رقابت اصولگرایانه بر سر ریاست کرسی فراکسیون اکثریت مجلس / جدال قالیباف با زاکانی و حاجی‌بابایی

اعتمادآنلاین| نتایج انتخابات که اعلام شد، اصولگرایان که یک به یک موفق به کسب جواز حضور در قوه مقننه شده بودند، 30 کرسی تهران که بی‌کم و کاست به آنان رسید، قابل پیش‌بینی بود که محمدباقر قالیباف پس از سال‌ها تلاش ناکام برای ورود به قوه مجریه، بالاخره می‌تواند طعم ریاست بر یکی از دو قوه انتخابی جمهوری اسلامی را بچشد. او البته در این مسیر کار آسانی در پیش نداشت اما کارش چندان دشوار هم نبود. بدنه اجتماعی اصولگرایان انتظاری جز ریاست قالیباف نداشت و شاید همین هم، سبب شد تا علیرضا زاکانی که با قیام و قعودی ساده و بدون انتخاباتی رسمی، ریاست فراکسیون نیروهای انقلاب را در اختیار گرفته بود، حمیدرضا حاجی‌بابایی را کنار بگذارد و مسیر ریاست قالیباف را هموارتر کند. حالا اما از آن زمان حدود 3ماه گذشته و رقابت‌های درونی اصولگرایان برای کرسی‌های برتر ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان نیز پایان یافته و غنائم نیز به بهترین شکل ممکن میان خرده‌جریان‌های جناح اصولگرا تقسیم شده ولی در این میان به اصطلاح ژنرال‌های اصولگرایان حاضر در پارلمان، دور از چشم دیگران رقابت بر سر اولین و از قرار معلوم آخرین فراکسیون سیاسی پارلمان را آغاز کرده‌اند که می‌تواند برخی معادلات انتخابات 1400 را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

دقیقا 2 ماه و 23 روز قبل، هشتم خردادماه، بود که فراکسیون نیروهای انقلاب اسلامی اولین نشست خود را برگزار و قالیباف را رییس قوه مقننه کرد اما حاضر به تداوم برگزاری جلسات خود نشد. نه در ماجرای انتخاب روسای کمیسیون‌ها، نه در ماجرای بررسی اعتبارنامه غلامرضا تاجگردون، نه در ماجرای انتخاب روسای دیوان محاسبات و مرکز پژوهش‌های مجلس، نه در ماجرای بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی صمت خبری از برگزاری جلسات فراکسیونی و اتخاذ تصمیم جمعی نبود و لابی‌های پنهان و رایزنی‌های پشت پرده، در اولویت اقدامات آنانی قرار گرفت که شعارشان شفافیت پارلمان بود. بالاخره و پس از تعطیلی به نسبت طولانی‌مدت، غروب چهارشنبه سرانجام نشست فراکسیون اکثریت بهارستان برگزار و طی آن اسامی 61 تن به عنوان اعضای شورای مرکزی این فراکسیون اعلام شدند.

«اکثریت» یعنی چند نفر؟

پیش از آنکه با گسترده‌ترین رد صلاحیت و کمترین مشارکت تاریخ جمهوری اسلامی کرسی‌های سبز ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان به اصولگرایان واگذار شود، آنان با استفاده از هزار و یک ابزار رسانه‌ای خود، فراکسیون امید مجلس دهم را به عدم شفافیت متهم کرده و از عدم اعلام تعداد دقیق آنان و اسامی‌شان گلایه می‌کردند ولی به محض ورود به پارلمان، خود نیز همان مشی را پی گرفتند و در شرایطی حاضر به شفاف‌سازی سازوکارهای حاکم بر فراکسیون خود نشده و نمی‌شوند که برخلاف امیدی‌ها، نه نگران رد صلاحیت دوره بعدی هستند و نه هزار و یک فشار نهادهای انتصابی و غیرانتصابی. پیگیری‌های «اعتماد» از 8 نفر از اعضای شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب برای اعلام تعداد دقیق اعضای این فراکسیون بی‌نتیجه ماند و تقریبا تمام این افراد با اتکا به کلیدواژه «اکثریت»، خبر از عضویت قریب به اتفاق نمایندگان مجلس در این فراکسیون دادند. در این میان الهام آزاد، نماینده اصولگرای اصفهان اما مدعی شد که «همه نمایندگان مجلس در فراکسیون نیروهای انقلاب حاضر هستند.» ادعایی که باتوجه به حضور حدود 20 اصلاح‌طلب و چهره مستقل در پارلمان، احتمالا فاصله‌ای اساسی با واقعیت دارد. آخرین‌بار علیرضا زاکانی بیست و هفتم اردیبهشت‌ماه و در شرایطی که حدود 10 روز تا آغاز به کار پارلمان باقی مانده بود، باتوجه به لیست‌های انتخاباتی اصولگرایان گفته بود که «240 نفر» در فراکسیون نیروهای انقلاب عضو خواهند بود ولی پس از آن، خبری از اعلام اعضای این فراکسیون نبود که نبود.

