مناظره «برجام، آنچه دادیم آنچه گرفتیم» را در «اعتمادآنلاین» ببینید:
در مناظره محمود صادقی و سیدمحمود نبویان چه گذشت؟
مناظره سیدمحمود نبویان، نماینده فعلی و محمود صادقی، نماینده سابق مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با موضوع «برجام، آنچه دادیم آنچه گرفتیم» برگزار شد.
اعتمادآنلاین| مناظره سیدمحمود نبویان، نماینده فعلی و محمود صادقی، نماینده سابق مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با موضوع «برجام، آنچه دادیم آنچه گرفتیم» برگزار شد.
متن این مناظره را در ادامه می‌خوانید.
***
مجری: عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت بینندگان عزیز.
ما در خدمت شما بینندگان عزیز هستیم، دانشجویان عزیزی که این برنامه را دنبال می‌کنند، خصوصاً دانشجویان پزشکی همدان که میزبان این برنامه هستند، خداقوت خدمت‌شان عرض می‌کنیم. همان‌طور که مستحضر هستید در خدمت دو مهمان عزیز هستیم: حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین حاج‌آقا نبویان نماینده دوره یازدهم مجلس و همچنین جناب دکتر صادقی نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی. قرار است در این فضای دوستانه گفت‌وگویی داشته باشیم در مورد برجام. همان‌طور که قبلاً مشاهده کردید موضوع برنامه و گفت‌وگو، برجام و سی‌اف‌تی است؛ آنچه داده‌ایم و آنچه گرفته‌ایم.
چنان‌که می‌دانید، چالش هسته‌ای کشور ما چند دهه‌ای است که وجود دارد و کشورهای مختلفی درگیر این موضوع هستند. اسناد و اطلاعاتی که بعضاً معاندان علیه جمهوری اسلامی منتشر کرده‌اند دستاویزی شد برای دشمنان همیشگی نظام مقدس جمهوری اسلامی که کشور را در ابعاد مختلف فنی رسانه‌ای و سیاسی تحت فشار قرار دهند.
گفت‌وگوها و مذاکراتی در دولت‌های قبل میان ایران و کشورهای غربی بر سر موضوع هسته‌ای ایران صورت گرفت. موضوعی که به خاطر همان اطلاعات به شورای حکام و شورای امنیت کشیده و قطعنامه‌هایی صادر شد. آخرین توافقات بعد از توافق ژنو و دولت آقای روحانی توافق برجام بود که می‌توان گفت آخرین توافقاتی بود که بین ایران و 1+5 و کشورهای غربی صورت گرفت. این توافقنامه از همان ابتدا منتقدان و موافقانی داشت و این بحث‌ها ادامه پیدا کرد. آقای روحانی که رئیس‌جمهور کشور ما هستند و در دوره ایشان هم این توافقات بود قبل از تصویب این توافقنامه یکسری نکاتی داشتند، خصوصاً راه‌حل خیلی از مشکلات اقتصادی را که این توافقنامه به وجود آورده بود همین می‌دانستند و راه برون‌رفت از مشکلات را توافقنامه برجام می‌دانستند، اما شاید این توافقنامه چندان باعث ایجاد گشایش‌ها و رفع مشکلات در کشور ما نشد.
ما قرار است در مورد همین موضوع صحبت کنیم که آیا واقعاً این توافقنامه به کشور ما کمکی کرد؛ مشکلات کشور ما برطرف شد یا اینکه دستاورد خاصی داشته یا نداشته است. از این جهت در خدمت این دو عزیز هستیم.
محمود نبویان: بسم‌الله الرحمن الرحیم... برجام در 23 تیر 94 (14 جولای 2015) به تصویب رسید. مهم این است که ما بدانیم در برجام چه دادیم و چه گرفتیم. خیلی تاکید دارم فقط به متن اشاره کنم، البته ما طلبه‌ها یک اصطلاحی هم داریم که الا یا ایها الطلاب علیکم بالمتون لا بالحواشی. برجام 6 جزء دارد. پنج ضمیمه است و یکی نفس برجام. اولین ضمیمه تعهدات ایران است. من چون نمی‌رسم تعهدات برجام را مطرح کنم به سراغ برخی تعهدات می‌روم. جالب است بدانید در زمان آقای دکتر جلیلی نامه‌ای داده، من این نامه را دیدم، گزارش آژانس را هم دیدم. چند بار هم دیدم، تاکید می‌کند ایران نامه داده که ما علاوه بر مرکز نطنز 10 مرکز دیگر را هم می‌خواهیم ایجاد کنیم.
ما نه پول اضافه داریم نه وقت اضافه برای چه داشتیم ایجاد می‌کردیم. طبیعی است که مثل کشورهای دیگر نیازمند برق هسته‌ای هستیم. من نمی‌خواهم فواید گسترده آن را بگویم. ما برای اینکه یک رآکتور تولید برق هزار مگاواتی بوشهر راه بیندازیم نیازمند 30 تن مواد غنی‌شده 39 درصد هستیم. خب، مجلس هفتم مصوب کرد، همین‌طور قبل از انقلاب هم از موسسه استنفورد آمریکا برای شاه که 35، 36 میلیون بودیم او هم پیش‌بینی کرده بود ایران اگر بخواهد توسعه پیدا کند، نیازمند 20 و در برخی از سناد 23 هزار مگاوات برق هسته‌ای هستیم. مجلس هفتم مصوب کرده بود که ایران به 23 هزار مگاوات برق هسته‌ای نیاز دارد و ما برای یک هزار مگابایتی نیازمند 30 تن هستیم، اگر 20 هزار داشته باشیم نیاز داشتیم سالانه 600 تن تولید کنیم.
آقای صالحی می‌گفت چون ما نمی‌خواهیم تولید کنیم سالانه 60 میلیون دلار از روسیه می‌خریم. برای اینکه تولید کنیم نظام تصمیم گرفت که سایت نطنز را تاسیس کند. ظرفیت سایت نطنز بین 48 تا 50 یا 52 هزار است. برای 48 هزار سانتریفیوژ در نظر گرفتند، تا سالانه 30 تن تولید کنند که نیازمند خارج نشویم. اگر یک نطنز هزار مگابایت می‌خواهد، پس ما نیازمند 20 نطنز هستیم. الان بین 800 هزار تا یک میلیون بیمار سرطانی مغز نیازمند داروهایی هستند که در رآکتور تحقیقاتی تهران تولید می‌شود و سوختش هسته‌ای است. علاوه بر نطنز نظام تصمیم گرفت 10 مرکز دیگر را هم ایجاد کند.
خیلی جالب است مقام معظم رهبری فرمودند دشمن گام‌به‌گام پیش می رود. وقتی در مورد این گام‌به‌گام تحقیق کردم، تقریباً از آنجا که آخوندها بیکارند، برای برجام وقت گذاشتم. آمدم مقایسه کردم دیدم سه توافق کردند با آمریکا: یکی ژنو بود، یکی لوزان بود و دیگری برجام بود.
این سه تا را وقتی کنار هم می‌گذارید این گام‌به‌گام آقا خیلی جالب می‌شود؛ آقای ظریف و تیمش هر وقت به مذاکره رفتند یک گام جلو رفتند. من حدوداً 90 درصدش را تطبیق دادم. در ژنو گفتند به مدت 6 ماه فقط نطنز را داشته باشید. در لوزان 2 سال مذاکره کردند و این 6 ماه شد 15 سال. در برجام سه بار دیگر مذاکره کردند 15 سال شد تا ابد؛ یعنی هر وقت به مذاکره می‌رفتند یک گام عقب می‌آمدند. در برجام بدتر هم شد، گفتند نطنز باید تنها مرکز غنی‌سازی باشد؛ یعنی اولاً حق ندارید آن 10 مرکز را ایجاد کنید. ثانیاً اگر همین الان یک مرکز غنی‌سازی دارید به نام فردو درش را تخته کنید. آقای ظریف تعهد داد، برگشت و درش را تخته کرد. در نطنز سانتریفیوژها و تولیداتی که داشتیم تعداد سانتریفیوژهایمان حدوداً 20 و خرده‌ای هزار بود. 1008 سانتریفیوژ داشتیم و بقیه هم که راه نیفتاده بودند. به ما گفتند اولاً شما هرچه بالاتر داشتید باید بریزید دور. در کجا؟ در ژنو. در لوزان گفتند 15421 هم زیاد است، کمش کنید، مقدار را ما معین می‌کنیم. 5060. گفتند همه را که جمع می‌کنید هیچ، زیرساخت‌ها را هم جمع کنید. گفتند سانتریفیوژ را بردارید برداشتند. بولدوزر بگذارید این زیرساخت‌ها را بردارید برداشتند. ما در نطنز برای مشکل برق 35 درصد و 20 درصد تولید می‌کردیم. به ما گفتند اولاً تولید 20 درصد کامل ممنوع. 427.8 بیست درصد برای بیماران تولید کردیم. با ذلت پذیرفتند که پنج کیلو پنج کیلو برای بیماران بدهیم. الان هم که صحبت کرده‌اند گفته‌اند به سه کیلو سه کیلو راضی هستیم. گفتند آمریکا در برجام پنج کیلو را اجازه داد... نسبت به درصد غنی‌سازی 20 درصد غنی‌سازی کردیم. به دستور آمریکا فکر نکنم چیزی خواسته باشند که آقایان امضا نکرده باشند و به زور به 3.67 درصد رساندند.
محمود صادقی: بسم‌الله الرحمن الرحیم... هدف از این گفت‌وگو بیشتر بحث و بررسی و مقداری پاسخ بو سوال‌هاست. با توجه به اینکه سند برجام یک سند بین‌المللی است به چارچوب روابط بین‌المللی اشاره می‌کنم و قوانین مختلفی که وجود دارد. از جمله این اسناد، سندی است با نام «منع اشاعه». ایران هم به عنوان عضو این معاهده متعهد شده در چارچوب این معاهده فعالیت هسته‌ای خودش را به صورت صلح‌آمیز ادامه دهد. این فقط مربوط به ایران نبوده و برای بقیه کشورها هم بوده است...
