سوپرمنِ مجنون / چه چالش‌هایی پیش روی دولت سیزدهم است؟

اعتمادآنلاین| جدال «عشق و عقل» بی‌شک از پرتکرارترین مضامین ادب عرفانی و حکمت ایرانی است و اینکه منزل و مقام کدام بالاتر است و کدام تحت سیطره و ذیل قلمروی دیگری است طی قرون و اعصار، موضوع بحث و فحص ادبای پارسی و حکما و عرفای ایرانی بوده و هنوز هم هستند نویسندگان و اندیشمندانی که در عصر ارتباطات و دنیای مدرن امروزی از این سخن و نشیب و فرازش می‌گویند و می‌نویسند. آنچه اما در این غائله به ‌نسبت تازگی دارد و حرفی نو به نظر می‌رسد، ورود این جدل کهن به عرصه سیاست‌ورزی آن‌ هم در معنای عام کلمه است و در جایگاه رقابت‌های جناحی و آنچه مشخصا به «انتخابات» به عنوان یک مفهوم مدرن در سیاست امروزی مربوط است. البته سیاست همیشه به‌ خصوص در عصر مدرن، عرصه حکمرانی «عقل و منطق» بوده و بحث از این مقام در حوزه سیاست، بحث تازه و نویی نیست اما اینکه «عشق» چگونه و از کدام گذر و منظر، راهش را به عالم سیاست گشوده و به ‌ویژه در این روزگار پرتلاطم و کرونازده واپسین روزهای سده حاضر و نخستین هفته‌ها و ماه‌های سده آتی چطور می‌خواهد بر مناسبات سیاسی- جناحی و مشخصا دو دوتا چهارتای زمین انتخابات اثرگذار شود، پرسشی است که بعید است «مولوی» و «شیخ اجل» و حتی «لسان‌الغیب» پاسخی درخور برایش داشته‌ باشند.

علی جنتی و عطا مهاجرانی اما حالا چند هفته‌ای پس از محسن هاشمی‌رفسنجانی نه ‌تنها پای عقل را در زمین انتخابات 1400 سست و استدلات احتمالی عقلی را «چوبین» و نااستوار دریافته‌اند که فراتر از آن، از «عشق» و «جنونی» گفته‌اند که به ‌باورشان ازجمله ویژگی‌هایی است که رجال سیاسی خواهان تصاحب قدرت اجرایی مملکت باید بدان مجهز باشند. داستان از این قرار است که علی جنتی، وزیر سابق ارشاد و از جمله اعضای ارشد حزب اعتدال و توسعه- حزبی که رییس‌جمهوری و رییس‌ دفتر رییس‌جمهوری و رییس سازمان برنامه و بودجه و معاون رییس‌جمهوری در آن عضویت دارند- به ‌نحوی به استقبال سخنان چند هفته پیش محسن هاشمی‌رفسنجانی رفته و البته بدون اشاره مستقیم به آنچه نیمه مهر ماه 99 از فرزند ارشد آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در رد احتمال کاندیداتوری‌اش منتشر شد، در توییتی نوشت:«من فکر می‌کنم با توجه به مشکلات عدیده‌ای که کشور با آن روبه‌رو است اعم از تحریم‌های شکننده، تنگناهای اقتصادی، نارضایتی عمومی ناشی از مشکلات معیشتی، محدودیت اختیارات رییس‌جمهوری در اتخاذ تصمیم در سیاست خارجی و داخلی هر کس هوس نامزدی 1400 را داشته باشد باید در میزان عقلش شک کرد.» اما این پایان غائله نبود و تا اینجا اگرچه بحث از «عقل» بیشتر با فقدان آن و تردید در وجودش مطرح بود اما هنوز صحبتی از «عشق» در میان نبود تا اینکه ساعتی پس از انتشار پیام مجازی جنتی، عطاالله مهاجرانی که از قضا در همین وزارت ارشاد جمهوری اسلامی با چند فاصله، سلف علی جنتی محسوب می‌شود به ‌پیوست پیام توییتری فرزند آیت‌الله جنتی، دبیر شورای نگهبان به خاطره‌ای از روزهای فجر انقلاب و زمانی نقب زد که نه چون امروز یک دین‌پژوه ساکن لندن، نه همچون یکی، دو دهه پیش گزینه احتمالی ریاست‌جمهوری و پیش از آن، وزیر ارشاد جمهوری اسلامی بلکه نماینده مردم شیراز در مجلس اول بود. پس مهاجرانی با نقل قولی از دومین نخست‌وزیری و رییس‌جمهوری اسلامی ایران نوشت که «شهید رجایی تابستان سال 1359 در مجلس گفت که مسوولیت نخست‌وزیری را در این شرایط کسی می‌پذیرد که دیوانه باشد یا عاشق!» و بعد ادامه داد:«شجونی فریاد زد: هم دیوانه هم عاشق!»

اشاره توام با طنز خاص مهاجرانی به آن فریاد پارلمانی جعفر جوادشجونی، روحانی جنجالی و نماینده کرج در مجلس اول اما درحالی مطرح شده که چنانچه اشاره شد، چندی پیش وقتی رسانه‌ها برای چندین و چندمین ‌بار از محسن هاشمی‌رفسنجانی درباره احتمال ورودش به نخستین رقابت انتخاباتی سده پانزدهم پرسیدند، گفته بود «با وضعیتی که الان هست، فکر نمی‌کنم هیچ عاقلی کاندیدا شود. شرایط کشور بسیار سخت است و کسی که خود را کاندیدا می‌کند به قول غربی‌ها باید سوپرمن باشد.» جالب‌تر اما آنجا بود که کمتر از یک هفته پس از آنکه محسن هاشمی آب پاکی بر دستان ناظران ریخت، سیدمحمود علیزاده‌طباطبایی که علاوه بر عضویت در حزب کارگزاران سازندگی، وکیل خانواده هاشمی‌رفسنجانی نیز هست در اظهارنظری تلویحا درباره کاندیداتوری فرزند ارشد آیت‌الله گفت که «ممکن است بسیاری عاشق باشند؛ بدین معنا که ممکن است عاشق خدمت باشند؛ از این‌ رو نیاز نیست عاقل باشند!»

هرچه هست حال به‌ نظر می‌رسد معادله یک ‌مجهولی اما سخت پیچیده انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 و سرنوشت دولت سیزدهم بیش از هر چیز به این دوگانه «عشق» و «عقل» گره خورده و ما نیز حالا در روزگاری که برخی با نگاهی ظریف از این می‌گویند که انگار نحسی عدد 13 در کمین رییس‌جمهوری آینده ایران است، به ‌سراغ برخی کنشگران و کارشناسان سیاسی اصلاح‌طلب، میانه‌رو و اصولگرا رفتیم و از آنها درباره مصائب دولت بعد و چالش‌هایی پرسیدیم که در انتظار سیاستمداری است که ظاهرا باید «سوپرمنی مجنون» باشد!

منبع: روزنامه اعتماد