ادعای بی‌بی‌سی رد شد/ سخنگوی دولت ادعای مرگ 42 هزار نفر بر اثر کرونا را رد کرد/ آمار مرگ و میر در ایران براساس تست PCR است

اعتمادآنلاین| یازدهم مردادماه بود که گزارشی در بخش فارسی شبکه بریتانیایی بی‌بی‌سی منتشر شد که آمار رسمی ابتلا و مرگ بر اثر کرونا در ایران را با پرسش‌هایی جدی مواجه کرد. در مجموع بیش از 30 دقیقه آنتن این شبکه در اختیار کارشناسان و گزارشگرانی قرار گرفت که تلاش داشتند «آمار و ارقام» ابتلا و مرگ بر اثر کرونا را که جمهوری اسلامی اعلام می‌کند، با آمار و ارقامی که از منبعی داخلی دریافت کرده‌ بودند، ‌مقایسه کنند. همچنین در سایت این شبکه فارسی‌زبان گزارش‌هایی متعدد و متنوع منتشر شد که نشان می‌داد آمار رسمی اعلام‌شده را زیرسوال می‌برد. بی‌بی‌سی در این گزارش مدعی شده بود که براساس اطلاعاتی که از سوی یک منبع ناشناس به دست‌شان رسیده، تعداد قربانیان کرونا تا پایان تیرماه رقمی حدود 42 هزار نفر - یعنی تقریبا 3 برابر آمار رسمی- است. همچنین تعداد مبتلایان به کووید-19 تا پایان تیرماه 450 هزار نفر - یعنی یک و نیم برابر آمار رسمی- اعلام شد. پیش از این هم بی‌بی‌سی فارسی با استناد به آمار سازمان ثبت احوال از مرگ و میر اضافی در زمستان 98 تا بهار 99 مدعی شده ‌بود که آمار مرگ و میر بر اثر کرونا که از سوی وزارت بهداشت اعلام می‌شود، احتمالا کمتر از آمار و ارقام واقعی است. در ادامه این شبکه خبری مدعی شد که براساس اطلاعاتی که از سوی یک منبع ناشناس که خود را از «دست‌اندرکاران یک نهاد رسمی در جمهوری اسلامی» معرفی کرده، آمار رسمی دست‌کاری شده‌ اعلام می‌شود. البته بی‌بی‌سی که صدای این منبع ناشناس را به صورت تغییر داده، منتشر کرده‌، تاکید دارد که نمی‌تواند تایید کند این منبع الزاما از دست‌اندرکاران یک نهاد رسمی در ایران است اما مدعی شده که تیمی از گزارشگران بی‌بی‌سی از منابع متعدد و مختلف اطلاعات را راستی‌آزمایی کردند تا پیش از انتشار آن تا حد ممکن از صحت و سقم آن اطلاع یابند. این گزارش‌ها پس از انتشار در یکی از بخش‌های خبری بی‌بی‌سی فارسی با واکنش‌هایی از درون کشور مواجه شد. البته بلافاصله پس از انتشار این گزارش که دامنه و گستره رسانه‌ای وسیعی هم داشت، مقامات داخلی واکنش نشان ندادند و تنها یک پایگاه خبری- تحلیلی به ‌نام «دیدار نیوز» این موضوع را با ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت در میان گذاشت و واکنش کوتاهی از او منتشر کرد. حریرچی تنها به بیان اینکه وزارت بهداشت، «به زودی در نشست‌های خبری در این باره پاسخگو خواهد بود»، اکتفا کرد. پس از آن سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت و درمان به ادعای بی‌بی‌سی فارسی پاسخ داد. بخش عمده‌ای از پاسخ او به عنوان یک کارشناس در حوزه مورد مناقشه البته ارجاع به شرایط کشورهای اروپایی بود؛ گویی سخنگوی وزارت بهداشت نیز می‌خواست در قامت یک سیاستمدار به مقابله به مثل بپردازد از همین روی در آمار مرگ و میر در انگلستان به‌ویژه در خانه‌های سالمندان تشکیک ایجاد کرد. او البته در بخش کوتاهی از پاسخ به گزارش بی‌بی‌سی با تاکید بر اینکه «به‌طور طبیعی گاهی آمارها نوسان دارد»، گفت: «اگر تعاریف و شاخص‌ها تغییر کند، همه آمارهای دنیا باهم تغییر می‌کند و می‌تواند براساس تعریف جدید و معیارهای متفاوت، کم یا زیاد شود. مثلا سوال جدی در دنیا مطرح است که comorbidity‌های همراه بیماری کرونا چگونه محاسبه