شیوه ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری تغییر می‌کند

اعتمادآنلاین| معاون سیاسی وزیر کشور به سوال‌های مختلف از انتخابات ریاست‌جمهوری و الکترونیکی شدن آن تا موضوع فعالیت احزاب در کشور پاسخ داده است، این گفت‌و‌گو را بخوانید.

معاونت سیاسی وزارت کشور یکی از معاونت‌های مهم در این وزارتخانه است که نقش مهمی در انتخاب مدیران دولت در استان‌‌ها بخصوص در انتخاب استانداران و فرمانداران دارد. براساس روندی که همواره در ساختار وزارت کشور وجود داشته معاون سیاسی وزیر کشور رئیس ستاد انتخابات نیز می‌شود. معاونت سیاسی در زمینه فعالیت احزاب و همچنین در موضوع تقسیمات کشوری نیز نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای دارد.

بر همین اساس و با توجه به زمان اندک باقیمانده تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری و موضوعات مهم دیگر در عرصه سیاست داخلی، با جمال عرف، معاون سیاسی وزیر کشور گفت‌و‌گو کردیم.

عرف دارای دکتری جامعه‌شناسی سیاسی و عضو هیئت علمی و استادیار پایه 26 دانشگاه است و در کارنامه کاری وی ریاست مرکز بررسی‌های استراتژیک امنیت ملی هم دیده می شود. همچنین جمال عرف در گذشته ریاست دانشکده امام باقر(ع) را برعهده داشته و علاوه بر عضویت در کمیسیون سیاسی، دفاعی و امنیتی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور هم در کارنامه کاری او به چشم می خورد.

معاون سیاسی وزیر کشور در این گفت‌و‌گو برای نخستین بار از سناریوی جدید وزارت کشور برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم در 28 خرداد 1400 پرده برداشت که بخش کوتاهی از آن را روز شنبه (در این خبر) منتشر کردیم. او اعلام کرد که پیشنهاد وزارت کشور برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در شرایط بیماری کرونا و علم بر اینکه این بیماری در آن زمان هم خواهد بود، این است که زمان آن را در روز رای‌گیری از "یک روز" به "دو روز" افزایش دهیم.

آقای عرف همچنین اعلام کرد که این پیشنهاد منوط به موافقت شورای نگهبان و تصویب آن در ستاد ملی مبارزه با کرونا است.

گفت‌و‌گو با معاون سیاسی وزیر کشور را در ادامه می‌خوانید:

*آقای دکتر تشکر می‌کنیم از وقتی که در اختیار قرار دادید. ما در خرداد ماه سال آینده انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم را پیش رو خواهیم داشت. به هرحال در آستانه انتخابات‌های مختلف در کشور، موضوعی که همواره برای کاندیداها و طرفدارانشان و یا حتی بخشی از کارشناسان سیاسی مطرح می‌شود، این است که به دلیل اینکه مدیران دولتی اعم از استاندار و فرماندار همسو با دولت هستند، ممکن است با جریان رقیب دولت و یا منتقد دولت، نوعی ائتلاف داشته باشند، یعنی در روند برگزاری انتخابات دخالتی به نفع یا علیه جریانی داشته باشند. بفرمایید دولت و وزارت کشور و شخص شما چه قدر روی این موضوع حساس هستید و این تضمین را می‌دهید که در انتخابات آتی چنین اتفاقی رخ ندهد؟

ببینید واقعاً این گونه نیست و بنده در ادامه صحبت‌هایم مصداقی هم ثابت خواهم کرد که این فرضیه در دولت دوزادهم منتفی است. از یک جهت این دولت، دولتِ دوم است و تمام خواهد شد و برای خودش بحثی ندارد؛ آقای وزیر و بنده، هم در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی و هم در این انتخابات اعلام کرده‌ایم که دو اصل برای ما مهم است؛ یکی اصلی بی‌طرفی و دیگری قانون‌مداری. در انتخابات مجلس نیز به شکل کامل به این مسأله عمل شد.

برای شما یک شاخص عنوان می‌کنم؛ این انتخابات جزو معدود موارد انتخابات مجلس بود که حتی یک حوزه هم ابطال نشد؛ در حالی که در دوره‌های قبل، تعدادی از حوزه‌ها توسط شورای نگهبان به علت تخلفات و مباحثی از این نوع، ابطال شده است.