ماموریت‌های زیادی برای ایران ایجاد کرده است. در دهه 1380 تعداد گزارش‌های در خصوص وضعیت ایران طی یک دهه، ده‌ها قطعنامه و تهدید جهانی علیه ایران به وجود آمد و به گونه‌ای شد که راه تجارت ایران با جهان به بسته‌ترین شکل خودش در تاریخ می‌رسد که حتی در دوران جنگ هشت ساله هم به این شکل نبود.
نفت ایران را نمی‌خریدند و فروش نفت به زیر یک میلیون بشکه در روز رسیده بود. اگر می‌فروختیم نمی‌توانستیم پول آن را بگیریم. به دلیل تحریم‌ها قادر به نقل و انتقال پول نبودیم، حتی نیازهایی دارویی کشور را هم نمی‌توانستیم تامین کنیم. به موجب قطعنامه‌های مختلفی که علیه ایران صادر شده بود کشورهای جهان حق بازرسی کشتی‌های ایران را داشتند که مبادا تحریم‌ها را دور بزنند. افکار عمومی جهان به این بهانه که ایران یک کشور مخفی‌کار است ایران را تهدیدی برای امنیت کل جهان می‌دانست و پرونده ایران در شورای امنیت به منشور رسیده بود. 12 قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سال 2003 تا 2012 علیه ایران صادر شد که هرکدام از اینها عامل محدودکننده‌ای برای ایران داشتیم.
12 قطعنامه در شورای حکام علیه ایران صادر شد. پرونده‌ای علیه ایران باز شده بود به نام PMD. در این پرونده‌سازی علیه ایران، ایران متهم شده بود که 20 سال برای ساختن بمب هسته‌ای تلاش مخفیانه کرده. این اطلاعات جعلی را سرویس‌های امنیتی آمریکا فرانسه و انگلیس ساخته بودند و در 12 قطعنامه شورای حکام مستندسازی شده بود و گزارشی که توسط مدیرکل آژانس در نوامبر 2011 در 12 سرفصل و 66 بند صادر شده بود نشان می‌داد این مستندسازی‌‌ها به استناد گزارش سرویس‌های امنیتی 10 کشور علیه ایران است و بر اساس این ادعاها، برای اولین بار اطلاعات از کامپیوتر یک کارمند فراری ایرانی به دست آمریکا رسیده و این مبنایی قرار گرفته، البته آمریکایی‌ها فقط به شکل محدودی به آژانس اجازه دسترسی می‌دادند.
پیرو این قطعنامه، از سال 2006 قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران شروع شد؛ از قطعنامه‌های 1696 در سال 2006، 1373، 1476، 1803، 1835، 1929 از سال 2006 تا 2010، 6 قطعنامه شورای امنیت علیه ایران صادر شد. تعداد قابل توجهی از این قطعنامه‌ها ذیل فصل هفتم و هشتم بود که تصویب چنین قطعنامه‌هایی می‌تواند حاکی از باور قلبی شورای امنیت باشد که فعالیت‌های کشور برای صلح و امنیت جهانی تهدیدآمیز است.
به هر حال طبق ماده‌های 41 و 42 اجازه مداخله در کشور را می‌دهد. تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران که 16 تحریم اروپا علیه ایران داشت و تحریم‌های آمریکا که 14 تحریم بود، نهایتاً کشور را وادار کرد که این مناقشات را بتواند حل کند و غیر از مذاکراتی که صورت گرفت در اواخر دولت دهم مذاکرات محرمانه و مستقیم آمریکا شروع شد.
اگر فرصت بود نوار صحبت‌های رهبری را می‌گذارم. مقام معظم رهبری فرمودند متقاضی این مذاکرات آمریکایی‌ها بودند و مربوط به زمان دولت دهم است. قبل از آمدن این دولت و آنها درخواست کردند واسطه‌ای قرار دادند و یکی از محترمین منطقه به اینجا آمد و با ما ملاقات کرد و گفت رئیس‌جمهور آمریکا تماس گرفت و خواهش کرده بود و گفته بود ما می‌خواهیم مسائل هسته‌ای را حل و فصل کنیم.
دو نکته اساسی وجود داشت یکی اینکه ما ایران را به عنوان قدرت هسته‌ای خواهیم شناخت و دیگری این تحریم‌ها را ظرف 6 ماه برمی‌داریم. تقاضای مذاکره کردند و ما هم موافقت کردیم هر چند گفتند ما اطمینان نداریم ولی امتحان می‌کنیم ببینیم چه می‌شود. بدین ترتیب مذاکرات مستقیم اما محرمانه با دولت آمریکا ظاهراً با وساطت عمان از قبل از دولت روحانی شروع شد و بعد از دولت روحانی ادامه پیدا کرد و نهایتاً منجر به برجام شد. رهبری طی بیانات مختلفی که داشتند فرمودند ما دنبال توافقات هستیم. دولت، مجلس، قوه قضائیه و.... بنابراین برجام برای حل این چالش‌ها نهایتاً در تاریخ 23 تیر 94 تصویب شد، تنظیم شد، موافقت شد و بعد هم از تصویب مجلس گذاشت و به اجرا درآمد.
نبویان: از فرمایشی که جناب دکتر صادقی داشتند من 6 مورد را یادداشت کردم. اولاً پای مقام معظم رهبری را به میان نیاوریم، فرمایشات آقا را هم بررسی خواهیم کرد، فقط به متن بپردازیم.
در فردو چه گذشت؟ فردو یک مرکز غنی‌سازی بود. سال 88 تصمیم گرفته شد. تقریباً سال 89 شروع به کار کرد. در توافقنامه آقای ظریف با آمریکا گفتند اینجا مرکز غنی‌سازی باشد ولی خروجی نداشته باشد. توافق کردند برگشتند عرض کردند گام به گام. هر بار به مذاکره رفتند یک گام عقب رفتند. 2 سال مذاکره کردند به جای اینکه منافع ما را تصویب کنند. آمریکا گفت اصلاً مرکز غنی‌سازی یعنی چه؟ اصلاً درِ فردو را تخته کنید. فردو به لحاظ غنی‌سازی باید صفر درصد بشود نه اینکه سه درصد یا یک درصد باشد. غنی‌سازی ممنوع. آقای ظریف تعهد داد برگشت.
جلوتر آمدند قرار شد که این یک مرکز فیزیک و چیزهایی که می‌خواهند تولید کند و دیگر غنی‌سازی نخواهد شد تا ابد. تعهد دادند برگشتند. تقریباً یک سالن کامل برداشته شد. ما 2 هزار و 710 سانتریفیوژ در فردو داشتیم. اینها آمار آژانس است. گفتند 2 هزار و 710 را داشته باشید اما تکمیلش نکنید چون ظرفیتش 2976تاست. 2 سال مذاکره کردند به جای اینکه تکمیل کنند آمریکا به اینها گفته باید جمع کنید این دو هزار و 710 شده 1044تا شده چون 6 آبشار می‌شود که چهار آبشار باید خاموش شود و 2 آبشار بچرخد که این 2 آبشار هم ما حق غنی‌سازی نداریم. آمدند مذاکره کردند همه زیرساخت‌ها را هم جمع کردند.
ما در فردو غنی‌سازی سه و نیم تا پنج درصد و 20 درصد داشتیم. 20 درصد ممنوع، 15 ممنوع، 10، پنج، یک، صفر درصد. کلاً غنی‌سازی ممنوع. آقای ظریف تعهد دادند برگشتند. در اراک که خیلی برایمان مهم است یعنی اینکه بازدارندگی داشته باشد به لحاظ امنیتی که اسرائیل به ملت ایران چپ نگاه نکند وجود اراک برایمان خیلی مهم است. متخصصان داخلی ما نزدیک به 9 سال زحمت کشیدند یک رآکتوری تولید کردند. آمار را دقت بفرمایید. اگر این رآکتور شروع به کار می‌کرد سالانه 9 کیلو پلوتونیوم بود. مهم بود. پلوتونیوم چند مصرف دارد، یک مصرفش بمب است، یک مصرفش زیردریایی است و یک مصرفش سوخت ترکیبی برای سفینه‌های فضایی است. بین سه کیلو تا هفت کیلو هم بسته به تکنولوژی کشور می‌توانند بمب تولید کنند. ما به فتوای مقام معظم رهبری حرام است بمب تولید کنیم. داشتن این رآکتور این پیام را به اسرائیل و هر کشور دیگری می‌داد آنها که فتوا حالی‌شان نمی‌شود داشتن این رآکتور برای ما بازدارنده بود که اگر دست از پا خطا کردید داریم.
به همین دلیل برای تامین امنیت اسرائیل آمریکا تعهدی که از آقای ظریف باید می‌گرفته این است که این رآکتور باید نابود شود. آقایان هم با افتخار در آن بتن ریختند و عکس یادگاری هم گرفتند. نکته بعدی که خیلی اهمیت دارد سوخت مصرف‌شده‌ای است که این رآکتور دارد. سوخت مصرف‌شده را هم تعهد گرفتند چون بودنش در ایران باز دلیل امنیت و بازدارندگی نسبت به امنیت کشور و ملت ایران دارد چرا؟ چون شما با یک تکنولوژی به نام بازفراوری می‌توانید از دل سوخت مصرف‌شده پلوتونیوم استخراج کنید. ما به دنبال بمب نیستیم، حرام است.
اما اسرائیل و آمریکا اینها را حالی‌شان نمی‌شود، بازدارندگی می‌خواهیم داشته باشیم. این اصلاً قابل باور نیست. من وقتی خواندم گفتم بد ترجمه کرده‌اند. تعهد داده بودند که ایران حق نگهداری یک گرم سوخت مصرف‌شده در داخل کشور را ندارد چون احتمال می‌دادند و باید امنیت اسرائیل تامین شود. خاطر اسرائیل باید جمع شود. سوخت مصرف‌شده کدام رآکتور؟ رآکتور بوشهر؟ رآکتور تهران؟ رآکتور اراک؟ چیزی که وحشتناک است این است که همه سوخت‌های مصرف‌شده تمامی رآکتورهای حال و آینده‌ای که ملت ایران خواهد ساخت از الان قولش را داده‌اند. خیلی جالب است.