می‌شوند.» پس از این واکنش‌ها هم برخی رسانه‌های داخلی تنها در گزارش‌هایی به «پروپاگاندای بی‌بی‌سی و بریتانیا» برای زیرسوال بردن عملکرد جمهوری اسلامی ایران در زمان شیوع کرونا پرداختند. در این راستا شبکه خبری بی‌بی‌سی (بخش جهانی) نیز مصاحبه‌ای با سیدمحمد مرندی، فرزند علیرضا مرندی که سرتیم پزشکی رهبری است، انجام داد که او در پاسخ به پرسش نخست مجری برنامه مبنی بر اینکه چرا مقامات جمهوری اسلامی آمار حقیقی کشته‌شدگان بر اثر ویروس کرونا را از مردم مخفی می‌کنند، پاسخ می‌دهد که با مقامات وزارت بهداشت صحبت کرده و آنها تاکید کرده‌اند این خبر جعلی است و بی‌بی‌سی دروغ می‌گوید. در ادامه این گفت‌وگو مرندی به رفتار سیاسی امریکا در قبال ایران در زمان شیوع کرونا اشاره کرد و همچنین از 8 میلیارد دلار ایران می‌گوید که در این شرایط از سوی کره جنوبی بلوکه شده است. او در این گفت‌وگو تاکید می‌کند که این اطلاعات ساختگی است و دلیل این گفته خود را مشارکت پایین انتخاباتی عنوان می‌کند. مرندی توضیح می‌دهد که بی‌بی‌سی در وبسایت خود مدعی شده مقامات جمهوری اسلامی شیوع کرونا در ایران را مخفی نگه داشتند تا مشارکت در انتخابات افزایش یابد. حال آنکه ایران 2 روز پیش از برگزاری انتخابات از شیوع کرونا در کشور خبر داده بود و اتفاقا همین خبر باعث کاهش شدید مشارکت در انتخابات شده است. ادامه این گفت‌وگو نیز باز به شرایط تحریمی ایران و برخوردهای بین‌المللی با جمهوری اسلامی اشاره شده و به جز آن، سایر مقامات داخلی یا رسانه‌ها نیز بیش از هر چیز به مساله جعلی بودن این اخبار پرداختند. اگرچه مساله پرداختن به پروپاگاندای رسانه‌های خارجی در قبال بسیاری از مسائل داخلی همواره مرسوم بوده، پرسش‌های بی‌پاسخی نیز مطرح است که شاید پاسخ دقیق به آنها و نه صرفا، ‌تاکید صرف بر ساختگی بودن اطلاعات پروپاگاندای رسانه‌ای می‌توانست تاثیر بیشتری بر افکار عمومی داشته ‌باشد. ازجمله اینکه در میان واکنش‌ها به گزارش بی‌بی‌سی هیچ‌کس بر فهرستی دقیق با نام، شماره تلفن، شماره ملی، وضعیت بیماری و ... که در اختیار این شبکه خبری قرار گرفته‌ و باعث شده، شبهه‌هایی در آمار داخلی ایجاد کند، اشاره‌ای نکرده و هنوز مشخص نیست این فهرست رسمی که به گفته بی‌بی‌سی به‌صورت رندوم مورد راستی‌آزمایی قرار گرفته، مربوط به کدام نهاد است، چگونه درز پیدا کرده و چرا مقامات داخلی در مورد آن هیچ صحبتی نمی‌کنند و تنها به عملکرد کشورهای دیگر اشاره می‌کنند. در واقع بیشتر واکنش‌ها به این ادعا که ادعای کوچکی نیست بیش از آنکه ایجابی باشد تاکنون سلبی بوده است.

سخنگوی دولت: آمار مرگ و میر در ایران براساس تست PCR است

علی ربیعی، سخنگوی دولت روز گذشته در پاسخ به پرسش «اعتماد» در مورد گزارش بی‌بی‌سی فارسی به پاسخی مختصر اکتفا کرده است. علی ربیعی در این رابطه در پاسخی که به‌صورت مکتوب در اختیار «اعتماد» قرار داده، تاکید کرده است: «این موضوع بارها از سوی ستاد ملی کرونا و وزارت بهداشت مورد اشاره قرار گرفته است. در ایران همانند بسیاری کشورهای دنیا آمار ابتلا و مرگ و میر به این بیماری بر اساس تستPCR مشخص و به‌طور قطعی اعلام می‌شود. ما در ایران حتی افراد دارای بیماری زمینه‌ای و سالمندان مبتلا را که دارای تست مثبت هستند، جزو آمار قطعی اعلام می‌کنیم؛ در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان اساسا این دو گروه را اعلام نمی‌کنند.»

منبع: روزنامه اعتماد