روابط آیات هاشمی‌رفسنجانی و مصباح‌یزدی در خاطرات سال‌های دولت اول سازندگی / هاشمی؛ حامی مصباح‌یزدی در ساخت موسسه امام‌خمینی(ره)

اعتمادآنلاین| چهارمین سالگرد درگذشت آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی در حالی برگزار شد که این چند روز گذشته علاوه بر نخستین سالگرد ترور شهید سلیمانی، اخباری در ارتباط با درگذشت آیات محمد یزدی و مصباح‌یزدی، صحبت از فراز و فرود روابط میان این روحانیون بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در این میان به ‌خصوص روابط آیات هاشمی‌رفسنجانی و مصباح‌یزدی که اولی داعیه‌دار دیدگاهی میانه‌رو در جناح راست بوده و دیگری به ‌باور ناظران از نظریه‌پردازان دیدگاه تندروتر جریان اصولگرایی به‌ ویژه در دهه‌های اخیر به ‌نحو مضاعف مورد توجه قرار گرفت. حال آنکه سنت خاطره‌نویسی اکبر هاشمی‌رفسنجانی به ‌باور بسیاری از ارزشمندترین اقداماتی است که او طول دوران زندگی‌اش به آن همت گماشته و حال می‌توان با تورق صفحات این خطرات، به بسیاری نکات ارزشمند نزدیک شد. مرحوم اکبر هاشمی‌رفسنجانی در خاطرات مربوط به حدفاصل سال‌های 69 تا 75 بارها از مرحوم محمدتقی مصباح‌یزدی نام برده است. این سال‌ها هاشمی‌رفسنجانی رییس‌رجمهوری بود و کشور متاثر از جنگ، تمام توان خود را برای بازسازی زیرساخت‌هایی صرف می‌کرد که دوران دفاع مقدس به ‌شدت آسیب دیده بود. هاشمی‌رفسنجانی در خاطرات خود به موضوعات کاری میان خود و مصباح‌یزدی اشاره کرده و با تورق این صفحات از خاطرات هاشمی، با موارد متعددی مراجعه مصباح‌یزدی به او مواجه می‌شویم و جالب آنکه در بیشتر موارد، موضوع بحث میان این ‌دو مساله‌ای نبوده مگر این درخواست و آن مطالبه مرحوم مصباح‌یزدی از رییس‌جمهوری وقت؛ گاه برای سفر به امریکا و کانادا و گاه راه‌اندازی و پیشبرد امور موسسه امام خمینی. هاشمی‌رفسنجانی در این خاطرات نوشته که مصباح‌یزدی این موسسه را با کمک او و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای ( رهبر معظم انقلاب) راه‌اندازی کرده و با این کمک‌هاست که امور موسسه را به پیش می‌برد. هاشمی‌رفسنجانی در خاطرات 29 مرداد ماه 69 نوشته که محمدتقی مصباح یزدی به همراه محمود محمدی‌عراقی نماینده وقت ولی‌فقیه در سپاه پاسداران به او مراجعه کرده و از او برای اعزام جمعی از فضلا به ایالات متحده جهت شرکت در کنفرانسی با موضوعی فلسفی و همچنین برنامه تربیت طلاب به سبک روز، برای تدریس در دانشگاه‌ها مشورت و استمداد کرده است. هاشمی‌رفسنجانی در این تاریخ نوشته که دو میهمان روز 29 مرداد ماه 69 او در عین حال از مواضع دولت سازندگی و او تقدیر کرده‌اند.