این آینده تا کی است؟ 10 سال بعد؟ 50 سال بعد؟ 220 سال 2 هزار سال بعد؟ تعهدات ما در برجام چقدر است؟ پنج‌ساله است؟ 10 ساله است؟ پنج‌ساله 10ساله داریم تا 25 سال. من 12 مورد گیر آوردم. آقای ظریف تا ابد تعهد داده‌اند. ما تعهدات‌مان را نسبت به آمریکا داده‌ایم.
محمود صادقی: در مورد اینکه فرمودند استناد نکنیم، اتفاقا باید استناد کنیم. در رأس نظام رهبری است و با هدایت‌ها و تدابیر رهبری شروع شده و به نتیجه رسیده، ما نمی‌توانیم نظام را بدون رهبری تلقی کنیم. غیر از بیاناتی که فرمودند، در تاریخ 26/6/92 در دیدار با فرمانداران سپاه فرمودند، و تعبیر نرمش قهرمانانه را به کار بردند. فرمودند «ما مخالف با حرکت‌های صحیح و منطقی دیپلماسی هم نیستیم؛ چه در عالم دیپلماسی، چه در عالم سیاست‌های داخلی. بنده معتقد به همان چیزی هستم که سال‌ها پیش اسم‌گذاری شد «نرمش قهرمانانه»؛ نرمش در یک جاهایی بسیار لازم است، بسیار خوب است؛ عیبی ندارد، اما این کشتی‌گیری که دارد با حریف خودش کشتی می‌گیرد و یک جاهایی به دلیل فنی نرمشی نشان می‌دهد، فراموش نکند که طرفش کیست؛ فراموش نکند که مشغول چه کاری است؛ این شرط اصلی است.» من ترجیح می‌دهم نوار سخنرانی پخش شود. [پخش سخنرانی مقام معظم رهبری] لازم است به این پیشینه توجه کنیم و نباید منتزع از این سوابق موضوع را بگوییم. به هر حال برجام مجموعاً خواست حاکمیت ایران بوده، همه ارکان حاکمیت در شکل‌گیری برجام سهیم‌اند و علاوه بر آن خواست مردم بوده است. در انتخابات 92 مردم 20 میلیون رأی به آقای روحانی دادند به خاطر اینکه حل مساله هسته‌ای را شعار خود قرار داده بود و بعد هم در سال 96 با 24 میلیون رأی مردم این خواسته را تکرار کردند و اگر الان تردید دارید، باز می‌توانید دوباره نظرسنجی کنید، همه‌پرسی کنید ببینید آیا ملت ایران این را می‌خواهد یا نمی‌خواهد. علاوه بر آن در مجلس تصویب شد. جناب نبویان در مجلس نهم بودند؛ یعنی اول کلیاتش تصویب شد و در 21/7/94 با 161 رأی موافق تصویب شد. اصولگرایان بودند با طیف‌های مخالف. 161 رأی موافق، 59 رأی مخالف، 13 رأی ممتنع. بلافاصله 21 مهر 94، مجلس تصویب می‌کند، 22 مهر 94 شورای نگهبان تایید می‌کند. اما چه شد برجام؟ اولاً تمام تحریم‌ها و قطعنامه‌های مربوط به شورای امنیت و آژانس و اتحادیه اروپا به طور کامل لغو شد. پرونده خطرناک PMD بسته شد. چون اساساً شرط شروع کردن برجام این بود که پی‌ام‌دی آن پرونده خطرناک بسته شود. آمریکا هم نهایتاً موافقت کرد که از نظر خودش، فعالیت‌های هسته‌ای ایران شفاف باشد و آژانس تایید می‌کند تحریم‌هایی که طی این سال‌ها برقرار کرده بود را اجرا نکند. خطر جنگ یا حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران منتفی شد، اجماع جهانی علیه ایران شکست و کماکان ادامه دارد. در همین اواخر می‌بینیم که بحث اسنپ‌بک یا ماشه آمریکا نتوانست فعال کند و برای اولین بار در شورای امنیت تنها ماند یک کشور دومنیکن رأی داد، بقیه 14 عضو رأی منفی دادند. فعالیت ایران در مسیر تسهیل قرار گرفت، فروش نفت ایران به دوران قبل از تحریم برگشت و سرمایه‌گذاری آرام‌آرام آغاز شد. جریان ضدایرانی عبری- عربی تضعیف شد و ایران از انزوا درآمد و منافع دیگری که تا زمانی که آمریکا خارج نشده بود، البته بخش زیادی از آنها انجام شد، ربطی هم به خروج آمریکا ندارد. بند یک؛ لغو کامل تحریم‌های شورای امنیت، آژانس، اتحادیه اروپا، و بسته شدن پی‌ام‌دی اساساً ربطی به آمریکا ندارد و درجا حاصل شد و به نظر من جدا از ابعاد اقتصادی، آن بعد امنیتی پرونده اهمیت زیادی داشت و آن باعث شد که ما زیر بار برویم. ما سال‌ها بود که تحریم بودیم. مساله‌ای که ما را وادار به مذاکره کرد تحریم‌های امنیتی بود که به کشورهای مختلف اجازه مداخله در ایران و بازرسی‌های بین‌المللی از ایران را می‌داد که ما آن را به دست آوردیم.
نبویان: به لحاظ هسته‌ای روشن کردم که ما همه چیزمان را از دست دادیم. قرار بود برد-برد باشد. برد و برد، هیچ چیز اصلاً نماند. آنچه من خبر دارم این است که متخصصان ما کامل جدا شدند. اصلاً زندگی‌شان یک چیز دیگری شده. به من گفتند نمی‌گذارند اصلا کاری بکنیم.
من آن‌قدر شواهد از فرمایشات آقا دارم، یک مورد و 10 مورد نیست. مذاکره‌کننده باید به قول آقا کشتی‌گیر باشد نه اینکه هر کسی برود. هر کسی را که نمی‌فرستند، آدمی را می‌فرستد که بتواند از منافع دفاع کند. ما ظریف را فرستادیم دیدیم همه چیز را دادیم، آقای روحانی هم همچنین. آقا فرمودند من در جزئیات مذاکرات دخالتی نمی‌کنم. خطوط قرمزی دارم که باید لحاظ شود، 2- آقای ظریف گفت شما نتوانستید خطوط قرمز را رعایت کنید. من یک جمله از آقا می‌خوانم، نکته دوم این است که طرف مقابل ما یعنی دولت کنونی بر مدیریت آمریکا به این توافق احتیاج دارند. این هم یک طرف دیگر قضیه است. آنها به این نیاز دارند و پیروزی بزرگی برایشان محسوب می‌شود، اگر بتوانند به آن مقصود خودشان در اینجا برسند. این در واقع پیروزی در انقلاب اسلامی است، بین لوزان و برجام. پیروزی بر ملتی است که داعیه استقلال دارد. پیروزی بر کشوری است که بتواند الگوی کشوری دیگر شود. آقا در برجام فرمود مواردی درش وجود دارد که موجب خسارت حال و آینده می‌شود. این تعبیر آقاست. از آقا بگذریم.
من از آقای دکتر که نماینده هم بود خیلی تعجب می‌کنم می‌فرمایند این اشتباه که مطبوعات گذاشتند حتی متخصصان مثل آقای دکتر هم گرفتار شدند. اصلاً برجام در مجلس نیامده است. من دبیر کمیسیون بررسی برجام مجلس بودم. اصلاً برجام نیامد رأی‌گیری شود این چه حرفی است گفته می‌شود. یکی از کارهای بد آقای روحانی در مذاکرات این بود. قبلاً خود آقای روحانی تا سال 92، اشتباهی که اتفاق افتاد این بود که پرونده هسته‌ای در دست شورای عالی بود. شورای امنیت ملی، وزیر خارجه عضو است، وزیر دفاع عضو است، صداوسیما عضو است و... یکدفعه آقای روحانی در سال 92 پرونده را گرفته به یک نفر یعنی وزیر خارجه داده است.
رهبری هم که در جزئیات دخالت نداشتند. شورا و امنیت ملی هم که دخالت نداشتند، من خبر دارم یک ثانیه دخالت نداشت. پس کی بود؟ هیچ کسی در مملکت دخالت نداشت. پنج نفر بودند. من دبیر کمیسیون بررسی برجام مجلس بودم. دعوت می‌کردند. آقای شمخانی آمد، گفت پشت برجام پنج نفر بودند. آقای روحانی، آقای ظریف، آقای علی لاریجانی، آقای هدایتی و گاهی اوقات من. برجام را این پنج نفر.... اصلاً به ما اجازه مداخله نمی‌دادند. آقا فرمودند از منتقدان استفاده کنید. آقا فرمودند در تصویبش عجله نکنید. آقایان عجله داشتند. جمله آقای ظریف است دیگر، هرگونه توافقی بهتر از توافق نکردن است.
