سردار سلیمانی؛ سربازی که سودای سیاست نداشت

اعتمادآنلاین| بسیاری وجه تمایز شهید حاج قاسم سلیمانی با سایرین را عدم دخالت در سیاست و جناح‌‌بازی‌های سیاسی می‌دانند. چنانکه خود حاج قاسم نیز در پاسخ به نامه دعوتش به ریاست‌جمهوری می‌گوید: «الحمد‌ا... در کشور ما آنقدر شخصیت‌های مهم و ارزشمند گمنام و با نامی وجود دارد که نیازی نیست سربازی، پُست سربازی خود را رها کند. در وصیت‌نامه‌اش نیز نوشته روی قبرش چیزی غیر از سرباز قاسم سلیمانی ننویسند. با این حال به عقیده برخی سیاسیون، برخی همرزمان حاج قاسم برخلاف مشی وی به‌دنبال حضور در انتخابات و و ریاست‌جمهوری هستند. محمدرضا باهنر دبیرکل جامعه اسلامی مهندسان می‌گوید: «حاج قاسم هیچگاه در دعواهای سیاسی و جناحی وارد نشد. به این‌طرفی‌ها و آن‌طرفی‌ها هم احترام می‌گذاشت و همه او را دوست داشتند.»

مرد میدان؛ مقبول همه

سپهبد شهید سردار حاج قاسم سلیمانی از آن دست فرماندهانی بود که در عین پوشیدن لباس نظامی در سایر حوزه‌ها نیز تبحر و دستی بر آتش داشت. چنانکه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید: «آشنایی من با سردار سلیمانی به کنفرانس صلح افغانستان در سال 2001 برمی‌گردد، یعنی سال 80. من به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی در آنجا حضور داشتم. به خارجی‌ها هم گفته‌ام، صلح افغانستان بیش از هر کسی مدیون سردار سلیمانی است. بیشترین کمک را به من که در «بن» بودم، سردار سلیمانی از تهران کرد.»

لذا بسیاری وی را جدای از فرمانده‌ای جسور باهوش و بادرایت و تدبیر در امور نظامی، شخصیتی خبره در مسائل سیاسی و دیپلماتیک نیز می‌دانستند و هم‌اکنون نیز به آن اذعان دارند. بااین‌حال این مساله باعث نشد تا سردار سلیمانی وارد مسائل سیاسی و جریان‌های سیاسی شده و در این سطح اظهارنظر کند یا درخصوص ریز موضوعات عملکردی دیپلماسی نظر دهد، بلکه برخلاف بسیاری که کاملا روشن و واضح در همه امور نظر می‌دهند بسیار نکته‌سنجانه و با ظرافت خاصی در برخی امور به اظهارنظر می‌پرداخت.

چنانکه به گفته امیرعبدالهیان معاون وقت ظریف در مذاکرات لوزان، سردار سلیمانی در پیام محرمانه‌ای به وی گفته به آقای ظریف سلام برسانید و بگویید با آمریکایی‌ها قدم می‌زنید؟»

همین ظرافت در اظهارنظر و کلام باعث شده بود تا شهید سلیمانی از سایرین متمایز شود. مهم‌تر از آن اینکه سردار سلیمانی به دلیل نگاه فراجناحی و اولویت قرار دادن منافع ملی در همه مسائل به شخصیتی موردقبول در تمامی جریانات سیاسی بدل شده بود. چنانکه در پاسخ به نامه فردی که در اردیبهشت سال 96 از ایشان درخواست کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری را کرده بود، اینگونه پاسخ داد: «برادر بزرگوارم از محبت شما عزیز گرانقدر سپاسگزارم. الحمد‌ا... در کشور ما آنقدر شخصیت‌های مهم و ارزشمند گمنام و با نامی وجود دارد که نیازی نیست سربازی، پُست سربازی خود را رها کند. افتخارم این است که سرباز صفر بر سر پُست دفاع از ملتی باشم که امام فرمود «جانم فدای آنها باد.» رها کردن این پست را در شرایطی که گرگانی در کمین هستند خیانت می‌دانم.»

با این حال برخی معتقدند این برخلاف رویه حاج قاسم است که خود را سرباز ولایت می‌دانست که عده‌ای لباس سربازی و رزم از تن درآورند و به عرصه‌های اجرایی بروند.