در انتخابات اخیر، اعتراضاتی که از سوی برخی چهره‌‌ها بیان شد، به شکل دقیق و کامل مورد رسیدگی قرار گرفت و نتایج برخی حوزه‌ها هم به علت همین بررسی‌ها با تأخیر اعلام شد؛ اما در انتخابات دوم اسفند 98، پس از بررسی‌های مختلف، بدون استثنا، تمام 208 حوزه این انتخابات تأیید شد. درست است که در برخی مناطق، چند صندوق به‌خاطر تخلفات ابطال شد ولی صندوق‌هایی بود که در نتایج تأثیری نداشت اما حوزه‌ای ابطال نشد.

این را به‌عنوان یک شاخص در نظر بگیرید. یعنی این شاخص عملکرد مجری یعنی وزارت کشور نسبت به انتخابات مجلس است و نشان داد که به دلیل رعایت قانون و بی‌طرفی، ناظر ما یعنی شورای محترم نگهبان عملکرد را در 208 حوزه تأیید کرد؛ علت نیز این بود که آقای وزیر و بنده با احدی تعارف نداشتیم.

بنده عضو هیچ حزب و جناحی نیستم و خودم را فردی ملی می‌دانم و نظام جمهوری اسلامی ایران برایم معیار است؛ لذا تلاش خواهم کرد که هرآنچه برای کشور مبنا باشد را در دستورکار قرار دهم. به همین علت هم با هیچ‌کسی در این کشور به تعبیر خودمانی «عقد اخوت» نبسته‌ایم.

اعتقاد من این است که یکی از مزیت‌های ما صندوق رأی است. هر نظام سیاسی یک مکانیزم برای حل منازعات می‌خواهد و یکی از مکانیزم‌هایی که با آن منازعات حل می‌شود، صندوق رأی است. ما با هم دعوا داریم ولی می‌گوییم هر چه از صندوق بیرون آمد را می‌پذیریم؛ اگر خدای ناکرده روزی این صندوق بی‌اعتبار شود، با چه می‌خواهیم منازعات را حل کنیم؟

شما همین الان انتخابات امریکا را ببینید. کاری که ترامپ با انتخابات آمریکا می‌کند صرف‌نظر از نتیجه انتخابات، فاجعه بزرگی است؛ البته سیاست جمهوری اسلامی ایران است که هر یک از این دو نفر بیاید ما سیاست اصولی خود را داریم. وقتی رئیس‌جمهور مستقر مدام بگوید تقلب، تقلب، تقلب...، چیزی برای آن نظام نمی‌ماند و یعنی نظام سیاسی و انتخاباتی آمریکا در این دوره به کلی بی اعتبار شد.

این برای ما خیلی مهم است؛ چون همه ما با درصدهای مختلف خود را ولایی می‌دانیم و چیزی که برای ما مهم است، عبارتی است که حضرت آقا فرمودند که «این حق الناس است» و ما قطعاً برای این که این حق الناس امانتی به دست من و امثال من است، به‌درستی انجام شود، دنیا و آخرتم را با احدی، جریانی، گروهی و حزبی معاوضه نخواهیم کرد.

قاعدتاً وقتی این موضع و تفکر در ستاد انتخابات برای وزیر کشور و بنده به عنوان معاون سیاسی وجود دارد و برای استانداران و فرمانداران نیز هست و ما نظارت خواهیم کرد، مطمئن باشید که مانند مجلس شورای اسلامی، انتخابات سالم و امنی را برگزار خواهیم کرد.

*با توجه به حساسیت‌هایی که انتخابات ریاست‌جمهوری دارد، کارگروهی مستقل برای نظارت بر عملکرد استانداران و فرمانداران برای عدم دخالت در فرایند انتخابات از سوی وزارت کشور تشکیل می‌شود یا خیر؟

نظارت‌ها برای مقاطع خاصی نیست و همواره بوده و برای این دور از انتخابات نیز نظارت‌های قانونی برقرار خواهد بود.

