طرح مجلسی‌ها برای تقویت و کارآمدسازی کمیسیون اصل 90 مجلس

اعتمادآنلاین| جمعی از نمایندگان مجلس طرحی برای تقویت و کارآمدسازی کمیسیون اصل 90 مجلس تهیه کردند.

از آنجا که مجلس شورای اسلامی دو وظیفه عمده قانون‌گذاری و نظارت دارد، در این بین قانون اساسی نگاه ویژه‌ای به بُعد نظارتی مجلس داشته و اصل 90 خود را به این موضوع اختصاص داده و بازوی نظارتی متفاوتی را برای قوه مقننه تعریف کرده است.

قانون اساسی در این اصل می‌گوید هرکس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضاییه داشته باشد، می‌تواند شکایت خود را کتبا به مجلس شورای اسلامی عرضه کند.

اصل 90 قانون اساسی تاکید می‌کند که مجلس موظف است به این شکایت رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه یا قوه قضاییه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و در مدت متناسب نتیجه را اعلام کند و در موردی که مرتبط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند.

در راستای اجرای این اصل قانونی و همزمان با شروع به کار اولین دوره مجلس شورای اسلامی در هفتم خردادماه سال 1359 و تدوین آیین‌نامه داخلی، در ماده سی و دو آن (ماده 44 کنونی)، نمایندگان اهتمام خود را بر تشکیل کمیسیونی با عنوان کمیسیون اصل نودم قانون اساسی برای اجرای این اصل گذاشتند.

کمیسیون اصل نود و معضل ناکارآمدی

متاسفانه با اینکه کمیسیون اصل 90 به صورت ویژه و خاص بر عملکرد دولت، قوه قضاییه و مجلس نظارت دارد و از این جهت از اهمیت بیشتری برخوردار است، اما در دوره‌های گذشته مجلس شورای اسلامی، چندان کارآیی درخوری نداشته است و بیشتر گزارشهایی که به این کمیسیون ارجاع می‌شد، به سرانجام خاصی نمی‌رسید از این رو نمایندگان مجلس شورای اسلامی در دوره یازدهم تصمیم گرفتند با تهیه طرحی نسبت به تقویت و کارآمدی این کمیسیون بااهمیت مجلس اقدام کنند.

در واقع پس از دیدار حجت‌الاسلام نصرالله پژمانفر، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی با اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس و تاکید بر تقویت جایگاه کمیسیون اصل نود، مقرر شد تا طرحی از سوی اعضای کمیسیون اصل نود تدوین و مراحل قانونی آن در پارلمان سپری شود تا بتوان در آیین‌نامه داخلی مجلس درخصوص وظایف کمیسیون اصل نود تغییراتی ایجاد کرد و منجر به تقویت و کارآمدسازی این کمیسیون شود.

در نهایت طرح تقویت و کارآمدسازی کمیسیون اصل 90 مجلس با امضای 36 تن از وکلای ملت تهیه و تقدیم هیات‌رئیسه مجلس شد و هیئت رئیسه قوه مقننه نیز روز یکشنبه 26 مردادماه این طرح را اعلام وصول کرد تا هرچه زودتر در دستورکار کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس قرار گیرد.

متن طرح اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی برای تقویت و کارآمدسازی کمیسیون اصل 90 مجلس به شرح زیر است:

بسمه تعالی

ریاست محترم مجلس شورای اسلامی

احتراما طرح ذیل که به امضای 36 نفر از نمایندگان رسیده است، جهت طی مراحل قانونی تقدیم می‌شود.

مقدمه (دلایل توجیهی):

مقدمه:

با عنایت به اهمیت اجرای اصل نودم قانون اساسی و به منظور تقویت کمیسیون اصل 90 قانون اساسی که حسب آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی وظیفه اجرای اصل مذکور را برعهده دارد و برای پیگیری موثر ارجاعات قضایی مجلس شورای اسلامی، به پیوست اصلاحات زیر در قانون آیین‌نامه داخلی تقدیم می‌شود:

1. اصلاح ماده 41:

دلایل توجیهی لزوم اصلاح ماده 41:

*اهمیت نقش نظارت در تنظیم برنامه‌های توسعه و لوایح بودجه کشور و لزوم استفاده از ظرفیت نمایندگان عضو کمیسیون اصل نود

*رفع تبعیض و برخورد دوگانه بین اعضای کمیسیون اصل نود و سایر کمیسیون‌ها، با توجه به اینکه اعضای ثابت کمیسیون اصل 90 برخلاف سایر کمیسیون‌های خاص عضو کمیسیون دیگری نیستند.

*ایجاد انگیزه جهت عضویت نمایندگان مجلس در کمیسیون اصل نود

*نکته دیگر سابقه این موضوع است به نحوی که قبل از اصلاح بندهای 1 و 2 ماده 41 در تاریخ 24 اسفند 92 اعضای کمیسیون اصل نود نیز همانند سایر کمیسیون‌های تخصصی در کمیسیون تلفیق مشارکت داشتند.

عنوان طرح:

ماده 41 قانون حذف می‌شود.