چطور شدند «شورای مرکزی»؟

اگر عضویت 240 نفر در فراکسیون نیروهای انقلاب ملاک عمل قرار گیرد، پرسش اصلی آن است که روند طی شده برای انتخاب اعضای شورای مرکزی این فراکسیون به چه شکل بوده که امروز اکثریت چهره‌های «بهارستان» به عنوان اعضای شورای مرکزی این فراکسیون انتخاب شده‌اند؟ بنابر پیگیری‌های روزنامه «اعتماد» و براساس اظهارات علی بابایی و الهام آزاد، 2 تن از اعضای شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب، نوزدهم مردادماه نشستی با حضور «اکثر» اعضای فراکسیون نیروهای انقلاب در «مجلس شورای اسلامی» برگزار شد که طی آن در شرایطی رای‌گیری برای انتخاب اعضای شورای مرکزی صورت گرفت که بنابه اذعان یکی از اعضای شورای مرکزی این فراکسیون -که نخواست نامش فاش شود- «هیچ‌یک از نمایندگان حاضر در جلسه از سقف و کف تعداد افرادی که می‌توانند به عضویت شورای مرکزی در بیایند، باخبر نبودند.» در همین راستا بابایی، نماینده اصولگرای مازندران در اظهاراتی جداگانه درباره جزییات رای‌گیری صورت گرفته و تعداد کاندیداهای عضویت در شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب به «اعتماد» گفت که «حدود 120 نفر برای عضویت در شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب کاندیدا شده بودند که حاضران در جلسه میان آنان اقدام به انتخاب کردند.» براساس اظهارت نماینده مازندران، «هریک از اعضای حاضر در جلسه می‌توانست به 59 نفر برای ورود به شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب رای دهد.»

بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد ابتدا قرار بر آن بوده که 59 نفر از اعضای فراکسیون نیروهای انقلاب به عنوان شورای مرکزی این فراکسیون انتخاب شوند ولی همانطور که پیش‌تر گفته شد، غروب چهارشنبه 61 تن معرفی شدند و جالب آنکه الهام آزاد، نماینده اصفهان در جریان گفت‌وگوی خود با خبرنگار ما از چرایی و چگونگی تغییر این عدد ابراز بی‌اطلاعی کرد ولی بابایی تاکید کرد که «اعضای فراکسیون نیروهای انقلاب می‌توانستند به 59 نفر رای دهند، نه بیشتر.» اینکه چطور این 2 تن به اعضای شورای مرکزی فراکسیون اضافه شده‌اند، امریست نامشخص ولی حال پرسش اصلی آن است که تکلیف کرسی‌های هیات رییسه این فراکسیون چگونه رقم خواهد خورد.

سهم زنان؟

این میان اما حضور 6 زن در میان اعضای شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب موضوعی قابل‌توجه بود که حداقل در فراکسیون ولایی مجلس دهم سابقه نداشت. حمیدرضا حاجی‌بابایی طول 4 سال مجلس دهم بدون برگزاری انتخابات به سبک و سیاق مرسوم آن، رییس فراکسیون ولایی بود و میان اعضای هیات رییسه‌اش نیز جایی برای زنان نبود ولی از قرار معلوم فراکسیون نیروهای انقلاب قصد شکستن این سنت را دارد و چنان‌که الهام آزاد به «اعتماد» گفته، «تصمیم‌گیرندگان فراکسیون نیروهای انقلاب قصد دارند در هیات رییسه این فراکسیون سهمی را برای زنان اختصاص دهند تا از میان 6 زن عضو شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب، یک نفر در هیات رییسه حاضر باشد.» او البته اعلام کرد که خود قصد کاندیداتوری برای ورود به هیات رییسه را ندارد ولی اگر به‌راستی چنین قصدی در میان جمع زاکانی و یاران وجود داشته باشد، سمیه رفیعی و زهره الهیان، نماینده اصولگرای تهران در مجلس دهم باتوجه به اسم و رسم و نوع روابط‌شان با چهره‌های برون و درون‌پارلمانی، می‌توانند گزینه‌های احتمالی ورود به هیات رییسه این فراکسیون محسوب شوند.