انتخابات 28 خرداد برگزار می‌شود

*حضرتعالی معاون سیاسی وزیر کشور هستید و مسئول مستقیم امر انتخابات، نکته‌ای که بی شک الان برای شما دغدغه و شاید بیشترین وقت کاری شما و همکاران شما را می‌گیرد نوع برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 است، چرا که کشورمان به مانند خیلی از کشورها درگیری بیماری کرونا است و این بیماری تمام مناسبت‌ها و رویدادها را در کشور تحت تأثیر قرار داده است. کارشناسان وزارت بهداشت نیز اعلام کردند که در این شرایط در خوشبینانه‌ترین حالت اگر واکسن کرونا همین امروز هم کشف و تأیید شود، تا 6 ماه آینده مثمرثمر نخواهد بود. بفرمایید تاکنون چه مذاکراتی با شورای نگهبان و یا در درون وزارت کشور برای این موضوع داشته‌اید و برای این موضوع چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

آن چیزی که برای ما اصل است این است که 28 خرداد 1400 انتخابات را برگزار ‌کنیم و این کار هم باید بر اساس قانون انجام شود. یعنی ما و همکاران ما و کارشناسان در این زمینه تلاش کردند و تدبیر کردند و به پیشنهادهایی هم دست یافتند که البته باید این پیشنهادهای خود را با شورای نگهبان در میان بگذاریم و نظر عزیزان شورا را نیز بگیریم. الان چند گزینه در حال بررسی است؛ لکن به نظر دو پیشنهاد از قابلیت اجرایی بیشتر برخوردار باشند.

در این جا از همه نخبگان که در حوزه‌های علوم اجتماعی، بهداشت، رسانه و حوزه‌های مختلف دعوت می‌کنیم که هر کسی طرح، برنامه و یا پیشنهادی دارد، وزارت کشور آماده است که آن را دریافت کند و خوب است که در قالب یک فراخوان هم اعلام شود که اساتید دانشگاه، نخبگان، عناصر رسانه‌ای و سیاسی و هر کس که تفکری در این زمینه دارد، ایده خود را بگوید و در این زمانی که تا پایان پاییز طی می‌کنیم، در این فرصت یک‌ماهه از این ایده‌ها استفاده می‌کنیم و اگر هم از پروتکل و ایده کسی استفاده کنیم، نام او را هم اعلام می کنیم.

پیشنهاد افزایش شعب انتخابات از 60هزار به 80 هزار

*دو پیشنهادی که به آن دست یافته‌اید چه بوده است؟

یکی از پیشنهادهای ما این است با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تعداد شعب را افزایش دهیم، یعنی در این انتخابات می‌توانیم شاهد تکثّر شعب باشیم؛ مثلاً می‌توانیم 60 هزار شعبه‌ای را که داریم، به 80 هزار افزایش دهیم تا مردم برای رأی دادن معطل نشوند. این یک پیشنهاد است.

احتمال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری طی 2 روز

پیشنهاد دیگر این است که زمان برگزاری انتخابات را افزایش دهیم. در این مسأله باید با شورای نگهبان و ستاد ملی مقابله با کرونا توافق داشته باشیم، چون در قانون انتخابات ریاست‌جمهوری آمده که انتخابات باید در یک روز برگزار شود ولی با هماهنگی ستاد ملی مقابله با کرونا و موافقت شورای نگهبان، می‌توانیم بگوییم انتخابات مثلاً در دو روز برگزار شود یا حتی می توانیم انتخابات شوراهای اسلامی را در یک روز و انتخابات ریاست جمهوری را در روز دیگر برای عدم تراکم جمعیت برگزار کنیم.

ضمناً با یکی از موسساتِ با سابقه و معتبر پژوهشی، سناریوهای مختلفی را برای انتخابات 1400 بررسی می‌کنیم پیش‌بینی ما این است تا پایان پاییز به سرانجام برسد. یک اصلِ این سناریوها، مسأله بیماری کروناست که مفروض ما این است که این بیماری هست و می‌خواهیم با وجود این بیماری انتخابات را برگزار کنیم.

*اخیراً انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار شد. یکی از کارهایی که آن‌ها در موضوع کرونا انجام دادند موضوع پستی بودن رأی‌‌گیری بود که موفق هم بودند در این زمینه. آیا ما نیز چنین زیرساختی در کشور داریم که احیانا به سمت پستی بودن رای‌گیری‌ها برویم؟

بله. آمریکا هم انتخابات پستی را برگزار کرده و انواع تجربیات در دنیا وجود دارد. مثلاً کره‌‌جنوبی انتخابات پارلمان خود را انجام دادند و برای آن 7 روز زمان گذاشتند. حتی مکانی خاص برای مبتلایان به بیماری کرونا نیز در نظر گرفته و تمامی پروتکل‌ها را رعایت کردند. روسیه همه‌پرسی را در 7 روز برگزار کرد و امریکایی‌ها انتخابات ریاست‌جمهوری را حضوری و غیر حضوری برگزار کردند و این‌ها تجربه‌هایی است که در دنیا صورت گرفته است.

