9 ماه و 9 روز پیش از انتخابات؛ رضایی دولت تعیین می‌کند؟

اعتمادآنلاین| درست 9 ماه و 9 روز مانده تا آخرین جمعه بهار 1400، روزی که قرار است تکلیف سکان‌دار جدید قوه مجریه و به‌تعبیر حقوقی، نفر اول اجرایی کشور در یک انتخابات سراسری مشخص شود. انتخاباتی که هنوز نطفه آن در دو جناح بسته نشده و هنوز مشخص نیست کاندیدای اصلی هریک از جناح‌ها و جریان‌های سیاسی کشور چه کسانی‌اند اما نه‌تنها بحث و گفت‌وگو میان کنشگران و تحلیلگران سیاست ایرانی و البته ناظران جهانی بسیار است، بلکه از همین حالا و به‌بیان دقیق‌تر از چند ماهی پیش از این، تحرکات انتخاباتی برخی کاندیداهای انتخاباتی آغاز شده و آن‌طور که در گزارش پنجشنبه هفته گذشته «اعتماد» با تیتر «همه عشاق خدمت» خواندید، تاکنون بیش از 30 نفر چهره‌های شاخص سیاسی رسمی و غیررسمی، علنی یا تلویحی از عزم خود برای ورود به این انتخابات گفته‌اند. این میان اما بحث از قانون انتخابات و نحوه برگزاری این انتخابات نیز ازجمله موضوعات موردبحث فضای سیاسی-رسانه‌ای کشور بوده و درحالی که از حدود یک دهه پیش به این‌سو، هر از گاه زمزمه‌هایی حتی درباره تغییر نظام اجرایی و سیاسی کشور از نظام ریاستی کنونی به نظام پارلمانی مطرح شده، این اواخر درحالی که سعید حجاریان، تئوریسین و تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب نیز در نقد نحوه بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخاباتی و «نظارت استصوابی»، پیشنهاد کرد که شورای نگهبان تنها یک کاندیدا را تاییدصلاحیت کند و بخشی از جامعه که معمولا با نگاهی مبتنی بر «وظیفه و مسوولیت سیاسی-‌ مذهبی» به انتخابات نگاه می‌کنند نیز به اعطای نوعی رای‌اعتماد به او، سکان‌دار امور اجرایی کشور را تعیین کنند، عباس عبدی، تحلیلگر و روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب پیشنهاد کرد که با تغییر نظام سیاسی کشور به نظام پارلمانی، «یک نخست‌وزیر جوان و حزب‌اللهی» با رای «مجلس انقلابی» انتخاب شود و هرگاه، او در عمل ناکارآمد تشخیص داده شد، با انحلال دولت پارلمانی، «نخست‌وزیر جوان و حزب‌اللهی دیگری» را جایگزین کنند؛ بحثی که ازقضا در شماره 30 مردادماه «اعتماد» به آن پرداختیم.

مخالفت مطهری و توکلی، با تغییر ساختار سیاسی

در این حال و اوضاع اما حالا علی مطهری و احمد توکلی، دو چهره سیاسی که سابقه‌شان آنها را درمیان طیف اصولگرایان میانه‌رو و البته منتقد قرار می‌دهد، درباره احتمال تغییر نظام سیاسی و اجرایی کشور اظهارنظر کرده و جالب آنکه هردو به‌نحوی با این ایده مخالفت کرده‌اند. چنان‌که علی مطهری با تاکید بر فقدان نظام حزبی و احزاب کارآمد و توانمند در فضای سیاسی ایران، نظام پارلمانی را ناکارآمد خوانده و با اشاره ضمنی به آن‌چه پیش از این از حجاریان و عبدی خواندیم، به نامه‌نیوز گفته «در کشور ما باتوجه به روشی که شورای نگهبان در پیش گرفته، مجلس نماینده بخشی از جامعه است؛ در چنین شرایطی اگر نظام ریاستی فعلی -که در واقع به‌طور کامل هم ریاستی نیست، زیرا رییس‌جمهوری اختیارات کافی ندارد- به نظام پارلمانی تغییر یابد، در عمل، نخست‌وزیر ازسوی شورای نگهبان تعیین خواهد شد و نقش مردم کم‌رنگ‌تر از وضع موجود می‌شود.» همزمان توکلی نیز از منظری دیگر به نقد این ایده پرداخته و با تاکید بر اینکه مشکل کشور نظام و ساختار سیاسی و اجرایی نیست، به همین پایگاه خبری نزدیک به اصولگرایان میانه‌رو گفته است: «امروز گرفتار مسوولان بی‌دغدغه هستیم عده‌ای که اصلا دغدغه مردم را ندارند. فساد در سیستم است. الگوهای نامناسب برای اداره کشور تعقیب می‌شود. تعارض منافع همه را دارد بیچاره می‌کند. همچنین توزیع درآمد وحشتناک ناعادلانه و ظالمانه است. اختلاف طبقاتی در جامعه بی‌داد می‌کند که بر اثر آن استخوان مردم در حال خرد شدن است. اینها دردهای اصلی هستند.» او همچنین گفته برای اعمال چنین تغییرات ساختاری، «محتاج به تفاهم ملی هستیم.» که ظاهرا به‌باور او در حال حاضر در دسترس نیست.