این جمله را شما تفسیر کنید. توافق را انجام دادند. 2- اگر یک چیزی ذیل قعطنامه‌های سازمان بین‌الملل رفت، الزام بین‌المللی دارد. ما 23 تیر دقیقاً 6 روز بعد برجام ذیل قطعنامه 2231 رفته همه چیز تمام شده تازه آورده‌اند ایران. آن هم نمی‌خواستند به مجلس بیاورند. با فشار آقا به مجلس آوردند. آقا فرموده بود به مجلس هم ببرید یک بررسی داشته باشد. ما در مجلس رأی‌گیری کردیم. 15 نفر کمیسیون ویژه تشکیل دادیم. من دبیر کمیسیون شدم بررسی کردیم. دیدیم خیلی افتضاح است آمدیم طرح دادیم که اگر این برجام.... اصلاً کسی نمی‌توانست دست بزند. چون قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل الزام دارد؛ یعنی امضای بین‌المللی دارد. شما نمی‌توانید بالا و پایینش کنید. آمدیم یک مقدار نقصش را برطرف کنیم. طرح دادیم. ما طرح دادیم آقای علی لاریجانی به همراه دوستانی که در دفاع از دولت داشت کامل طرح ما را زیر پا گذاشت با اینکه کمیسیون ویژه برجام آمده برای اینکه طرح بدهد. آن چیزی که بیست دقیقه‌ای در مجلس مصوب شد طرح 9 ماده‌ای آقای لاریجانی است و اصلاً برجام مصوب نشد. این طرح آقای لاریجانی یک‌روزه در شورای نگهبان مصوب شد. طرح را هم الان اجرا نمی‌کنند. هرگونه تحریمی به هر بهانه‌ای بیاید دولت موظف است از برجام خارج شود، ماده 3 برجام است. حتی آن طرح را هم دولت الان اجرا نمی‌کند. من تعجب می‌کنم آقای دکتر می‌گوید برجام به مجلس آمده و... اصلاً این حرف‌ها نیست. فرمودند از قواعدش پی‌ام‌دی است، خیلی تعجب می‌کنم. آقای دکتر! من برجام را دارم اگر شما ندارید. یک جا را بیاورید که در برجام بحث پی‌ام‌دی مطرح شده باشد. پی‌ام‌دی، فصل هفت، حرف‌هایی است که هیچ اساسی ندارد؟ ما هیچ وقت از فصل هفت خارج نشدیم. فصل هفت هستیم، بودیم، منتها دوستان اشتباه می‌کنند.
مجری: توافقنامه برجام، توافقنامه به این مهمی که ابعاد مختلف اقتصادی و امنیتی و سیاسی کشور را در بر دارد، چه توجیهی دارد که نه در مجلس و نه در شورای امنیت بررسی نشود؟ علت این قضیه چیست که می‌فرمایید شورای امنیت هم در مورد برجام نظری نداشته فقط صرفاً در این پنج نفر خلاصه شده؟ آیا قرار بر این بوده که فقط این پنج نفر تصمیم‌گیر باشند یا چنین نبوده؟ اگر چنین نبوده، چرا کسی صدایش درنیامده است؟
نبویان: طبق قانون اساسی، باید تمام اینها به مجلس برود. اگر در مجلس نباشد، باید در شورای امنیت ملی مطرح شود. به هر حال آقای روحانی و ظریف بودند.
مجری: آقای شمخانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی....
نبویان: باید یقه‌اش را گرفت.
مجری: شما یقه‌اش را گرفتید؟
نبویان: بله. گفتیم به چه حقی این کار را انجام دادید، ولی هیچ جوابی ندارند. جز قانون‌گریزی و دیکتاتوری یک چیز بیشتر ندارد. بدی این موضوع این است که ذیل قطعنامه 2231 بردند که لازمه بین‌المللی است. باز تاکید می‌کنم هیچ جای قانونی در مملکت ما برجام را مصوب نکرد، نه شورای نگهبان، نه شورای امنیت ملی نه مجلس شورای اسلامی. فقط این پنج نفر بودند. این بماند در تاریخ. باید ببینند اگر درست است این پنج نفر را تشویق کنند. اگر غلط است یقه این پنج نفر را بگیرند.
مجری: شما سه‌گانه‌ای را در صحبت‌هایتان مطرح کردید که درست هم هست. آیا عزت حکمت و مصلحت مردم و کشور رعایت شد؟ بنا بر فرمایشات رهبری آیا خطوط قرمزی که رهبری فرمودند رعایت شد چراکه خود آقای ظریف در مجلس سخنرانی‌ای که داشتند گفتند یک جاهایی از این خطوط قرمز را نتوانستیم رعایت کنیم. سوال بعدی در مورد قدرت هسته‌ای و ظرفیت است؛ اینکه بعد از 6 ماه تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود و ایران را به عنوان یک قدرت هسته‌ای بدانند. این قرار بود یک دستاورد باشد. آیا این دستاورد حاصل شد؟
صادقی: اول از جناب آقای نبویان که طلبه و سید و روحانی هستند تقاضا می‌کنم که اینقدر به خدمتگزاران کشور تهمت نزنند. رهبری در بیانات‌شان فرمودند که نکته سوم در مورد منتقدان محترم است، من با انتقاد مخالف نیستم، عیبی ندارد انتقاد کنید اما انتقاد کردن آسان‌تر از عمل کردن است. عیب‌های طرف مقابل را در عرصه‌ای که قرار دارد ما راحت می‌بینیم، در حالی که خطرات، دشواری‌ها و نگرانی‌‌های او را انسان نمی‌بیند. مثل این است که شما کنار استخری ایستاده‌اید تماشا می‌کنید، یک نفر هم در ارتفاع 10 متری رفته می‌خواهد شیرجه بزند. شیرجه می‌زند پایش خم شد زانویش خم شد، در کارش اشکال وجود دارد. بله اشکال که وجود دارد، اما شما زحمت بکشید از آنجا بالا بروید و از آن ارتفاع 10 متری به آب نگاه کنید آن موقع قضاوت کنید. پس خدمتگزاران کشور را متهم به خیانت نکنیم و اصلاً حرف غیرمعقول و خنده‌داری است که پنج نفر مسئول برجام بودند. این مساله به این مهمی. ریز به ریز رهبری بر آن نظارت می‌کردند، گزارش می‌گرفتند.
بعد از اینکه آمریکا خارج شد از دکتر ظریف سوال کردم شما چرا تعهدات‌تان را کاهش نمی‌دهید؟ این اولین سوالی بود که بنده مطرح کردم. توضیح دادند که بعد از چند ماه تصمیم گرفتند و پنج مرحله کاهش داده‌اند. من محرمانه خدمت‌شان رفتم مطالبی را ذکر کردند که نشان می‌داد بندهای برجام را هم نظارت می‌کرده‌اند و مطابق نظر ایشان تنظیم می‌شده، طبق توضیح آقای ظریف. اما در مورد پرونده باید گفت که قطعنامه شورای حکام تصویب می‌کند و پی‌ام‌دی را رسماً می‌بندد و بعد در آنجا می‌گوید که ما از انعقاد برجام استقبال می‌کنیم و سپس بحث پی‌ام‌دی را مطرح می‌کند.
اتفاقاً من به یاد دارم آن زمان مخالفان برجام بستن پی‌ام‌دی را محال می‌دانستند؛ از جمله آقای دکتر مهدی محمدی که از منتقدان آکادمیک بود. ایشان در یک مقاله‌ای نوشتند، اگر واقعاً پی‌ام‌دی بسته شود، ریشه همه قطعنامه‌ها و تحریم‌هایی که علیه ایران بوده نشان می‌دهد که برجام یک فایده‌ای دارد. اگر نداشته باشد از همین الان خسارت برجام بیش از اینکه اکنون هست می‌شود و باید به این روند قاطعانه پایان داد. به هر حال بسته شد. اتفاقاً یکی از شروط 9گانه مقام معظم رهبری بستن پی‌ام‌دی بود و طبق بند سوم اقدامات مربوط تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس پایان پرونده پی‌ام‌دی را اعلام کند. و وقتی اعلام شد ایران پذیرفت که وارد شود. و اتفاقاً جالب است که در شهریور سال 99 دیدیم که دوباره به استناد همین قطعنامه بعد از بررسی‌هایی دوباره قطعنامه‌ای صادر کردند. آنجا در تاریخ چهارم شهریور 99 یک بیانیه مشترک بین سازمان انرژی اتمی و آژانس منعقد شد. که دوباره صحه گذاشتند بر مسدود بودن پرونده پی‌ام‌دی.
بحث اینکه برجام روی فناوری هسته‌ای چه تاثیراتی داشته مفصل است. ما از انرژی هسته‌ای دیگر بازدید کردیم و بخش‌های مختلفی که فناوری هسته‌ای داشته الان همچنان کار می‌کند. طبق فرمایشات رهبری که 10 مرداد 99 در عید قربان داشتند و انتقاد کردند، با اینکه خسارت فراوانی در این زمینه‌ها وارد شد اما خوشبختانه اصل این کار هسته‌ای محفوظ است و کارهای بزرگ و خوبی هم در این زمینه دارد. و بعد از اینکه مکانیسم ماشه فعال شود و بعد از آن اخیراً که پایان تحریم تسلیحاتی ایران اعلام شد، در خود مجلسِ تماماً اصولگرای فعلی و رسانه‌های اصولگرا این یک پیروزی تلقی شد و این از آثار برجام بود.
جزییات مربوط به تاثیرات برجام موارد زیادی دارم. این‌طور نیست که تاثیر نداشته باشد به هرحال یک پرونده بزرگی بسته شده است... حتماً برای ما محدودیت ایجاد کرده است. توقف کامل و دائمی به هیچ وجه، محدودیت‌های موردی بله...
جالب این است که بسیاری از این محدودیت‌ها را در پنج مرحله کاهش تعهدات هسته‌ای کنار گذاشتیم. پنج مرحله‌ای که همین‌جا عرض می‌کنم، به استناد بندهای 26 و 36 برجام یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام، پنج مرحله به تدریج از 18 اردیبهشت 98 تا 15 دی‌ماه 98 گام به گام تعهدات‌مان را کاهش دادیم و اتفاقاً همان‌طور که تحت قطعنامه شورای امنیت تصویب شد، این نقطه قوت قطعنامه را نشان می‌دهد که هیچ کسی حتی آمریکا هم نمی‌تواند آن را لغو کند... در 18 اردیبهشت 98 توقف فروش ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین را داریم. در 16 تیر 98 دومین گام را برداشتیم: عبور از غنی‌سازی 3.67. در 13 شهریور 98 لغو محدودیت‌های تعیین توسعه. در 14 آبان 98 گازدهی در فردو. در 15 دی 98 گام نهایی، توقف تمام محدودیت‌های عملیاتی ایران در برجام...