در این بین حداقل به ما اثبات شده که کرونا مانع برگزاری انتخابات نیست و نمی‌توانیم بگوییم به بهانه کرونا انتخابات را برگزار نمی‌کنیم و یا این که امکان‌پذیر نیست. ما این تجارب را گردآوری و بررسی می‌کنیم و باید ببینیم که با زیرساخت‌های ما شدنی هست یا نه. کاربست تجارب برخی کشورها به علت این که بعضی زیرساخت‌ها را نداریم، امکان‌پذیر نمی‌دانیم.

*درباره افزایش زمان انتخابات، قانون فعلی انتخابات، چنین اجازه‌ای را به مجری انتخابات نداده است. یعنی صراحتا اعلام کرده است که باید در یک روز روند رای‌گیری به پایان برسد؟

بله. قانون انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گوید که باید در یک‌روز اجرا شود ولی ما باید با شورای نگهبان توافق کنیم و چون در قانون تصریح داریم، باید موضوع را به ستاد ملی مقابله با کرونا ببریم؛ مانند کاری که در انتخابات مجلس برای دور دوم انجام شد. با توافق شورای نگهبان و با تصویب ستاد ملی کرونا، در شهریور برگزار شد.

تجمعات خیابانی و میتینگ‌های تبلیغاتی در انتخابات آتی ممنوع است

*شما تجربه برگزاری انتخابات مرحله دوم مجلس با وجود کرونا را داشتید، اما با توجه به گستردگی انتخابات ریاست جمهوری در سراسر کشور در زمینه تبلیغات و میتینگ‌ها چه تغییری رخ خواهد داد؟

در انتخابات مجلس برای اولین‌بار تبلیغات میدانی نداشتیم و نامزدها برای اولین‌بار در صدا و سیما برنامه‌های خود را اعلام کردند. در 1400 همین پروتکل رعایت می‌شود و تبلیغات نیز همین‌طور خواهد شد. شاید در ثبت‌نام به سمت ثبت‌نامِ الکترونیکی برویم و حتماً نیاز به حضور فرد در وزارت کشور نباشد؛ مانند کاری که در انتخابات مجلس برای ثبت‌نام با طراحی یک اپلیکیشن صورت گرفت. چون آن‌روزها نامزدها که می‌آیند، تراکم جمعیت هم دارند. باید پروتکل‌های بهداشتی را از ثبت‌نام تا تبلیغات و برگزاری و تا پایان مراحل انتخابات داشته باشیم.

شورای نگهبان نسبت به امنیت صندوق‌های الکترونیک فعلی سوال دارد

*موضوعی که بسیار درباره آن صحبت می‌شود و جزو مطالباتی است که هم رهبر معظم انقلاب و هم رئیس‌جمهور بارها بر آن تأکید کرده‌اند، مسأله انتخابات الکترونیک است. نزدیک به دو دهه است که در قانون هم آمده و پیگیری می‌شود ولی هنوز به نقطه مطلوب نرسیده است. عمده کارهایی که در این مسیر انجام شده، چیست و آیا چشم‌اندازی را ترسیم کرده‌اید که در این مقطع انتخابات را کاملاً الکترونیک برگزار کنید؟ در انتخابات قبلی در برخی شعب تست شده،این تست‌ها چه قدر موفق بوده و قابل تعمیم است؟

انتخابات 25 فرایند دارد و تا الان 24 فرایند کاملاً الکترونیکی انجام می‌گیرد. فقط در بحث فرایند أخذ رأی یعنی صندوق الکترونیک تا الان نتوانستیم با شورای نگهبان به توافق برسیم. در بند 12 سیاست‌های کلی انتخابات که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند، بر استفاده از فناوری‌های نوین در اخذ و شمارش آرا تصریح شده و این تکلیفی بر عهده ما به‌عنوان مجری و بر عهده ناظر نیز هست که این بند اجرا شود.