حق‌رای به خودی‌ترها

آنچه در این میان قابل‌تامل است، بی‌اطلاعی اعضای شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب از تعداد کرسی‌های هیات رییسه این فراکسیون و کاندیداهای نهایی هر یک از آنهاست؛ به‌طوری‌که هنوز مشخص نیست تعداد دقیق اعضای هیات رییسه فراکسیون نیروهای انقلاب چند نفر خواهد بود. محمد خدابخشی، نماینده اصولگرای لرستان در مجلس دلیل این بی‌اطلاعی را عدم برگزاری جلسه در این فراکسیون دانسته و همچون محمد آشوری، نماینده اصولگرای هرمزگان هم تاکید می‌کند که «همه‌چیز پس از پایان تعطیلات دو هفته‌ای مجلس و برگزاری جلسه فراکسیون نیروهای انقلاب مشخص خواهد شد.» بنابراین به نظر می‌رسد حداقل جدای از کرسی ریاست این فراکسیون که مدعیان جدی و خاص خود را دارد، سایر کرسی‌های هیات رییسه چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. جالب آنکه انتخاب رییس فراکسیون نیروهای انقلاب نیز همچون سازوکارهای موجود در فراکسیون‌های سیاسی مجلس دهم نیست و از قرار معلوم اصولگرایان تنها حق رای را برای خودی‌ترها محترم شمرده‌اند؛ چنان‌که بنابر اظهارات الهام آزاد، علی بابایی، محمد آشوری و محمد خدابخشی، قرار بر آن است که رییس و سایر ارکان هیات رییسه فراکسیون نیروهای انقلاب با رای اعضای شورای مرکزی این فراکسیون انتخاب شوند و سایر اعضای فراکسیون دخالتی در این روند نداشته باشند.

مدعیان 1+2

به‌رغم تمام نادانسته‌ها و سازوکارهای نه چندان عیان فراکسیون نیروهای انقلاب، به نظر می‌رسد تنها موضوعی که اکثر اعضای شورای مرکزی این فراکسیون بر سر آن اتفاق نظر دارند، گزینه‌های ریاست است. تا اینجای کار و باتوجه به قدرت‌نمایی‌های زاکانی در پارلمان، به نظر می‌رسد او جدی‌ترین گزینه ریاست فراکسیون نیروهای انقلاب باشد ولی الهام آزاد، نماینده اصفهان بدون ذکر سایر گزینه‌ها، این مهم را تکذیب و در جریان گفت‌وگوی خود با «اعتماد» تاکید کرد که «زاکانی تنها گزینه ریاست فراکسیون نیروهای انقلاب نیست.» علی بابایی، نماینده مازندران اما در جریان گفت‌وگوی خود با «اعتماد» جزییات بیشتری ارایه داد و گفت که «حمیدرضا حاجی بابایی، علیرضا زاکانی و محمدباقر قالیباف مهم‌ترین گزینه‌های ریاست فراکسیون نیروهای انقلاب به شمار می‌روند ولی احتمال دارد چهره‌های دیگری نیز قصد رقابت با این افراد را داشته باشند اما باتوجه به عدم برگزاری جلسه فراکسیون و تعطیلی 2 هفته‌ای قوه مقننه، بنده از اسامی آنان بی‌اطلاع هستم ولی می‌دانم که قالیباف و زاکانی و حاجی‌بابایی در حال تلاش برای کسب کرسی ریاست این فراکسیون هستند» تا دوباره «بهارستان» باشد و «مثلث رقبا»؛ مثلثی که می‌توانست با حضور چهره‌هایی چون مصطفی میرسلیم و فریدون عباسی به پنج‌ضلعی مدعیان تبدیل شود ولی عدم‌عضویت آنان در فراکسیون نیروهای انقلاب، از قرار معلوم جدی‌ترین دلیل غیبت‌شان است. در این میان غیبت مرتضی آقاتهرانی، نفر اول جبهه پایداری در مجلس میان اعضای شورای مرکزی فراکسیون نیروهای انقلاب نیز موضوع قابل‌توجهی است و می‌تواند نشانی باشد از علاقه او به حضور در پشت پرده و دوری از حواشی.