عملیات فرمانده در زمین سیاست

اما آنچه در فاصله 9 ماه و 9 روز به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، به عنوان ایده‌های کلان و اساسی انتخاباتی مطرح است، تنها به این موضوع تغییر نظام و ساختار سیاسی کشور محدود نیست و حالا مدتی است، برخی چهره‌ها و طیف‌های عمدتا اصولگرا از لزوم سپردن سکان اداره امور به سیاستمداری با سابقه نظامی سخن می‌گویند. دیدگاهی که حالا باعث شده تحرکات چهره‌هایی چون محسن رضایی، محمدباقر قالیباف، علی شمخانی، حسین دهقان و حتی سعید محمد به عنوان چهره‌هایی که اغلب به این عنوان سیاسیون با سابقه نظامی شناخته می‌شوند، زیر ذره‌بین ناظران قرار گیرد و همزمان حتی افرادی همچون علی لاریجانی، سعید جلیلی، پرویز فتاح، عزت‌الله ضرغامی و علیرضا زاکانی که در سال‌های دور سابقه همکاری یا عضویت در سپاه و بسیج را داشته‌اند، در مرحله دوم موردتوجه قرار گیرند.

رضایی دولت تعیین می‌کند

این میان اما شاید تحرکات محسن رضایی بیش از سایرین مورد توجه باشد. سیاستمداری که در 27 سالگی، فرمانده جنگ ایران و عراق بود و مستند به خاطرات آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی ازقضا همین دیروز، سالگرد صدور حکم دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام و خروج او از سپاه بود. واقعه‌ای که حالا 23 سال از آن می‌گذرد و این سال‌ها رضایی در کسوت یک سیاستمدار با سابقه نظامی، چندین و چند سرنوشت نوبت خود را به رای عموم گذاشت و چندباری برای تصاحب کرسی کاخ ریاست‌جمهوری در میدان پاستور تهران خیز برداشت که البته هربار ناکام ماند. رضایی اما دیروز ساعتی پس از یک اظهارنظر اینستاگرامی در نقد عملکرد دولت فعلی و آن‌چه در حوزه اقتصاد و به‌ویژه بازار بورس می‌گذرد، در آیین گشایش نخستین دوره تربیت مدرس ویژه حکمرانی زنان و خانواده در مدرسه حکمرانی شهید بهشتی شرکت و مسائلی را مطرح کرد که از جانب برخی ناظران به عنوان اظهاراتی انتخاباتی تحلیل شد. رضایی که در این سخنان مشخصا دو گروه مهم جامعه یعنی «زنان» و «جوانان» را خطاب قرار داده بود، حتی از چگونگی تشکیل کابینه دولت سیزدهم سخن گفت و اعلام کرد که «وزیران دولت آینده باید از نسل‌سومی‌های انقلاب باشند!» اظهاراتی که شاید بهتر بود 9 ماه و 9 روز دیگر و البته درشرایطی مطرح می‌شد که برخلاف چند نوبت پیشین، با رای مردم به عنوان رییس‌جمهوری انتخاب شده بود. هرچند رضایی تاکنون صراحتا درباره کاندیداتوری خود برای انتخابات پیش‌رو اظهارنظر نکرده است.

منبع: روزنامه اعتماد