شورای نگهبان نسبت به امنیت صندوقی که الآن داریم پرسش‌هایی دارند و این پرسش‌ها برای امروز هم نیست و مدت‌هاست که وجود دارد و ما پاسخ می‌دهیم. از ما اطلاعاتی درباره این صندوق‌ها می‌خواستند و می‌خواهند که در اختیارشان قرار می‌دهیم. برخی اوقات باید دستگاه به آزمایشگاه برود. ما به‌عنوان مجری انتخابات می‌گوییم که این دستگاه در فلان آزمایشگاه تأیید شده و شورای نگهبان می‌گوید من هم آزمایشگاه دارم و باید در آن‌جا بررسی شود؛ ما اخیراً 10 دستگاه را دادیم و گفتیم در هر آزمایشگاهی که مورد نظر است، بررسی کنید.

این صندوق‌ها اصطلاحاً «سینگل» است و به جایی وصل نیست و تحت یک برنامه عمل می‌کند. برخی نامه‌ها از مراکز رسمی کشور برای ما می‌آید که تصور می‌شود این دستگاه‌ها به اینترانت و اینترنت وصل است. خیر! به جایی وصل نیست. با کارتی که در اختیار فرد قرار می‌گیرد، رأی داده می‌شود و آرا در حافظه‌اش ضبط می‌شود و یک کاغذ در داخل دستگاه نشان داده می‌شود و رأی‌دهنده مطابقت می‌دهد و بعد از اتمام، شمارش انجام می‌شود و کار با سرعت بالایی صورت می‌گیرد. در دنیا که انتخابات برگزار و با سرعت هم نتایج را اعلام می‌کنند به همین خاطر است و معطل شمارش نمی‌شوند.

ما نباید در شرایط کرونایی فقط رأی‌دهندگان را مد نظر قرار دهیم بلکه باید مراقب متولیان و مجریان انتخابات هم باشیم. مردم به محل شعب می‌روند و با رعایت فاصله اجتماعی رأی می‌دهند ولی متولیان هستند که باید کار شمارش انجام دهند و مانند گذشته نباید دور هم باشند؛ باید پروتکل‌ها آن‌جا هم رعایت شود. پیشنهاد ما این است که این صندوق می‌تواند این کار را انجام دهد.

تنها 10 هزار شعبه انتخاباتی را می‌توانیم الکترونیکی کنیم

*آقای عرف الان به میزان شعبه‌های که در انتخابات خواهید داشت صندوق الکترونیکی هم دارید؟ یعنی فرض بر اینکه شورای نگهبان پیشنهاد الکترونیکی یا همان صندوق‌های شما راتایید کند در همه حوزه‌ها این صندوق‌ها مستقر می‌شوند؟

خیر؛ صندوق‌های ما به میزان محدود است. وقتی به لحاظ زمانی جلوتر برویم، جز صندوق‌های موجود نمی‌توانیم صندوق جدید تولید کنیم، چون تولید آن زمان می‌برد. چه این صندوق و چه هر صندوقی، امکان تولید ندارد و به نظر باید روی همین 30 هزار صندوق الکترونیکی که داریم سرمایه‌گذاری کنیم. بر این اساس می‌توانیم 10 هزار شعبه از بیش از 60 هزار شعبه را الکترونیکی کنیم. این در گرو تأیید شورای نگهبان بوده و ظرفیت صندوق‌ها همین میزان است. به لحاظ زمانی، امکان تولید بیشتر را نداریم.

کار دیگری هم در گذشته در دوره قبل در انتخابات شوراهای اسلامی انجام شده بود و پیشنهاد دوم ما هم این بوده که مانند گذشته در 139 شهری که در گذشته انتخابات الکترونیکی برگزار شد، در همان مناطق به‌صورت الکترونیکی برگزار شود. پیشنهاد سوم نیز این است که در کلانشهرها این کار را انجام دهیم. در شورایاری‌ها در تهران با همین صندوق‌ها انتخابات برگزار شد. ما سه پیشنهاد داریم. به هر حال برای تهیه صندوق‌ها هزینه شده و یک‌بار هم انتخابات با آن اجرا شده و پاسخ مثبت داده است. می‌توان در مناطقی که حساسیت پایین‌تر است از آن استفاده کرد و باید به سمت بهره گیری از فناوری رفت و نباید ترسید.

