامی امور اداری، مالی، استخدامی و سازمانی»، «امضای تمامی احکام استخدامی براساس آیین‌نامه استخدامی کارکنان مجلس و سایر قوانین و مقررات»،‌ «امضای تمامی نامه‌های مربوط به امور قانون‌گذاری و پارلمانی مجلس»، «حضور در نهادهای قانونی که رئیس مجلس عضو آنها است»، ‌«ارائه گزارش کامل از تصمیم‌ها و اقدام‌های هیئت‌رئیسه درباره مسائل مختلف مربوط به مجلس و واحدهای تابعه آن هر سه ماه یک‌بار به نمایندگان» و «سایر موارد مذکور در قانون اساسی و دیگر مقررات». همچنین «هرگاه نمایندگان به کیفیت اداره جلسات یا سایر امور مجلس و نحوه ایفای وظایف رئیس یا سایر اعضای هیئت‌رئیسه معترض باشند، ‌می‌توانند در تقاضای کتبی با امضای حداقل 25 نفر یا به ‌درخواست کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس از هیئت‌رئیسه، تشکیل هیئت ‌رسیدگی به اعتراضات، مرکب از رؤسای کمیسیون‌های تخصصی و هیئت‌رئیسه و اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس را درخواست نمایند».

منبع: روزنامه شرق