دغدغه سید حسن خمینی چیست / تبدیل رابطه حکومت با مردم از «مولا و عبد» به «قانون و شهروند»

اعتمادآنلاین| بررسی‌ها نشان می‌دهد که کلیدواژه «مردم» بیش از مقولات دیگر در گفتار حسن خمینی پررنگ است. به نظر می‌رسد که او خود را خواسته یا ناخواسته وامدار تفکر و راه بنیان‌گذار انقلاب می‌داند و سعی می‌کند آن بخش از تفکر امام را که به نظرش این روزها مغفل مانده است -درحالی‌که جزء اهداف اولیه و مهم انقلاب بوده- بیشتر طرح و تبیین کند. او در یک سخنرانی راه برون‌رفت از مشکلات موجود را احیا و تقویت بیشتر وحدت داخلی و هم‌افزایی ملی دانسته و تأکید کرده است که در چنین شرایطی نه تحریم کارگر خواهد افتاد و نه تهدید.

یا در یک سخنرانی روایات گوناگون و مثال‌های فراوانی را ذکر کرد که تأکید کند اصل باید مردم باشند و اتحاد حول آنان. مثلا در یک دیدار با رسانه‌ها با بیان اینکه اعتماد به رسانه مصداق و کانال اعتماد به مردم است و اعتماد به رسانه و مردم منجر به تقویت اعتماد عمومی به حاکمیت خواهد شد، بر ضرورت امیدواری به آینده و گذر از مشکلات موجود تأکید کرد و گفت اگر امید وجود نداشته باشد هیچ کاری از دست کسی برنمی‌آید. سیدحسن خمینی همان‌جا اضافه کرد: همه ما باید این باور را درون خود نهادینه کنیم که ایران متعلق به همه ماست و هیچ‌کدام از ما به تنهایی نمی‌توانیم ادعا کنیم که این سرزمین از آن ماست.

یادگار امام در دیداری با برخی مسئولان با تأکید بر اینکه انقلاب یک تلاش همگانی است، افزود: انقلاب وقتی تحقق پیدا می‌کند که قاطبه مردم حضور داشته باشند. او یادآور شد: از روز اول انقلاب هرجا مردم بودند، همه مشکلات حل شده است. در کوره‌راه‌ها و مشکل‌ترین مشکلات وقتی یک انتخابات باشکوه برگزار شده مانند یک سیلاب مطهر هر ناپاکی را برداشته است. ممکن بود ظاهرا به ذائقه برخی افراد خوش نیاید ولی توده جامعه و اراده جامع ملی می‌تواند همه مشکلات را بردارد.

یادگار امام با تأکید بر اینکه زیربنای یک جامعه احساس رضایت مردم است، گفته است: باید قواعد رفتار انسان‌ها و علل سقوط و ثبوت را به دست بیاوریم تا در زندگی رعایت کنیم؛ والا هیچ تضمینی وجود ندارد که ما بمانیم و دیگران بروند. اگر قواعد را رعایت نکنید، عرصه را از شما می‌گیرند.

حسن خمینی در مراسم دیگری با اشاره به اینکه اجتماع بشری براساس وفاق شکل گرفته است، گفته بود: پاره‌پاره‌کردن مداوم جامعه، پخش مکرر کینه، انتشار مرتب نفاق، اینکه افراد در جامعه مجبور شوند شخصیت دوگانه داشته باشند و اینکه تک‌تک ما از صداقت دور شویم از نشانه‌های بداقبالی دولت‌ها است. اگر دیدیم اصول ما از دست رفته و به فروعات می‌چسبیم زنگ خطری است که این جامعه دچار مشکل شده است.

سیدحسن خمینی ادامه داد: در زبان ائمه (علیهم السلام)، «ظلم» به عنوان مشکل اصلی جوامع مطرح شده است. «احساس رضایت مردم»، از اصول جامعه است. مردم به هر ترتیبی باید احساس رضایت کنند و تحمیل جایی در جامعه نداشته باشد. همان‌گونه که قرآن خطاب به پیامبر(ص) با آن شأن و منزلت می‌فرماید «اگر تندخو بودی مردم از اطراف تو پراکنده می‌شدند».

یادگار امام در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه «کنارزدن یأس از جامعه» یکی از وظایف اصلی ما در 40 سالگی انقلاب است، اظهار کرد: امروز یأس به‌شدت در فضای عمومی جامعه توسط همه پمپاژ می‌شود. البته در اینکه نقاط‌ ضعفی وجود دارد تردیدی نیست، ولی نقاط قوت نیز باید بیان شود.

به اعتقاد حسن خمینی یکی از شروط اصلی وجود امید، این است که مردم احساس کنند اگر باید تغییری دهند، توانایی چنین کاری را دارند؛ اینکه جلوی تغییراتی که به هر علتی خواسته جامعه است -ولو من نمی‌پسندم- گرفته شده و مقابل آن تغییرات، با روشی آمرانه ایستادگی شود، نتیجه‌ای دربر ندارد.

حسن خمینی از تغییر رابطه حاکم و مردم با پیدایش انقلاب گفته و اشاره کرده است که پیدایش «خطابات قانونیه» امام تغییر یک گفتمان بزرگ درون‌فقهی است که تا امروز هم مغفول مانده است. او گفته است: تبدیل رابطه حکومت با مردم از «مولا و عبد» به «قانون و شهروند»، تغییر گفتمان است. اگر دین وارد عرصه حکومت شده که وجه ممیزه ماست، پشتوانه‌ای تحت عنوان خطابات قانونیه دارد که امام در مباحث اصول فقه مطرح می‌کنند. در چارچوب این مباحث امام، رابطه دین و مردم، از موالی و عبید باید به رابطه شهروند و قانون‌گذار تغییر کند.

منبع: شرق