*در این چند راهکار برای انتخابات ریاست‌جمهوری در مسأله کرونا، بحث انتخابات الکترونیک به‌صورت فراگیر که متنفی است و بیشتر تمرکز روی راهکار افزایش شعب و زمان انتخابات است و از این دستگاه‌ها می‌توان در انتخابات شوراها به‌صورت محدود استفاده کرد و آیا در انتخابات ریاست‌جمهوری هم خواهیم داشت؟

بله. مثلاً در شهر تهران در سال 1400 چهار انتخابات داریم؛ یکی ریاست‌جمهوری، دیگری شوراهای اسلامی، بعدی میان‌دوره‌ای خبرگان و دیگری هم میان‌دوره‌ای مجلس و حدود 4000 شعبه در تهران داریم. می‌توانیم همین کلانشهر تهران را زیر بارِ انتخابات الکترونیکی ببریم.

یک بحث این است که گفته می‌شود معطلی پای این صندوق الکترونیکی زیاد است، در ریاست‌جمهوری که معطلی نداریم و نهایتاً شورای نگهبان کم‌تر از 10 نفر را تأیید می‌کند و کدها و عکس‌ها در دستگاه ظاهر می‌شود و مثلاً می‌شود کدهای 1112،1113 و غیره؛ و وقتی در دستگاه آن کد انتخاب شد، عکس آن آقا و یا آن فرد مدنظر می‌آید و یک دکمه انتخاب انجام می‌شود و تمام.

از من پرسیده‌اند که برای ریاست‌جمهوری چه قدر زمان می‌برد؟ گفتم حدود 30 ثانیه و تعداد داوطلبان هم زیاد نیست. می‌توانیم در تهران انجام دهیم و این که بایستیم دو روز بگذرد و شمارش ادامه داشته باشد و اینکه بخواهیم پروتکل را در شمارش هم اعمال و رعایت کنیم، زمان‌بر است.

اگر الکترونیکی کنیم، می‌توانیم انتخابات ریاست‌جمهوری را به‌راحتی تمام کنیم وگرنه می‌توانیم انتخابات شورای شهر را الکترونیکی برگزار کنیم. برای فرماندار ما سنگین است که باید در تهران 4 انتخابات همزمان را اجرا کند.

پس پیشنهاد ما صرف‌نظر از افزایش روزها و غیره، الکترونیکی شدن به این نحو است که در کلانشهرها از صندوق الکترونیک استفاده کنیم و این صندوق‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری و یا شوراها استفاده شود.

*در انتخابات شورایاری‌ها موردی مطرح شده این صندوق‌ها در برخی موارد اصطلاحاً «هنگ» کرده و در یکی از انتخابات احزاب که از این این صندوق‌ها استفاده شد، گفتند که تقلب شده است. در پایلوت‌هایی که تست شده، تست‌ها موفقیت‌آمیز بوده است؟

گزارش شده که بالای 99 درصد جواب داده و مشکلی نداشته است. در برخی اصناف حتی خودشان مطالبه می‌کنند که می‌خواهم انتخابات برگزار کنیم و حدوداً تعداد آرای چند هزار دارند و می‌گویند با استفاده از این صندوق‌ها انتخابات داشته باشیم.

نکته بعدی این است که هر نوع انتخاباتی برگزار شود، عده‌ای معترض هستند. چون من رئیس کمیسیون ماده 10 احزاب هم هستم. در یکی از جلسات کمیسیون، درباره یک حزب راجع به این که رأی دبیرکل درست است یا نه، مشکل ایجاد شده بود.

عده‌ای می‌گفتند تقلب کرده و عده‌ای نیز می‌گفتند درست است. هر مکانیزمی، چه دستی و چه صندوق الکترونیکی باشد،‌ عده‌ای به‌طور طبیعی نسبت به آن «اِن قلت» دارند.

تأکید می‌کنم که طبق سیاست‌های کلی برای ما تکلیف است و نکته دیگر این که دنیای امروز دیگر از ما نمی‌پذیرد و باید از این ترس عبور کنیم و بپذیریم و بعد اگر دیدیم این صندوق‌ها مشکل دارد، از صندوق الکترونیکی جدید استفاده کنیم.

*اینکه گفته می‌شود این صندوق‌ها چینی است، درسته؟

اصل و اساس این‌ها مانند دستگاه‌های احراز هویت داخلی است ولی اجزایی دارد که ما فناوری آن را نداریم و باید وارد شود و در هر صورت نمی‌توان به آن برچسب زد.