14 بهمن ‌ماه همان سال نیز هاشمی‌رفسنجانی نوشته آقایان محمدتقی مصباح‌یزدی و محمود محمدی‌عراقی آمدند و گزارش سفر به امریکا و کانادا را برای شرکت در سمینار فلسفه ارایه دادند؛ احتمالا همان سفری که پیش از این، برای انجامش از هاشمی‌رفسنجانی کمک گرفته بودند. رییس‌جمهوری وقت ایران اما دقیقا نگفته که چه کمکی در این بین انجام شده و آیا دولت براساس قانون بودجه یا از منابع دیگر این کمک مالی را تامین کرده است. به‌ هر حال او نوشته که آنان از سفر خود «اظهار رضایت و توفیق نمودند و کمک بیشتری خواستند.» در خاطرات 12 شهریور ماه 1370 همان موضوع اعزام طلاب به خارج از کشور تکرار شده اما این‌بار به مقصد اشاره نشده و از اینجا به بعد است که بحث تاسیس موسسه امام خمینی نیز در مذکرات آیات هاشمی‌رفسنجانی و مصباح‌یزدی مطرح می‌شود. هاشمی در این تاریخ نوشته است: «آقای محمدتقی مصباح‌یزدی با همکارانش در بنیاد امام باقر(ع) آمدند. برای اعزام طلاب به خارج، ساخت مدرسه و رسمیت یافتن موسسه استمداد کردند؛ قول کمک و حواله مصالح دولتی برای ساختمان دادم.» این همان موسسه‌ای است که بعدها با عنوان امام خمینی(ره) شهرت می‌یابد و هنوز هم به کار خود ادامه می‌دهد. هاشمی‌رفسنجانی همچنین در خاطرات آبان ‌ماه 1371 نوشته است: «آقایان [محمدتقی] مصباح [یزدی] و [سیدابوالحسن] نواب آمدند. برای تصویب مواد درسی‌شان در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، توضیحاتی نیز درباره مدرسه باقرالعلوم(ع) دادند. جهت رسمیت یافتن استمداد کردند؛ تشویق‌شان کردم.» از این تاریخ به بعد اما عمده خاطرات هاشمی از مصباح‌یزدی، درخواست‌های اوست برای پیشبرد برنامه‌های موسسه امام خمینی؛ «آقایان [محمدتقی] مصباح‌یزدی و نواب آمدند و برای موسسه باقرالعلوم(ع) کمک خواستند؛ می‌خواهند اعتبار رسمی دانشگاهی داشته باشند، ولی اسم حوزه باشد، نه دانشگاه» این خاطره به تاریخ 16 مرداد ماه 1372 ثبت شده است. هاشمی‌رفسنجانی در تاریخ 27 مرداد ماه 1372 نوشته است: «اعضای دفتر وحدت حوزه و دانشگاه آمدند. آقایان [علی] احمدی، [محمدتقی] مصباح [یزدی] و [محمود] محمدی عراقی گزارش دادند و کمک خواستند؛ وعده کمک دادم.» او همچنین در خاطرات 23 آذر ماه 1373 جزییاتی از ساختمان موسسه امام خمینی(ره) ذکر و تاکید می‌کند که پروژه با کمک او و آیت‌الله خامنه‌ای در حال پیشرفت است: «به ساختمان در دست احداث مرکز تحقیق و آموزش که آقای [محمدتقی] مصباح [یزدی]، به کمک من و آیت‌الله خامنه‌ای می‌سازد، رفتم؛ با هفت هزار متر زمین و 22 هزار متر بنا، قابل توجه است. خواستار تسریع در پرداخت کمک‌های موعودم شدند.» نام موسسه امام خمینی(ره) در خاطرات هاشمی از سال 74 به بعد آمده است. هاشمی در 20 تیر ماه 1374 نوشته است: «عصر آقای [محمدتقی] مصباح‌یزدی آمد. برای موسسه امام خمینی که قبلا به نام باقرالعلوم(ع) بود، استمداد کرد؛ هم کمک مالی و هم کمک برای تصویب امتیاز دانشگاه با تفاوت‌هایی با سایر دانشگاه‌ها.» تقاضای بیشتر برای پیشرفت موسسه امام خمینی(ره) و همچنین توضیح درباره فعالیت افرادی که ازسوی مصباح‌یزدی به کانادا اعزام شده‌اند، از دیگر خاطرات هاشمی در سال 75 است. او در تاریخ 7 تیر ماه همان سال توضیح داده است: «آقای[محمدتقی] مصباح‌یزدی آمد. برای بقایای هزینه مدرسه‌ای که با کمک رهبری و من ساخته است، استمداد کرد و از خوبی تحصیل شاگردان و افراد اعزامی به کانادا، تمجید زیادی کرد.» نکته‌‌ای که شاید در پی بررسی نقش آیت‌الله هاشمی در راه‌اندازی و پیشبرد امور موسسه امام خمینی(ره) بیش از هر بحث مورد توجه قرار گیرد، مشی و مرام سیاسی دانش‌آموختگان و فارغ‌التحصیلان موسسه امام خمینی(ره) است که اغلب از مخالفان جدی هاشمی‌رفسنجانی بوده و در بسیاری از صف‌بندی‌ها، جلودار اعتراض و مخالفات با او ایستادند. هرچه هست، اکنون هر دو شخصیت برجسته جمهوری اسلامی، چشم از جهان فروبسته‌اند و قضاوت درباره عملکرد‌شان با افکار عمومی است و تاریخ.

منبع: روزنامه اعتماد