من از دوستان می‌خواهم، ترامپ را مذمت کنید، از برجام دفاع کنید برای اینکه حقوق ملت ایران استیفا شود از این سلطه‌گر جهانی. در عین حال ما اینها را کاهش دادیم و آمریکا هیچ غلطی نتوانست بکند. پنج گام مرحله به مرحله کاهش دادیم و الان گزارش‌های زیادی دادند.
آقای نبویان، من نسبت به برجام انتقاد داشتم و دوستان می‌دانند من در مجلس در آن جلسه چه چیزهایی به آقای دکتر ظریف گفتم، اما به هر حال فرایند فنی حقوقی پیچیده‌ای بود، یک گام تاریخی در ایران بود، ما باید کمک کنیم که از لابه‌لای این پیچیدگی فنی، کشور سرفراز بیرون بیاید و به نظر من لغو تحریم‌های تسلیحاتی که بعضی رسانه‌ها گفتند حیات برجام در غروب دولت ترامپ است. در 18 اکتبر 2020، 27 مهرماه 99، پایان محدودیت‌ها در حوزه خرید و فروش تسلیحات اعلام شد و در آن نظام مجوز‌دهی که قبلا وجود داشت و لازم بود از دید شورای امنیت برداشته شد. البته آمریکا خیلی تلاش کرد ولی تک و تنها بود. این افتخار است که آمریکا در شورای امنیت ترامپ رسوا شد. چین و روسیه که در همه قطعنامه‌های فصل هفتمی علیه ما رأی داده بودند اینجا او را تنها گذاشتند، اروپا او را تنها گذاشت. بله محدودیت‌هایی که ایجاد شد و موقتی است...
واقعاً من به شما به عنوان یک طلبه هشدار می‌دهم اخلاق را رعایت کنید، انصاف را رعایت کنید، خدمتگزاران کشور را متهم نکنید. اخیراً که آقای ذوالنوری محکوم به اعدام کرد آقای روحانی را 2 بار مقام رهبری اخطار اخلاقی دادند. من به عنوان آخرین خط بگویم که اگر برجام مشکلی دارد، مجلس یازدهم که رأی حداقلی از مردم گرفتید، خب، آن را لغو کنید. الان 6 ماه است که آمده‌اید چرا هیچ اقدامی علیه برجام نمی‌کنید؟ اغوش کنید. مگر مجلس انقلابی نیستید؟ آن را لغو کنید.
مجری: اگر ما را به رسمیت شناختند این محدودیت‌ها چیست که ما کم‌کم آنها را لغو کردیم. لغو تحریم‌ها طبق گفته آقای روحانی باید تاثیراتش در زندگی مردم و اقتصاد کشور ملموس می‌شد، آیا این اتفاق افتاد؟
صادقی: اولاً آقای روحانی هنوز نیامده یکدفعه شاخص اقتصادی رو به بهبود رفت. قیمت ارز پایین آمد، نرخ تورم پایین آمد به خاطر جنبه روانی این وضعیت. بعد از پذیرش برجام این روند ادامه داشت، ما از رشد منفی 5؛ من منفی 7 هم شنیدم- در سال 95 به رشد 12 درصد - با نفت یا بدون نفت- رسیدیم و چرخ اقتصاد شروع به گردش کرد. بسیاری از کشورها وارد گفت‌وگو شدند، اتفاقاً مجلس نهم مدام سنگ می‌انداخت. شرکت‌های بزرگ نفتی با مدل جدید قراردادی که ایران طراحی کرده بود می‌خواستند قرارداد ببندند آقایان اجازه ندادند. با وجود این، چرخ اقتصاد شروع به گردش کرد، چرخ سانتریفیوژ هم چرخید با محدودیت‌هایی که وجود داشت... اختلاف بین ارکان نظام پیام منفی به جامعه می‌دهد و با این اختلاف‌ها حکم اعدام صادر می‌کنند برای رئیس‌جمهوری. آمار رشد و نوسانات و فراز و نشیب‌ها از آثار برجام است. ما نباید همه چیز را به برجام و سیاست خارجی و روابط بین‌المللی گره بزنیم. گره زده هست اما اقتصاد داخلی و بنیان‌های داخلی ما ضعیف است. وابستگی به نفت گاهش پیدا نکرده و اینها تاثیرش به هر حال گذاشته می‌شود.
به هر حال برجام در نوع خودش آثار خود را بر جا گذاشت و لیست زیادی از دستاوردهای کمی برجام و وضعیت فعلی انرژی هسته‌ای را دارم. اینکه فرمودند بعضی‌‌ها را اخراج کردند، اتفاقاً در کمیسیون اصل 90 مساله مطرح شد که بعضی از دانشمندان هسته‌ای قرار بود، پرونده بسته شود، شکایت را وارد ندانست، اینها جزو اتهاماتی است که می‌زنند.
مجری: در صحبت‌هایتان در قسمت قبلی اشاره کردید خیانتی صورت گرفته و تیم خوبی برای مذاکره نرفتند. اما رهبری به مراتب از تیم مذاکره‌کننده تقدیر می‌کنند و تیم مذاکره‌کننده آقای ظریف را یک تیم امینی می‌دانند. اگر این تیم امین مورد تایید رهبری است چرا حضرتعالی معتقد هستید این تیم ضعیف بوده یا این تیم احیاناً خیانتی انجام داده؟
نبویان: از آقای دکتر صادقی تشکر می‌کنم که عصبانی نباشید از این واژه‌ها هم استفاده نکنید. شما یک کلمه از برجام را اشاره نمی‌کنید. خوب است که مطالعه داشته باشد، اما من گفتم اگر خدمت است، این پنج نفر باید تشویق شوند. اگر خیانت است، با این پنج نفر باید برخورد شود. من که نگفتم کسی خیانت کرد. به قول آقای دکتر، برجام همه چیز برای ما آورد. الان وضع اقتصادی مردم را نگاه کنید، الحمدالله همه چیز خوب است. به برکت برجام دلار 30 هزار تومان شده، شاید بالاتر هم برود. ایشان می‌فرماید به خاطر اختلاف است که قیمت ارز بالا می‌رود. سال 84 یا سال 92 اختلاف نبود که قیمت‌ها بالا می‌رفت، به خاطر اختلاف است که بعضی مسائل مطرح می‌شود؟ من کسی را به خیانت متهم نمی‌کنم. ملت ایران خودش داوری کند. این جمله آقاست که فرمود اینها مومن و انقلابی هستند اما من نگرانم. یعنی چه؟ سوال می‌کنم اینها که مومن نیستند، انقلابی هستند پس چرا نگرانید؟ درست می‌شود...
ما ضعیف‌ترین آدم‌ها را فرستادیم برای مذاکرات هسته‌ای. به خیانت اعتقادی ندارم. برجام را خانم شرمن می‌گوید ما نوشتیم آوردیم، ژنو را که آنها نوشتند... از برکات برجام این است که ما از مکانیسم ماشه و... مکانیسم ماشه این است که چه آنها اعتراض کنند چه ما اعتراض کنیم کل تحریم‌ها برمی‌گردد. شما چنین توافقی کردید؟
آمده است از هر یک از طرف‌های برجام اگر به طرف دیگر اعتراض کند تمام. مثل این است که من به بنگاهی رفتم که معامله ماشین کنیم گفتند اگر تو معامله را فسخ کنی، باید 50 میلیون خسارت بدهی. اگر هم منِ بنگاهی فسخ کردم، باز معامله فسخ می‌شود، همه همه‌جوره به ضررشان است.
اما از برکات برجام گفتند که تحریم تسلیحاتی شکست. یک جای برجام را بیاورید که در آن تحریم تسلیحاتی باشد، اصلاً به این چه ربطی دارد؟ تحریم تسلیحاتی مربوط به قطعنامه 2031 است، هیچ جای مملکت به خاطر برجام... این از دروغ‌های واضح است که می‌گویند.
سوال بعدی اینکه روز 23 تیر که وزرای خارجه عکس یادگاری گرفتند چرا وزیر خارجه روسیه نیست؟ بررسی کنند. روز توافق عکس یادگاری گرفتند.... در قطعنامه آمده حیثیت روسیه و چین، روسیه مگر به خاطر قدرت اقتصادی‌اش برای آمریکا امتیاز دارد؟ این به خاطر این است که حق وتو دارد. اگر این قطعنامه هم مالیده شود، دیگر حیثیتی ندارد، روی این می‌ایستد پس برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی اولاً خودمان آورده‌ایم ثانیاً هیچ وقت در برجام نبوده.
گفتند که آمریکا هیچ غلطی نکرد، آمریکا تحریم کرد پدر ما را هم درآورد. اما در مورد صحبت‌های قبلی می‌خواهم بگویم خیلی جای حرف دارد. فرمودند شاهد تحریم‌های سختی بودیم؛ اولاً بند فصل هفت را بگویم... ما هیچ وقت ذیل بند 42 نبوده‌ایم، بند 41 هم تحریم اقتصادی است. می‌گوید اشکالی ندارد شما تحریم شدید، ممکن بود بلرزید و خارج شوید پس جنگ می‌شد. از شما سوال می‌کنم، مگر ما خارج شدیم؟ در قطعنامه 2031 نزدیک به 10 مورد گیر آوردم که ایران ذیل فصل هفت هست.... من تاکید می‌کنم آقای دکتر، روزنامه‌ای بحث نکنید، ژورنالیستی و از این حرف‌ها که شما طلبه‌اید و... من طلبه هستم و باید مقید باشم. انگار مقید بودن به مسائل اخلاقی ربطی به آقای صادقی ندارد. ایشان می‌تواند هر طوری باشد ولی من طلبه‌ام باید مقید باشم. شما هم باید مقید باشید، همه باید مقید باشند. ما که نمی‌خواهیم درس اخلاق بدهیم. شما برجام را مطالعه کرده‌اید ببینید فصل هفت چیست؟ بند هفت آن تصمیم می‌گیرد، بر اساس بند 41 منشور ملل متحد.... 8- تصمیم می‌گیرد طرح بند 41 منشور ملل متحد.... 9- تحت بند منشور ملل متحد... اگر فصل هفت بند 41 قبلاً هم بودیم و الان هم هستیم. فرمودند 12 قطعنامه شورای حکام داشتیم. اگر فرصت کردید این کتاب را بخوانید... آقای روحانی، من بر اساس این کتاب می‌گویم. اولاً ما چرا تحریم شدیم؟ ثانیاً بین 82 تا 92، 12 پرونده شورای حکام داشتیم، از این 12تا چهار تا مسئول پرونده هسته‌ای داشتیم. چه کسانی بودند؟ آقای آقازاده، آقای روحانی، آقای جلیلی، آقای لاریجانی. آقای آقازاده ابتدا چند ماه بود، بعد 82 تا 84 آقای روحانی، بعد 84 تا 86 آقای لاریجانی. 86 تا 92 هم آقای جلیلی. فکر می‌کنید چند قطعنامه شورای حکام را در زمان آقای روحانی گرفتیم؟ از 12تا پنج‌تا در دوره آقای روحانی بود.... اما تحریم‌ها. همه چیز زیر سر آقای روحانی و ظریف است. بر اساس این کتاب می‌گویم. آقای صادقی یک‌ذره مطالعه کنید.