*روند اجرایی انتخابات ریاست جمهوری از 11 اسفند شروع می‌شود؛ ثبت‌نام‌ها، استعفاهای داوطلبان، تشکیل هیأت‌های اجرایی و نظارتی از چه زمانی آغاز می‌شود و روند اجرای انتخابات چه تقویمی دارد؟

اگر انتخابات سراسری را در نظر بگیریم، ما دو انتخابات سراسری داریم؛ یکی ریاست‌جمهوری و دیگری شوراها. تقویم انتخابات ریاست‌جمهوری از 11 اسفند شروع می‌شود و تقویم انتخابات شوراها به بعد از نوروز 1400 می‌رود و در فروردین‌ماه ثبت‌نام‌های آن انجام می‌گیرد و تمامی فرایندهای ریاست‌جمهوری از اردیبهشت‌ماه به بعد شروع می‌شود.

بار اصلی انتخابات سراسری ما از فروردین آغاز می‌شود. هم‌چنین دو انتخابات میان‌دوره‌ای هم داریم که برای همه‌ی کشور نیست؛ برای مجلس خبرگان رهبری در دو استان تهران و مازندران به دلیل فوت نمایندگان آن و برای مجلس شورای اسلامی هم 6 حوزه است که مشکلاتی برایشان پیش آمده بود اعم از فوت و یا رد صلاحیت و ...، و به میان‌دوره‌ای رسید.

تقویم آن‌ها با یک دیگر فرق دارد؛‌ مثلاً در آن 6 حوزه، الان داخل تقویم هستیم و در شهریورماه اعلام کردیم که داطلبان باید خود را آماده کنند و مهرماه زمان استعفای آنان بود و الان هرکسی که می‌خواسته در این 6 حوزه کاندیدا شود، باید استعفایش را داده باشد و تقویم‌های این انتخابات‌ها از یک دیگر متفاوت بوده و کارهای اجرایی اصلی در بهار 1400 انجام خواهد گرفت.

*شما رئیس کمیسیون ماده 10 احزاب هم هستید، آیا آماری دارید که چه میزان مجوز صدور پروانه احزاب دادید و از این تعداد چه مقدار اصلاح‌طب و چه مقدار اصولگرا بوده‌اند؟ اخیراً برخی چهره‌های حزبی می‌گویند ما به وزارت کشور می‌رویم و با درِ بسته مواجه می‌شویم.

ما الآن حدود 120 حزب و تشکل سیاسی داریم که خودشان را با قانون سال 1395 تطبیق دادند. در گذشته، بیش از 250 حزب و تشکل ثبت بودند و از این120 حزب و تشکل، نسبت قابل قبولی از هر دو جریان سیاسی، پروانه حزب دارند و این طور نیست که یک جریان سیاسی پشت در باشد و برای یک جریان سیاسی فرش قرمز پهن شده باشد.

هر کسی بر اساس چارچوبی که هست، مرامنامه و اساسنامه‌اش مشخص شده باشد و مجمع داشته باشند، اگر حزب ملی است باید بیش از 300 نفر باشند و ناظر ما باید انتخابات آن‌ها را تأیید کند. به‌علاوه این که درباره تعدادی که می‌خواهند عضو شورای مرکزی بشوند، از مراجع مربوطه استعلام می‌شود و اگر موارد منع را که در قانون احزاب آمده است نداشته باشند، می‌توانند عضو شوند.

کمیسیون 10 احزاب، یک کمیسیون فراقوه‌ای است. درست است که در وزارت کشور مستقر است و معاون سیاسی وزیر کشور رئیس آن است ولی اعضا خارج از دولت هستند. دو نفر از قوه قضائیه که یک نفر نماینده دادستانی است که معمولاً معاون سیاسی ‌امنیتی می‌آید و نفر دیگر هم نماینده قوه قضائیه است. دو نفر هم از مجلس هستند که اخیراً معرفی شدند.

پس دو عضو از قوه قضائیه، دو عضو از قوه مقننه، یک عضو از احزاب ملی، یک عضو از احزاب استانی و بنده هم از دولت در این کمیسیون هستم.

این ترکیب کمیسیون ماده 10 احزاب است. آن‌جا مباحث عموماً به‌صورت اجماعی است و درباره احزاب بحث و سوابق را بررسی می‌کنیم و هر کسی موردی دارد می‌گوید و نهایتاً به نظر نهایی می‌رسیم. چون یک مرجع فراقوه‌ای در جمهوری اسلامی ایران تعبیه شده که مسؤولیت نظارت و راهبری تحزب را داراست، آن نکته به نظر من اساساً وارد نیست که به برخی بگویند نیایید و به برخی دیگر بگویند بیایید، این اصلاً ممکن نیست.