ماده 41: به منظور تنظیم اصول و مفاد برنامه‌های توسعه و لوایح بودجه کل کشور و ایجاد هماهنگی بین کمیسیون‌های (تخصصی) مجلس شورای اسلامی، پس از تقدیم لایحه مربوط توسط دولت به مجلس، کمیسیون تلفیق مرکب از اعضای ذیل تشکیل می گردد:

1.از کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات نه نفر

2.از هر کمیسیون تخصصی دیگر سه نفر و کمیسیون اصل نودم قانون اساسی دو نفر

2.اصلاح ماده 234:

دلایل توجیهی اصلاح ماده 234:

*با توجه به اینکه در ماده 234 آیین‌نامه داخلی مواردی همچون عدم رعایت شئونات و نقض و یا استنکاف از اجرای قانون آمده است که پس از تایید مجلس به مراجع قضایی و یا سایر مراجع ذی صلاح ارجاع می‌شود. با عنایت به اینکه موضوعات مذکور مرتبط با طرز کار مسئولین دستگاه‌های مختلف است و با توجه به اختیارات قانونی کمیسیون اصل نودم قانون اساسی، پیگیری موارد مذکور از مراجع ذی ربط توسط کمیسیون می تواند موثرتر انجام شود.

*نگهداری اسناد و مدارک مذکور و تمرکز آنها در یک کمیسیون همانند تحقیق و تفحص‌ها که به کمیسیون اصل 90 ارسال می‌شود، حفظ و بهره‌برداری از آنها را آسان‌تر می‌کند.

عنوان طرح:

الحاق یک تبصره به ماده 234:

«کلیه اسناد و مدارک موضوع این ماده و یک نسخه از گزارش نهایی برای اقدام قانونی و نیز حفظ و بایگانی اسناد در اختیار کمیسیون اصل نودم قانون اساسی قرار می‌گیرد.

3. اصلاح ماده 234 مکرر:

دلایل توجیهی اصلاح ماده 234 مکرر:

*براساس تبصره 5 ماده 212 آیین‌نامه داخلی «کمیسیون تخصصی موظف است همزمان با ارائه گزارش نهایی به هیات‌رئیسه، کلیه اسناد، مدارک و پرونده‌های تحقیق و تفحص و یک نسخه از گزارش نهایی را به کمیسیون اصل نودم قانون اساسی جهت اقدام قانونی و نیز حفظ و بایگانی اسناد ارسال نماید.» با توجه به اینکه پیگیری قضایی آن به معاونت نظارت سپرده شده است اقدام قانونی کمیسیون بلاوجه شده است. کمیسیون اصل نودم با برخورداری از اختیارات قانونی بهتر میتواند پیگیری‌های قضایی پرونده‌های مذکور را انجام دهد.

*سایر ارجاعات قضایی مجلس شورای اسلامی مانند مواد 211، 215 و 234 نیز با تمرکز در کمیسیون اصل نودم با توجه به اختیارات قانونی میتواند موثرتر پیگیری شود.

عنوان طرح:

ماده 234 مکرر به شرح زیر اصلاح می‌شود:

ماده 234 مکرر: «هریک از کمیسیون‌ها گزارش موضوع مرتبط با مواد 211، 214 و 234 این قانون را پس از تصویب در مجلس تهیه و فورا از طریق هیئت رئیسه حسب مورد به قوه قضاییه یا مراجع قانونی ذی‌ربط ارسال میکند. گزارش‌های ارسالی به قوه قضاییه به صورت خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار میگیرد. کمیسیون اصل نودم ملزم به پیگیری موارد مذکور و همچنین پیگیری شکایات موضوع ماده 215 این قانون است و گزارش پرونده‌ها را هر سه ماه یکبار به اطلاع نمایندگان میرساند.

لذا طرح ذیل تقدیم می‌شود:

عنوان طرح:

طرح اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی برای تقویت و کارآمدسازی کمیسیون اصل نودم قانون اساسی

ماده 41 قانون به شرح زیر اصلاح می‌شود:

-حذف

ماده 41: به منظور تنظیم اصول و مفاد برنامه‌های توسعه و لوایح بودجه کل کشور و ایجاد هماهنگی بین کمیسیون‌های (تخصصی) مجلس شورای اسلامی، پس از تقدیم لایحه مربوط توسط دولت به مجلس، کمیسیون تلفیق مرکب از اعضای ذیل تشکیل می گردد:

1.از کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات نه نفر

2. از هر کمیسیون تخصصی دیگر سه نفر و کمیسیون اصل نودم قانون اساسی دو نفر

الحاق یک تبصره به ماده 234:

«کلیه اسناد و مدارک موضوع این ماده و یک نسخه از گزارش نهایی برای اقدام قانونی و نیز حفظ و بایگانی اسناد در اختیار کمیسیون اصل نودم قانون اساسی قرار می‌گیرد.»

ماده 234 مکرر به شرح زیر اصلاح می‌شود:

ماده 234 مکرر: «هریک از کمیسیون‌ها گزارش موضوع مرتبط با مواد 211، 214 و 234 این قانون را پس از تصویب در مجلس تهیه و فورا از طریق هیئت رئیسه حسب مورد به قوه قضاییه یا مراجع قانونی ذی ربط ارسال میکند. گزارش‌های ارسالی به قوه قضاییه به صورت خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار میگیرد. کمیسیون اصل نودم ملزم به پیگیری موارد مذکور و همچنین پیگیری شکایات موضوع ماده 215 این قانون است و گزارش پرونده‌ها را هر سه ماه یکبار به اطلاع نمایندگان میرساند.»

منبع: تسنیم