تمام قطعنامه‌ها می‌گویند چون ایران تعلیق را برداشته ما تحریم کردیم. تعلیق را چه کسی برداشت؟ آقای روحانی می‌گوید ما خودمان تعلیق کردیم و خودمان در زمان خودمان برداشتیم. پس مشکل چه کسی است؟ مشکل احمدی‌نژاد است! من وقتی گفتم این پنج نفر بودند، آقای دکتر جواب منطقی به من دادند و گفتند خیلی خنده‌دار است. این شد جواب منطقی. من از متن کتاب می‌خوانم: صفحه 610: البته در دولت نهم هم تعلیق نطنز هشت ماه ادامه داشت. یعنی چه؟ یعنی آقای روحانی مرداد 84 رفت نطنز را که تعلیق کرده بودند، فروردین 95 تعلیق نطنز برداشته شد و حتی اگر شورای حکام به دلیل راه‌اندازی ای‌‌سی‌اف اصفهان پرونده را به شورای امنیت ارجاع نمی‌داد و پرونده در آژانس می‌ماند بی‌تردید نطنز به این زودی راه‌اندازی نمی‌شد؛ یعنی تعلیق را برنمی‌داشتند و مسیر مذاکرات ادامه می‌یافت. راه‌اندازی نطنز پاسخ به اقدام غیرمنطقی شورای حکام آژانس بود. جالب توجه اینجاست عده‌ای که برای 6 ماه تعلیق کردند، بر مبنای توافق پاریس آن همه سروصدا و تبلیغات منفی راه انداختند، درباره ادامه هشت ماه تعلیق در دولت نهم از مرداد 84 تا فروردین 85 حرفی نزدند. این تکه آخر خیلی جالب است. اساساً دولت نهم در هیچ موردی تعلیق را به انتخاب خود نشکست. تعلیق اصفهان در دولت هشتم شکسته شد. خودش می‌گوید تعلیق اصفهان باعث شد و تعلیق نطنز هم بدون برنامه‌ریزی بود. نتیجه چه شد؟ تمام تحریم‌ها به خاطر شکستن تعلیق بود، آقای روحانی هم در این کتاب می‌گوید من تعلیق را شکستم، دولت آقای خاتمی شکست، پس مسئول این همه قطعنامه‌ها چه کسی است؟ معلوم است آقای جلیلی است. آقا فرمود برجام خسارت محض است.
مجری: فرمودید ضعیف‌ترین تیمی که می‌شد بفرستیم مذاکرات فرستادیم. قوی‌ترین تیم چه تیمی بود؟
نبویان: قوی‌ترین تیم کسی است که برود منافع ملت ایران را استیفا کند. آقای روحانی سابقه دارد- آقای دکتر هم خبر دارد- 14 روز قبل از اینکه آقای روحانی... آقای روحانی در دهم مرداد اینجا می‌گوید که من بعد از 20 ماه چه چیزی به دست آوردم. اصلاً آقای روحانی و آقای ظریف هر وقت می‌آیند جز خسارت چیزی نیست. فقط برای برجام نیست. مردم خودشان قضاوت کنند. دوران برجامی را فهمیدیم. اقتصاد برجامی را فهمیدیم. عزت برجامی را هم فهمیدیم. همه چیز برجامی را فهمیدیم. 82 تا 84 را نگاه کنید. آقای روحانی در نامه‌ای که به آقای البرادعی می‌دهد می‌گوید کارهایی که ما انجام دادیم...
ملت ایران توجه کنند آقای ظریف رفتند دسترسی به اماکن نظامی دادند. بندهای 74 تا 78. اینجا هم دادند. امضا و آغاز اجرای تولید کامل پروتکل الحاقی؛ می‌گوید گشودن درهایش به سوی یکی از مداخله‌آمیزترین و گسترده‌ترین بازرسی‌های آژانس‌های بین‌المللی تا اینجا. شروع تعلیق داوطلبانه 22ماه. تعلیق حق قانونی خود برای غنی‌سازی اورانیوم به عنوان اقدام اعتمادساز ظرف 20 ماه گذشته.
خب، چه به دست آوردی؟ فقط الان نیست که برجام دستاوردی نداشته. جمله‌ای که آقای روحانی می‌گوید. این اشتباه محاسباتی است...
مجری: اسم کتاب را می‌فرمایید؟
نبویان: «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای». اگر دفعه بعدی هم باشد اینقدر شیفته غرب هستند... خانم شرمن رئیس تیم مذاکرات هسته‌ای می‌گوید، قبل از اینکه من بروم آقای اوباما به من جایزه ملی داد که توانسته‌ام این برجام را به ایران تحمیل کنم. جایزه از 2 نفر دیگر هم گرفتم. به نظر شما از چه کسی گرفت؟ می‌گوید، دو تخته‌فرش یکی از طرف آقای ظریف به من داده شد و دیگری از طرف ریاست‌جمهوری آقای روحانی به من هدیه دادند. دشمن‌مان کلاه به این گشادی را بر سر ما گذاشت.
صادقی: فرمودند این قطعنامه‌ها فصل هفتمی نبوده است. یکی از قطعنامه‌های تحمیلی شورای امنیت قطعنامه 1929 است. در سازمان ملل وجود دارد. به صراحت می‌گوید ماده 41 فصل هفتم منشور ملل متحد است. و این قطعنامه از جمله قطعنامه‌هایی است که با قطعنامه 2231 خاتمه پیدا می‌کند. من خوشحالم اول گفتند خیانتکار نبودند بعد دوباره تعابیری به کار بردند که تعهد آقای ظریف از تعهد وزیر روسیه نسبت به ایران انگار کمتر است. می‌گویند عکس یادگاری نگرفت! آقای نبویان، غرب‌زدگی بد است، شرق‌زدگی هم همین‌طور. الان دیگر دوران قاجار نیست که روس‌ها حاکم شوند، بروند با روس‌ها و چینی‌ها تخته‌نرد بزنند. امام فرمودند آمریکا از شوروی بدتر، شوروی از آمریکا بدتر، انگلیس از هر دو بدتر. اینکه ما بیاییم به استناد اینکه در عکس وزیر خارجه روسیه نیست بگوییم این اعتراض داشته، بعد بگوییم وزیر خارجه که رهبری فرمودند امین و شجاع هستند، همه آن تعابیری که ایشان یادآوری کردند، این خواسته خودش را گذاشته در قطعنامه...
خیلی مباهات می‌کنند، یک مقدار هم احساس خودشیفتگی در برادر عزیزمان می‌بینم انگار فقط خودشان هستند. متنی که حجره‌ای دادند بخوانید درست نیست. این تیم مذاکره‌کننده ماه‌ها چانه‌زنی کردند، بحث کردند، بالا پایین کردند در برجام، گاهی وقت‌ها به حدی می‌رسید که مذاکره قطع می‌شد، با تهران مذاکره می‌کردند، متوقف می‌کردند و....
خوب‌ترین تیم کیست؟ تیمی که آقای دکتر ولایتی بود همه به یاد دارند در مناظرات تلویزیونی انتخابات 92 آقای دکتر ولایتی به آقای دکتر کریمی گفتند مذاکرات که جای فلسفه گفتن نیست. شده بود مذاکره برای مذاکره. این را آقای ولایتی خطاب به آقای جلیلی گفت. یعنی سال‌های سال همه را به دنبال خود داشت که فسلفه بگوید. اصلاً چه تخصصی در حوزه بین‌الملل داشتند؟ این نمونه فصل هفتمی که آشکار است و بقیه را هم سرچ کنند می‌بینند.
من واقعاً از این تعابیر ناراحت می‌شوم و یاد جزای سنمار می‌افتم. آقای دکتر بیشتر آشنا هستند... سنمار قصری بود که ساخته شد و بعد برای اینکه مشابه آن ساخته نشود معمارش را از بالای قصر پایین انداختند. ما چرا با خدمتگزاران کشور این کار را می‌کنیم؟
اگر این وضعیت حاکم است بخش عمده‌اش ناشی از خروج آمریکا از برجام است نه برجام. چون برجام نقض شده مشکلات ایجاد شده. برجام تا زمانی که نقض نشده بود همه تاثیراتش را می‌دیدند، لازم نیست ما مطرح کنیم، تفاوت رشد اقتصادی را دیدیم. خروج از برجام ما را به این وضعیت کشاند نه برجام. مردم همه اینها را می‌دانند. در قسمت‌های مختلفی که ایشان تعابیری کردند مفصل توضیح دارم حالا شاید فرصت نشود عرض کنم؛ حالا در جای دیگری ایشان فرمودند برجام خاتمه نداده. من در متن برجام سرچ کردم. در متن برجام این کلمات توضیح دارد که تمام برنامه‌ها ترمینیت شده باشد... تعبیر ساسپند را جای دیگری به کار می‌برند.