بجای 120 حزب نیاز به 5-6حزب قوی و فراگیر داریم

*گفتید در قانون جدید احزاب بنا براین شد که احزاب کنگره برگزار کنند و در استان‌ها هم باید دفتر استانی داشته باشند. تقریباً چیزی که انتظار می‌رفت این بود که درست است سیستم نظام حزبی در کشور ما حاکم نیست ولی تکثّر احزاب وجود دارد و انتظار می‌رفت که این قانون سر و سامانی بدهد و برخی احزاب حذف شوند و برخی احزاب صرفاً انتخاباتی و احزاب خانوادگی حذف شوند!

از 250 حزب و تشکل سیاسی، الآن 120 حزب و تشکل سیاسی وجود دارد و عملاً بیش از نیمی از آن‌ها نتوانستند خود را با قانون جدید تطبیق بدهند. این نکته مهم است که نظام حزبی ما انعکاسی از نظام سیاسی و انعکاسی از نظام اجتماعی است. بله،‌ اگر نظام ما پارلمانی بود، احزاب نقش کلیدی داشتند؛ هرچند در نظامات ریاستی هم احزاب نقش دارند.

من خودم شخصاً به‌عنوان کارشناس و نه به‌عنوان معاون سیاسی، اعتقاد به 120 حزب ندارم و فکر می‌کنم در یک نظام سیاسی باید بتوانیم 5-6 حزب قوی و فراگیر داشته باشیم و به‌معنای واقعی کارکرد حزبی داشته باشند.

ضمناً در قانون جدید از مقوله‌ای با عنوان «جبهه» صحبت شده است. در این قانون آمده که چند حزب می‌توانند در مقاطع مختلف یک جبهه درست کنند. ما در انتخابات گذشته هم به بهانه انتخابات مجلس، البته نمی‌گویم همه‌شان برای مجلس بودند ولی نصف این 120 حزب در قالب 14 جبهه تشکل یافتند و فکر می‌کنم این مسیر، مسیر خوبی است و اگر همه این احزاب که فعالیت می‌کنند در چتر بزرگ تری بیایند و مثلاً 10 - 15 حزب به قالب بزرگتری به‌نام جبهه در بیایند، شاید تأثیرگذاری آن در جامعه نیز بیشتر باشد.

ما در بحث فعالیت احزاب در شرایط کرونایی هم برنامه داریم. احزاب تقاضایی داشتند که تمهیداتی اندیشیده شود تا بتوانند مجامع‌ خود را به‌صورت مجازی برگزار کنند و دستورالعمل آن تنظیم و ابلاغ شده و تعدادی از احزاب، مجامع عمومی خود را در قالب این دستورالعمل‌ها برگزار کردند. در خصوص فعالیت احزاب سعی کردیم در شرایط کرونا فعالیت‌شان متوقف نشود و مکانیزمی ایجاد شود و افراد را به‌صورت مجازی جمع کنند و کارشان انجام شود.

*درباره موضوع برگزاری تجمعات که پیشتر گفته شده بود که وزارت کشور باید اماکنی را اعلام کند، هنوز اختلاف نظر وجود دارد؟

در خردادماه سال 1398 این موضوع در هیأت دولت مصوب شد و مکان‌هایی را مشخص کردند و یکی دو نفر به دیوان عدالت اداری شکایت کردند و دیوان نیز آن رأی را ابطال کرد و این وظیفه را به کمیسیون 10 احزاب محوّل کردند.

این کمیسیون متولی این است که اگر کسانی می‌خواهند تجمعی و یا راهپیمایی با شرایطی که در قانون آمده داشته باشند، می‌توانند با کمیسیون مکاتبه کنند و کمیسیون هم موضوع را بررسی و از مراجع ذیربط سؤال می‌کند و پاسخ می‌دهد. تا الآن تقاضا خیلی محدود مطرح شده است. شاید خانه کارگر مطالبه‌ی تجمعی داشت و برخی اشخاص مثلاً درخواست داشتند و حزب و گروه شناخته‌شده‌ دیگری تا الآن نیامده و اگر هم بیاید، با آن مکانیزم بررسی می‌شود.

منبع: تسنیم