استاد بازنشسته علوم سیاسی:
حرکت این مجلس اصولگرا همسو با خواسته‌های ترامپ است
هنوز چند ماه از ورودشان به مجلس نگذشته اما دست‌پختشان تا اینجای کار طراحی خروج از دو معاهده برای ما و ایران بوده؛ گرچه هیچ‌کدام هنوز به سرانجام نرسیده است.
اعتمادآنلاین| بعد از طرح دوفوریتی مجلس برای خروج از برجام در صورت فعال‌شدن مکانیسم ماشه، اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در واکنش به تلاش آمریکا جهت فعال‌کردن مکانیسم ماشه بیانیه صادر کرد.
اصولگرایان حاضر در مجلس همگی از مخالفان برجام محسوب می‌شوند که پیش از ورود به پارلمان هم از حامیان خروج ایران از برجام بودند. آنها که ازجمله مدافعان واکنش سریع به تصمیمات یا رخدادهای بین‌المللی مرتبط با ایران‌اند و سکوت یا عدم واکنش متقابل را مصداق بی‌عملی، کوتاه‌آمدن و حرف زور شنیدن تلقی می‌کنند، در این چندماهه ورود به مجلس یک طرح مشابه دیگر را هم در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ طرح خروج ایران از معاهده الحاقی NPT.
همه این طراحی‌ها بدون توجه به عواقب سیاسی تشدید فضای بین‌المللی علیه ایران و نتایجش صورت گرفته است.
عبدالله رمضان‌زاده، استاد بازنشسته علوم سیاسی و سخنگوی دولت اصلاحات معتقد است: «طراحان طرح خروج خودکار از برجام... همسو با برنامه ترامپ حرکت می‌کنند».
نکته شایان تأمل در طرح مجلس این است که تفسیری برخلاف دولت و همسو با دولت ترامپ از برجام دارد. دولت معتقد است آمریکا به علت خروج از برجام امکان یا حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد درحالی‌که مجلس با به‌رسمیت‌شناختن این حق برای آمریکا در طرح خود، ایده خروج از برجام را طراحی کرده است!
در طرح مجلس آمده است: «چنین مکانیسمی {ماشه} این اختیار را به اعضای دائمی شورای امنیت می‌دهد تا در یک بازه زمانی دوماهه و با استفاده از حق وتو تمامی قطع‌نامه‌های پیشین را که بر اساس برجام و قطع‌نامه 2231 به حالت تعلیق درآمده بود مجددا فعال سازد».
اگرچه بیانیه‌ای که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس منتشر کرده هوشمندانه‌تر از خود طرح مجلس به عدم وجاهت قانونی آمریکا در استفاده از مکانیسم ماشه اشاره کرده و اینکه بر اساس موازین بین‌المللی، آمریکا با خروج از ضمیمه دوم قطع‌نامه و عدم انجام تعهداتش در قبال ملت ایران، مشروعیت استفاده از مکانیسم حل اختلاف موجود در ماده 36 و 37 برجام را ندارد و تفسیر حقوقی که آمریکا ارائه کرده، بی‌مبنا بوده و فاقد وجاهت است.
در این بیانیه از دستگاه دیپلماسی درخواست شده: «با بهره‌گیری از ظرفیت‌های در اختیار، اقدامات عاجل و بازدارنده را در مقابل آمریکا صورت دهد و همچنین در محیط بین‌المللی سوءاستفاده آشکار این کشور از شورای امنیت و حق وتو را افشا کند. در صورت فعال‌شدن غیرقانونی مکانیسم ماشه، سازمان انرژی اتمی می‌بایست به سرعت ضمن بازگرداندن کلیه فعالیت هسته‌ای به سطح پیش از سال 94، با بهره‌گیری سانتریفیوژهای نسل IR4، IR6، IR8 به سرعت جهت تأمین نیاز کشور برای تأمین 190 هزار سو غنی‌سازی اقدام کند. همچنین در عملیاتی‌کردن ساخت پیشران هسته‌ای در جهت تجهیز ناوگان‌های دریایی کشورمان تسریع نماید. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی آمادگی دارد در صورت پیشبرد اقدام خلاف قانون و زیاده‌خواهانه آمریکا، قوانین و مصوبات لازم را تهیه و تصویب کند».