بخشی از وضعیت فناوری هسته‌ای را می‌گویم که خود رهبری فرمودند، با اینکه برجام خسارت داشت، که ما هم می‌دانیم و می پذیریم خسارت داشت؛ ما را محدود کرد ولی در قبالش اصل فناوری هسته‌ای ما باقی مانده و روزبه‌روز در حال رشد است.
به عنوان نمونه در حوزه آب سنگین اراک تحقیق و توسعه سرعت بیشتری گرفت. صدها ماده شیمیایی ایزوتوپی که ریزش منتشر شد تولید شد و میزان قابل توجهی از این مواد شیمیایی به کشورهای توسعه‌یافته صادر شد. تولید ایزوتوپ‌های جدید مثل اکسیژن 18 که از سال 93 تحقیقاتش آغاز شده بود به نتیجه رسید و در سال 97 به تولید صنعتی رسید. مثلاً بحث آب سنگین را که مطرح می‌کنند مطابق برجام ایران از تولید آب سنگین منع نشده، از عرضه آب سنگین مازاد بر 30 تن و صادر کردنش منع شده و در واقع آنچه متعهد شده مازاد آب سنگین را برای صادرات به خارج از کشور و در بازار بین‌المللی به کار ببرد.
در مجموعه خُنداب اراک آب سنگین تولید می‌شود و آقای دکتر می‌توانند بروند بازدید کنند. اخیراً دوستان می‌خواستند مستنداتی را بدهند که بنا شد ما خدمت شما بیاییم. اصلاً ما را مجبور می‌کنند یک چیزهایی را بگوییم که دشمن مطلع می‌شود و به ضرر ایران می‌شود. خیلی از تحقیقات در حال انجام است و نمی‌توانند فاش کنند. حجم تولید آب سنگین حدود 20 تن در سال است و هیچ موقع متوقف نشده و بعد از اینکه گام اول از گام پنجم کاهش پیدا کرد ایران اعلام کرد که محدود به 130 تن برای ذخیره‌سازی نیست و به آن تعهدی هم ندارد و هرچند ایراد گرفتیم ولی عملاٌ ایران وارد این مرحله شد. در بحث سانتریفیوژها که در زمینه غنی‌سازی 20 درصد نیاز داریم امروزه درصد غنی‌سازی ایران چهار و نیم است و این چهار و نیم به این معنا نیست که توانمندی ما محدود است. در گام دوم هسته‌ای از مرز توافق‌شده که 3.67 است بالا رفتیم و در تاریخ چهارم تیر 98 این کار انجام شد. یک مورد دیگر هم تولید سانتریفیوژ RI8 است که در حدود سال 98 طراحی شده. نمونه اولیه تهیه‌شده الان در حال تزریق تست گاز است که اتفاق می‌افتد و بخش‌های مختلف سانتریفیوژ است که ایران مشغول ساخت و تست آن است.
مجری: آقای نبویان، برجام بد و توافق ضعیف از نظر شما محسوب می‌شود، راهکار شما و دوستانی که منتقد برجام بودند چه بود؟ برجام توافق بدی بود، چه باید می‌کردیم که نکردیم؟ یا الان دولت و دستگاه‌ها باید چه کاری انجام دهند؟ مدلی که مدنظر شماست چه بود؟ ما باید چه کار می‌کردیم که نکردیم؟
نبویان: می‌گویند ما در وضع تحریم خیلی سختی بودیم و در فشار بودیم. اولاً چه چیزی باعث شد... من بلد نیستم ژورنالیستی حرف بزنم. من از کتاب می‌خوانم. آقای روحانی خودش تعلیق کرد می‌گوید ما تعلیق را برداشتیم و این باعث شده پرونده به شورای امنیت و سازمان ملل برود. سوال بنده این است که ما قرار بود تحریم‌ها را برداریم، قرار بود زندگی مردم خوب شود، چرخ سانتریفیوژ بچرخد و هم چرخ... حالا تحریم‌ها برداشته شد؟ آقای دکتر می‌گویند بله. تحریم‌ها کی و کجا برداشته شد؟ من برمی‌گردم به همان زمانی که آقای اوباما بود. اولاً آقای روحانی گفت من زبان دنیا را بلدم، فلسفه می‌گفت. آقای ولایتی گفت برجام حتی بدتر از چیزی است که تمام شهرها داده بودیم. در آن قرارداد حداقل به 2 زبان نوشتیم، آقایان آن‌قدر هول بودند که برجام طبق قانون بین‌المللی باید به زبان ایرانی هم نوشته می‌شد و آنها هم تعهد می‌دادند. ولی آنها گفتند لازم نیست و انگلیسی بنویسید. معلوم نیست اصلاً برای این چه عجله‌ای داشتند، خدا می‌داند. شما گفتید ما زبان دنیا را بلدیم. فقط زبان دموکرات‌ها را بلدید، زبان جمهوری‌خواهان را بلد نیستید؟ آمریکا آمریکاست دیگر. من الان را نمی‌گویم، دوره ترامپ را نمی‌گویم، در همان زمان آقای دکتر توضیح دهد که تحریم کاتسا چیست؟ اصلاً چنین تحریمی داشته‌ایم؟ مال زمان اوباماست. فرض کنید یک بانکی در یک کشوری با ما رابطه داشت، تحریم می‌گوید اگر یک بانکی با ما رابطه داشت آن بانک را جریمه می‌کند. آن بانک در هر کشوری که باشد تمام کشورهایی که این بانک با آنها رابطه دارد را تحریم می‌کنند. یعنی یک گرداب...
من تا جایی که می‌دانم هیچ دستاوردی نداشت و خسارت محض بود. آقای دکتر می‌فرماید ما پنج گام کاهشی داشتیم. من حرفم این است که آقای دکتر بفرمایید برجام چه دستاوردی داشت؟ می‌گویند یکی از برکاتی که برجام داشت این است که ما جلوی برجام در پنج گام ایستاده‌ایم. عجب برکاتی است. پنج گام کاهشی؛ یعنی ما آمده‌ایم برجام را لگد کرده‌ایم؛ یعنی برجام را خراب کرده‌ایم. نکته دیگر این است که فرمودند الان سانتریفیوژهای نسل هشت هست. سوال من این است که اینها از برجام است یا اینها خلاف برجام است؟ ما چون کاهش می‌دهیم این کار را انجام می‌دهیم. من گفتم اصلاً فصل هفتی نیست، من عرض کردم ذیل بند 41، فصل هفت، اگر دیده باشید ماده‌های 39 تا 51. در زمان آقای دکتر جلیلی ذیل بند 41 بودیم. 41 تحریم اقتصادی است. می‌گوید شورای امنیت می‌تواند تصمیم بگیرد که برای اجرای تصمیمات آن شورا مبادرت به چه اقداماتی که متضمن به کارگیری نیروهای مسلح نباشد باشد. این بند 41 است. این اصلاً ذیل بند 42 نبود. ذیل بند 41 بودیم الان هم هستیم. از بند 39 ما نه خارج شدیم، اگر جنگ را می‌گویید ما اصلاً داخل نشدیم، اگر جنگ را نمی‌گویید الان هم ذیل فصل هفت هستیم، اما جالب‌تر این است که من الان اینجا هستم.
آقای دکتر این نکته را عرض کنم، من که می‌گویم آقایان نخواندند از هیچ جایی نقل نمی‌کنم، مستقیم با خود ظریف نشستم. می‌گویند تو حجره‌ای می‌خوانی! نه آقا! من نزدیک به 15 جلسه با آقای عراقچی نشستم، 10 جلسه با آقای ظریف نشستم.
من این را گفتم. عرض کردم آقای ظریف به دقت یک بار متن برجام را نخواندند. شاهدش؟ من در مجلس بودم، ایشان در یک جلسه غیرعلنی در مجلس نهم آمد برجام را توضیح داد، گفت تمام تحریم‌هایی را که آمده گفتیم نباشد، اصلاً تعلیق وجود ندارد. عین حرف ایشان است. من آنجا گفتم، بابا علاوه بر لغو تعلیق هم هست، یعنی چه تعلیق وجود ندارد. بعد از صحبت ایشان چهار جا نوشته شده بود ساسپند، ساسپند، ساپپند، تعلیق تعلیق تعلیق. آقای ظریف گفت من اصلاً اینها را ندیده بودم؛ راست و دروغش را کاری ندارم. ساسپند به معنای تعلیق است.
مجری: فرمودید بالاخره بدعهدی صورت گرفت و ترامپ به اصطلاح به پست بد آدمی خورد. آیا مذاکره‌کننده‌ها پیش‌بینی می‌کردند ممکن است در دولت دیگری یک فرد بدعهدی روی کار بیاید و برجام را نقض کند؟ آیا پیش‌بینی بدعهدی را داشتیم؟ خصوصاً با توجه به تجربه‌های قبلی و شکست‌هایی که تیم‌های مذاکره‌کننده ما در مواجهه با آمریکا داشتند و می‌دانستیم این دشمن بدعهدی است، آیا نمی‌توانستیم طوری برجام را رقم بزنیم که آمریکا به این راحتی و بدون دادن هزینه‌ای نتواند از برجام خارج شود و این همه مصیبت برای این توافقنامه ایجاد نکند؟
صادقی: می‌خواهم به این پرسش که شما چه راه‌حلی می‌دهید پاسخ دهم. چه‌کار می‌کردید که هم از آن تحریم‌ها خارج می‌شدید و همچنین منافع کاملاً حفظ می‌شد؟ شما نسخه‌ای تا الان داده‌اید، تا الان؟ آن را در مجلس یازدهم پیگیری کنید. با شعار دادن که نمی‌شود...