حجت‌الاسلام مسیح مهاجری، مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی در این خصوص می‌نویسد: «در سال‌های آخر عمر سردار سلیمانی، شایع شده بود که او قصد دارد کاندیدای ریاست‌جمهوری شود. همین موضوع از او پرسیده شد، سردار در جواب این سوال که آیا شما می‌خواهید رئیس‌جمهور شوید؟ گفت: من می‌خواهم شهید شوم. حالا در آستانه اولین سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی که در وجودش هوسی غیر از خدمت به مردم راه نیافته بود و شهادت در این راه را بر دست یافتن به بالاترین جایگاه اجرائی کشور ترجیح می‌داد، بعضی از همرزمانش، درصدد برآمده‌اند «شهادت» را به‌مثابه کالایی قابل معامله به بازار سیاست که آلوده‌ترین بازار است ببرند و با فروش آن متاع دنیایی ریاست‌جمهوری بخرند. عده‌ای نیز به آنها کمک می‌کنند و کوچه قانون برایشان باز می‌کنند. این، یعنی عده‌ای برخلاف سینه‌ای که برای شهید سلیمانی می‌زنند، هنوز نفهمیده‌اند او چرا وصیت کرد روی قبرش چیزی غیر از سرباز قاسم سلیمانی ننویسند».

دیپلمات بسیار قدرتمند

یک فعال سیاسی اصولگرا درخصوص سپهبد شهید قاسم سلیمانی اظهار داشت: بدون هر اغراقی باید عرض کنیم که حاج‌قاسم یک فرهنگ و مکتب بود. یکی او را یک سردار شجاع و بی‌باک می‌دید، یکی او را به‌عنوان یک دیپلمات و مذاکره‌کننده قدرتمند و از موضع بسیار باقدرت می‌شناخت.

خبرآنلاین نوشت، محمدرضا باهنر گفت: بسیاری از مسائل سیاسی و گرفتاری‌های سیاسی در منطقه را ایشان با صحبت کردن، مذاکره، بحث و گفت‌وگو با سران بسیار قدرتمند کشورهای منطقه حل می‌کرد، بعضا حضور حاج قاسم در یک منطقه داستان را تمام می‌کرد و همین که خبر می‌رسید مثلا در منطقه کردنشین عراق حاج قاسم آمده است قال قضیه کنده و تمام می‌شد. این قدرت، این شجاعت، این خرد و این تعامل و تعادل در مسائل سیاسی باعث شد تا حاج قاسم یک پدیده ویژه برای جهان معاصر و جهان آینده و الگویی برای جوان‌های آینده شود. دبیرکل جامعه اسلامی مهندسان بیان کرد: ما بعضی از واژه‌ها را کامل و جامع تعریف نمی‌کنیم، من خودم در همین صحبتم گفتم که مرحوم حاج قاسم زمانی که می‌خواست مذاکره کند یک دیپلمات قوی بود. بعضی وقت‌ها برخی افراد مساله دیپلماسی را به وادادگی تعبیر می‌کنند، در صورتی که دیپلماسی می‌تواند یک دیپلماسی قوی و قدرتمند باشد؛ البته با پشتوانه اقتداری که آدم به قول خودش به وجود آورده است در این صورت می‌تواند مذاکره قدرتمند کند. می‌خواهم بگویم حاج قاسم یک دیپلمات بسیار قدرتمند بود. شما حتما با بچه‌های وزارت خارجه صحبت کنید تا آنها حاج قاسم را از بُعد یک دیپلمات قدرتمند و قَدَر معرفی کنند.

وی افزود: ما از بعضی واژه‌ها فقط بار منفی آن را می‌گیریم، درحالی‌که دیپلماسی یک ابزار بسیار قدرتمند برای اقتدار در دنیاست، اما این دیپلماسی باید از موضع اقتدار باشد و حاج قاسم چنین آدمی بود. دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری اظهار کرد: واقعیت قضیه این است که حاج قاسم هیچگاه در دعواهای سیاسی و جناحی وارد نشد.

ایشان واقعا به مرحوم هاشمی رفسنجانی احترام می‌گذاشت، به این‌طرفی‌ها و آن‌طرفی‌ها هم احترام می‌گذاشت و همه او را دوست داشتند. البته اگر قرار بود فتنه‌ای ایجاد شود سخت می‌شدند. باهنر تصریح کرد: عشق او به ولایت، عشق او به مردم، عشق او به نسل بشریت و به صلح و... را نمی‌شود در چند دقیقه گفت اما واقعا حاج قاسم یک انسان کامل بود و از هر بُعد و پنجره‌ای که به او نگاه می‌کردید در آن پنجره می‌درخشید. پنجره شجاعت و نظامی‌گری، پنجره دیپلماسی و قدرت مذاکره و استدلال، پنجره عشق و ایمان و بندگی خالص برای خدا، پنجره عطوفت و دل نازکی در مقابل خانواده‌های عظیم شهدا و ایثارگران و ... .

منبع: آرمان ملی