بازی 1400

بدین‌ترتیب و با درنظرگیری تمام کش و قوس‌های فراکسیون نیروهای انقلاب، مهم‌ترین پرسش آن است که چرا رییس مجلس شورای اسلامی که طبیعتا دارنده بیشترین اختیارات ممکن در ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان است، عزم خود را برای ریاست فراکسیون نیروهای انقلاب جزم کرده و برخلاف سبک و سیاق علی لاریجانی، می‌کوشد خود مستقیما ریاست این فراکسیون را برعهده بگیرد. پاسخ شاید به نیم‌نگاه شهردار روزهای نه چندان دور پایتخت به انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 نهفته باشد. براساس آنچه فریدون عباسی، نماینده اصولگرای کازرون پیش‌تر به «اعتماد» گفته، قالیباف برای آنکه موفق به جلب‌نظر نمایندگان برای ریاست بر پارلمان شود، در اولین جلسه فراکسیون نیروهای انقلاب به آنان «قول» می‌دهد که در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 کاندیدا نشود ولی «سردار» به خوبی می‌داند اگر در سال جاری ریاست این فراکسیون را برعهده بگیرد، در صورت حضور در کارزار انتخابات، با کمترین مخالفت ممکنه مواجه خواهد شد و از این رو بعید است به سادگی از این فرصت صرف نظر کند. موضوع برای زاکانی نیز تا حد زیادی انتخاباتی است. علیرضا زاکانی می‌خواهد نفر اول پارلمان بدون ریاست بر قوه مقننه باشد و باتوجه به تکیه‌اش بر مرکز پژوهش‌ها، برای نیل به این مهم تنها ریاست فراکسیون اکثریت بهارستان را نیاز دارد. ریاستی که می‌تواند در آینده سیاسی زاکانی و احتمال حضورش در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز تاثیر بسزایی بگذارد. در این میان حاجی بابایی اما نه‌تنها در قیاس با 2 رقیب خود شانس کمتری دارد، بلکه اهداف کوچک‌تری را نیز در ذهن می‌پروراند. حاجی‌بابایی آرزوی ریاست بر پارلمان را دارد و در این مسیر حاضر به تعامل با قالیباف نیست؛ بنابراین درصورت ریاست بر فراکسیون به خوبی می‌تواند قدرت خود را بر رییس مجلس دیکته کند. حال باید منتظر ماند و دید طمع قدرت سردار توانایی شکستن اهداف دور و دراز زاکانی و حاجی‌بابایی را دارد یا اینکه پارلمان یکدست تحویل مردی خواهد شد که از همین حالا مواجهه با مخالفانش را در راس اقدامات خود قرار داده است.

کریمی قدوسی هم به جمع منتقدان رویکرد غیرشفاف قالیباف پیوست
پنهانکاری آقای رئیس

محمدباقر قالیباف از اولین نمایندگان مجلس یازدهم بود که از شفافیت و لزوم ایجاد حداکثری آن در قوه مقننه سخن گفت و نامش در صدر افرادی قرار گرفت که این طرح را به امضا رساندند. حالا اما نوع برخوردهای او با مسائل نه‌تنها خبری از شفافیت ندارد، بلکه به نظر می‌رسد به‌ منظور دوری از حواشی ترجیح داده خود را به نزدیکانش محدود کرده و اقداماتش را از طریق آنان پیگیری کند؛ چنان‌که پس از افزایش انتقادات به خود در ماجرای انتخاب مهرداد بذرپاش به عنوان رییس دیوان محاسبات، نشستی محرمانه را با احمد توکلی ترتیب داد و از چند و چون ماجرا سخن گفت؛ نشستی که هرگز جزئیات آن رسانه‌ای نشد. حالا اما این نشست‌ها از قرار معلوم چنان افزایش یافته که انتقادات جواد کریمی قدوسی، نماینده عضو جبهه پایداری مشهد در مجلس یازدهم را نیز در پی داشته است؛ چنان‌که او در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توییتر رییس قوه مقننه را مخاطب قرار داده و با انتقاد از پنهانکاری او و برگزاری نشست‌ها در دفتر شخصی‌اش، نوشته که «جناب آقای قالیباف جلسات ویژه شما در موضوعات گوناگون در محل دفتر کارتان باید کمیسیون محور و با دعوت از نمایندگان عضو کمیسیون‌های تخصصی انجام شود در این صورت مجلس هماهنگ خواهد شد و مشارکت نمایندگان محقق خواهد شد.» این نماینده مجلس سخنی از چیستی و چگونگی این نشست به میان نیاورده ولی به نظر می‌رسد این قبیل انتقادها به قالیباف، با توجه به سبک و سیاق او در ریاست، در روزهای آینده افزایش یابد و موجبات ایستادگی اصولگرایان برابر اصولگرایان را در ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان فراهم آورد.

منبع: روزنامه اعتماد