با این شکل نگاه کردن به مسائل هر چیزی می‌توان درآورد. اگر مشکلی نداشت و برجام در مجلس تصویب نشد شما چرا گریه کردید در مجلس؟ چرا می‌گویید برجام بیست دقیقه‌ای؟ اشخاصی که آنجا بودند، از شورای امنیت آقای شمخانی، از بیت رهبری آقای حجازی و... مگر حضور نداشتند؟ فقط پنج نفر نبودند...
اما می‌خواهم بگویم بحث ریختن بتون در قلب رآکتور در قسمت فناوری. البته این ابتکار یک پروژه مدرن‌سازی در اراک بود که توافق شده بود. فقط تغییر کاربری برای کاهش تولید پلوتونیوم نبود، بلکه افزایش کارایی و توانمندی این رآکتور در دستور کار بوده و طراحی‌ها انجام شده، متخصصان داخلی کشور توانایی کامل را دارند و نکته‌ای که اخیراً وزارت خارجه در شهریورماه اطلاع داد این است که رآکتوری را که مسدود کردند و بتون ریختند مخفیانه تهیه و نگهداری کردند و برخی از مقام‌های رده‌بالا مطلع بودند و پذیرش ریختن بتون در آن زمان با علم به وجود اینها بود. یعنی با تمام ظرفیت و توانمندی بازطراحی و بازسازی بود...
طبق برجام، طبق بندهای 26 و 36، ایران می‌تواند تعهداتش را کاهش دهد. این لگد زدن به برجام نیست، استفاده از ظرفیت‌های برجام است. ضمانت اجرایی است که برای تعهدات ما گذاشته‌اند. این را آمریکایی‌ها می‌گویند. دوستان متاسفانه با ترامپ و نتانیاهو همسو هستند در توسری زدن به برجام.
ما در قالب برجام پنج مرحله تعهد را کاهش دادیم، لگد به برجام نزدیم، از ظرفیت برجام استفاده کردیم. در قسمت اراک هم این تمهیدات را اندیشیدند که اگر شرایط اقتضا کند که ما به شرایط پیشین برگردیم، همان لوله‌های سوخت رآکتور وجود دارد و در راه‌اندازی برجام به سرعت قابل بازگشت است...
مجری: آقای دکتر در پنج دقیقه جمع‌بندی نهایی را بفرمایید...
نبویان: در برجام متاسفانه آقای روحانی و آقای ظریف اصل بر اعتماد به دشمن داشتند، برعکس فرمایشات آقای دکتر و اصلاً بی‌اعتمادی به دشمن را چالش و مشکل کشور می‌دانند....
صادقی: شما دارید تهمت می‌زنید...
نبویان: شما این کتاب را خوانده‌اید؟ من از کتاب نقل می‌کنم. ببینید چالش کشور چیست. می‌گوید به دلیل عدم اعتماد و اطمینان و بدبینی به غرب در مسائل بین‌المللی برخی تصمیمات با تاخیر یا با از دست رفتن فرصت شده است. در ماجرای هسته‌ای هم مسائل داخلی، گزارش اطلاعات کارشناسی به صورت ناقص به مسئولان رده‌بالا و بی‌اعتمادی به غرب و سازمان‌های بین‌المللی همواره مشکل‌آفرین است. پس مشکل کشور بی‌اعتمادی به غرب است. آن‌قدر اعتماد دارند که فرش جایزه می‌دهند به دشمنان ما...
اگر فرصت کردید این کتاب را مطالعه کنید، کتاب مال حاج خانم شرمن است. می‌گوید آخرین هفته من در مقام سیاسی وزارت خارجه مانند اولین هفته من در این مقام مذاکراتی مهمی در سازمان ملل گذشت. می‌گوید بسیاری از دیدارهای آخر هفته من با معرفی جانشینم گذشت. می‌دانستم که همکاران اروپایی را می‌بینم و احتمالاً بسیاری از همکاران چین و روس را خواهم دید. با این حال نمی‌دانستم که آیا همکاران ایرانی را بار دیگر خواهم دید یا نه. اواخر هفته به سوئیت هتل مجید و عباس رفتم. مجید کیست؟ عباس کیست؟ این چه تعابیری است؟ چه روابطی بین آنهاست؟ مجید تخت‌روانچی و عباس عراقچی. حالا چه شده است؟ همچون گذشته نمی‌توانستیم با هم دست بدهیم یا همدیگر را لمس کنیم. من اینها را ننوشته‌ام.... حتی الان هم که وقت وداع بود. ولی این 2 ایرانی 2 فرش زیبا را برای هدیه آورده بودند که یکی از طرف وزرات خارجه بود و دیگری از طرف دفتر ریاست جمهوری. لحظه بدی بود من نه تنها هدیه‌ای برای آنها تهیه نکرده بودم، بلکه این فرش‌ها به وضوح از میزان دلار مشخصی که مقررات اخلاقی دولت برای هدایا تعیین کرده بود بهای بیشتری داشتند.
راه‌حل را عرض می‌کنم. ما راه‌حل داشتیم، بله. چین، آقای جلیلی، موفق شده بود که در مرحله آخر آنها حق غنی‌سازی ما را پذیرفتند، اما قول دست اینهاست و بیانیه هم دست اینهاست...
شرمن در اولین مذاکرات گفته از اوباما پیام آورده، من حق غنی‌سازی شما را می‌پذیرم.در برجام گفته، چین گفته. آقای لاریجانی گفت آقا قبول نکرد... هیچ دوره‌ای در جمهوری اسلامی تحریم‌هایی را که الان داریم نداشتیم. آقای زنگنه در مجلس آمد و گفت در هیچ دوره‌ای تحریم‌هایی که الان داشتیم نداشتیم.
صادقی: اینها مبادی آداب هستند، و دست نمی‌دهند، بعد می‌گویید چه روابطی بوده خدا می‌داند! زشت است، شما دارید تهمت می‌زنید، بعد می‌گویید حاج خانم شرمن. ادبیات غربی‌ها این است که اسم کوچک می‌گویند، مجید که دوست‌پسرش نبوده که... به طور ضمنی این‌طور تهمت می‌زنند خیلی زشت است.
من در جمع‌بندی می‌خواهم بگویم که بی‌انصافی نکنیم، برجام ایران را از یک چالش بزرگ عبور داد و البته محدودیت‌هایی ایجاد کرد، اگر چرخ به همان مسیری که دوستان قبلی بودند می‌گشت اساساً معلوم نبود سرنوشت‌مان به کجا می‌رسید. خود رهبری می‌گویند- اینکه چرا از شورای امنیت گرفتند به وزرات خارجه دادند، به این دلیل بود که رهبری به دولت احمدی‌نژاد اعتماد نداشت و از وزارت خارجه گرفتند به شورای امنیت دادند. بعد که تیم تغییر پیدا کرد تیم آقای ظریف با توجه به 20، 30 سال سابقه دیپلماتیک دارند، شما اشاره کردید متدین و شجاع، دادند به وزارت خارجه برای اینکه راحت‌تر بتوانند مدیریت کنند. ما نباید تهمت بزنیم، شما ادعا می‌کنید متن برجام را خانم شرمن نوشتند. خبر فلان حجت نیست، خبر خانم شرمن حجت است، خبر آقای ظریف را حجت می‌دانند و این را تخطئه می‌کنند، خانم شرمن را حجت می‌دانند. این نوع نگاه سیاسی شما به مساله است، برجام یک مساله امنیت ملی و منافع ملی است، این‌گونه نگاه نکنیم... وقتی ما این‌طور با هم درگیر می‌شویم، صف‌بندی جناحی می‌کنیم سوءاستفاده‌اش را ترامپ می‌کند. وقتی رهبری جلوی استیضاح آقای روحانی را گرفتند به خاطر سوءاستفاده بیگانه‌ها بود، ولی شما صف‌بندی کرده بودید. ان‌شاءالله چهار سال آینده که مجلس هست طرح جدیدی بریزید، مجلسی که مدعی هستید قوی است، آنجا طراحی کنید.
اساساً و اینکه چرا به تعبیر شما برجام اصلی به مجلس نیامد؟ من خودم از منتقدان این وضعیت بودم که مجلس دوره به دوره از رأس به ذیل آمد. من از آقای ظریف سوال کردم چرا تعهدات برجام را متقابلاً کاهش نمی‌دهید، سوال من ثبت شده، ایشان هم جواب دادند. آن زمان خیلی‌ها گفتند که اصلاح‌طلبان برجام را زیر سوال می‌برند. ما به کسی چک سفید امضا ندادیم. باید به تعهدات خودمان و مسئولیت‌ها پایبند باشیم. آنجا ما سوال کردیم چرا تعهدات برجامی را کاهش ندادید، توضیحاتی دادند، بعد گفتند تو چرا دولت را زیر سوال می‌بری؟ گفتم من تعهدی به کسی نداده‌ام... همین آقایی که الان از ریاست اداره هلال‌احمر عزل شده با پیگیری‌های بنده شده. پرونده‌اش را درآوردیم کار کردیم به نتیجه هم رساندیم الان با او برخورد شده است. تنها چیزی که به آقای ظریف گفتم چند جهت دارد این بود که مرا زیر سوال بردند. چند جهت دارد؛ یکی اینکه طرف‌های اروپایی ببینند حتی نماینده اصلاح‌طلب هم سوال می‌کند و زیر سوال میبرد و برجام را زیر سوال میبرد. نکته دیگری که به آقای ظریف می‌خواستم بگویم این است که مجلسی که در رأس امور نیست حداقل در جریان امور باشد. متاسفانه مجلس در جریان امور هم نیست، در جریان خیلی از مسائل کشور نیست. من از شما تقاضا دارم تلاش کنید در جریان امور باشید. یک قید ساختاری در نظام وجود دارد که نهادهای موازی با مجلس انواع نهادهای قانون‌گذاری ایجاد شدند و مجلس رفته کنار.
مجری: ممنون از هر 2 بزرگوار، از اینکه حوصله کردند دعوت این برنامه را قبول کردند. برای همه دوستان آرزوی توفیق داریم. شب خوبی داشته باشید. یا علی.
دیدگاه تان را بنویسید