فریدون عباسی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس و رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی در زمان احمدی‌نژاد نیز گفته «با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، همه گزینه‌های جمهوری اسلامی روی میز خواهد بود. با این اقدام خروج از برجام، NPT و... روی میز کشورمان خواهد بود؛ بالاخره ما باید از کشورمان دفاع کنیم و از هر گزینه‌ای که نیاز باشد نیز استفاده خواهیم کرد و آنجاهایی هم که باید از مجامع بین‌المللی و قوانین موجود استفاده کنیم، این بهره را خواهیم برد. آمریکایی‌ها اگر گزینه ماشه را برای چکاندن دارند ما هم گزینه‌های بسیاری را در دستور کار خواهیم داشت تا آنها مشاهده کنند که اگر جنگی را شروع کردند پایانش در دست آنها نخواهد بود».
علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل 90، سه روز پیش خبر از طرح دوفوریتی خروج خودکار از برجام در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه داده بود.
رضا نصری، استاد حقوق بین‌الملل، در رشته توییتی با اشاره به اختلاف در تفاسیر حقوقی‌ای که درباره امکان فعال‌شدن یا فعال‌نشدن مکانیسم ماشه وجود دارد، خطاب به رئیس مجلس نوشته است: «در میان این نبرد تفاسیر همکاران محترم شما در مجلس شورای اسلامی طرحی موسوم به «طرح خروج خودکار از برجام در صورت راه‌اندازی مکانیسم ماشه» با قید دوفوریت تنظیم کرده‌اند که دست‌کم دو مشکل اساسی دارد: اول اینکه در این جدال تفاسیر، طرح مورد نظر بر تفسیر غلط آمریکا صحه می‌گذارد؛ یعنی در این سند رسمی مجلس ایران اعلام شده برجام و قطع‌نامه 2231 «به اعضای دائمی شورای امنیت» این اختیار را داده تا «با استفاده از حق وتو» تمامی قطع‌نامه‌هایی را که تعلیق شده بود، مجددا فعال‌سازی کند!
حال اینکه نه برجام و نه قطع‌نامه 2231 چنین اختیاری به «اعضای دائمی شورای امنیت» نمی‌دهد و تنها «شرکت‌کنندگان در برجام» -آن هم نه با استفاده از «حق وتو» که پس از طی‌کردن یک فرایند حل اختلاف دقیق و تعریف‌شده- می‌توانند از سازوکار ماشه استفاده کنند. پس اشکال اول طرح همکاران شما این است که پیشاپیش به تفسیر آمریکا در عمل مشروعیت می‌بخشد و این ظرفیت را برای دولت آمریکا و جریان‌های ایران‌ستیز ایجاد می‌کند که در این «نبرد تفاسیر» به متن قانون مجلس شورای اسلامی ایران استناد کنند!
ایراد دوم طرح مذکور این است که به صورت «خودکار» دولت را ملزم به خروج از برجام می‌کند؛ و این یعنی در یارکشی‌ِ پیش‌رو و در جریان رقابتی که در قطب‌بندی بر سر تفسیر حق و حقوق آمریکا اتفاق خواهد افتاد، عملا پیشاپیش ابتکار عمل را از دستگاه دیپلماسی ایران سلب می‌کند. اما نگرانی مهم‌تری که مطالعه این طرح القا می‌کند این است که مجلس کنونی در حساس‌ترین مسائل بین‌المللی کشور بنا دارد مواضعی اتخاذ کند که به وضوح فاقد پشتوانه کارشناسی است و به ظاهر صرفا بر احساس‌زدگی، شعارزدگی و حتی ملاحظات جناحی متکی است که اگر چنین باشد، نقش حضرت‌عالی در ممانعت از چنین رویکردی نقشی تاریخی و محوری خواهد بود».
منبع: شرق
دیدگاه تان را بنویسید