روایت هاشمی از بازگشت «مردی که جهان را تکان داد»

اعتمادآنلاین| محمد هاشمی در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی درباره دوران هجرت و بازگشت امام (ره) به میهن، گفت: یازدهم مهرماه 1357 تلفن منزلم در شمال کالیفرنیا زنگ خورد. وقتی گوشی را برداشتم حسین آقا فرزندحاج آقا مصطفی خمینی (نوه امام "ره") بعد از احوالپرسی گفت که همراه امام (ره) و چند نفر دیگر به مرز کویت آمده ایم.

این مبارز سیاسی قبل از انقلاب در تشریح شرایط آن روز امام (ره) و همراهانشان به نقل از نوه امام خمینی تصریح کرد: دولت کویت به همراهان امام (ره) ویزا داد ولی به امام (ره) ویزای ورود به کویت نداد و ما به بصره برگشتیم و در هتلی در بصره ماندیم. امام (ره) به من گفتند که به شما اطلاع دهم و گفتند فردا هر کجا رفتیم شما را درجریان می‌گذارم.

هاشمی ادامه داد: پرسیدم چرا امام (ره) خواستند بروند کویت؟ که حسین آقا گفت که سازمان اطلاعات و امنیت عراق، محمود دعایی را به بغداد احضار کرده و به امام (ره) پیام داده که رابطه ما با دولت ایران خوب است و امام (ره) نمی‌توانند در عراق فعالیت سیاسی کنند. بنابراین ایشان یا فعالیت نکنند یا عراق را ترک کنند.

وی به نقل از نوه امام (ره) تصریح کرد: امام (ره) مجوز اقامتشان را به آقای دعایی دادند و گفتند برو به آنها بده و بگو من عراق را ترک می‌کنم لذا عازم کویت شدند اما کویتی‌ها به امام (ره) مجوز ورود ندادند.

هاشمی افزود: این خبر را که حسین آقا به من دادند، نگران شدم و بعد از این تلفن مترصد بودم که ببینیم وضعیت امام (ره) چه می‌شود. فردای آن روز خبری نشد. پس فردا دوستانی که پاریس بودند اطلاع دادند که امام (ره) با چهار، پنج نفر از همراهان وارد پاریس شده‌اند و در فرودگاه گویا ابولحسن بنی صدر به استقبال ایشان رفته و امام (ره) را به منزل خودشان برده بود. البته کنار منزل او آپارتمان دیگری خالی بود که امام (ره) در آن مستقر شدند.

رییس پیشین صدا و سیما درباره استقبال ایرانیان و مسلمانان مقیم فرانسه از ورود امام (ره) گفت: ورود امام (ره) به پاریس مورد استقبال شدید انجمن اسلامی و مسلمانان مقیم اروپا قرار گرفت. ایشان 2 روز در آپارتمان کنار خانه بنی صدر ساکن بودند و روز سوم درخواست کردند که بیرون شهر بروند. در یکی از روستاهای اطراف پاریس، منزل کوچکی بود و امام (ره) به عنوان یک تغییر شرایط به آنجا رفتند. آن خانه یک باغچه کوچک با ساختمانی با 2 اتاق کوچک و یک زیرزمین داشت. این ساختمان محل ییلاقی متعلق به آقای عسگری از اعضای جبهه ملی بود که آن را در اختیار امام (ره) قرار دادند.

هاشمی درباره دلیل رفتن امام (ره) از پاریس به روستای نوفل لوشاتو نیز یادآور شد: امام (ره) در نوفل لوشاتو ماند و یکی از دلایل هجرت امام (ره) از منزل بنی صدر به نوفل لوشاتو این بود که وقتی دانشجویان و مسلمانان شنیدند امام (ره) در پاریس است برای دیدار امام (ره) به محل سکونت ایشان هجوم بردند و همسایه ها از سروصداها اظهار نارضایتی کردند و امام (ره) تصمیم به ترک منزل گرفتند و به نوفل لوشاتو رفتند.

وی، درباره دلیل انتخاب فرانسه به عنوان مقصد سفر بعد از خودداری کویت از ارائه ویزا به امام (ره)، گفت: دلیل انتخاب پاریس این بود که در زمان شاه گذرنامه های ایرانی نیازی به گرفتن ویزا برای ورود به برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه را نداشت و بین ایران و این دولت ها قرارداد لغو روادید برقرار بود. ایرانی ها هرجای دیگر مثل کشورهای عربی از جمله سوریه و کویت می خواستند بروند به آنها ویزا نمی دادند چنانکه کویت به امام (ره) ویزا نداد؛ بنابراین امام (ره) به سمت فرانسه حرکت کرد.

هاشمی با اشاره به ورودش به فرانسه سه روز بعد از ورود امام (ره)، خاطرنشان کرد: زمانی که من از آمریکا به فرانسه آمدم، امام (ره) در نوفل لوشاتو بود و هجوم رسانه ها بعد از منع دولت فرانسه از دیدار با امام (ره) خیلی زیاد بود. دانشجویان، مسلمانان اروپا، عرب های این کشور و ایرانی های مقیم برای دیدار با ایشان ابراز علاقه می کردند. معمولا همه نوع آدمی برای زیارت امام (ره) مراجعه می کردند.

وی افزود: مجموعا امام (ره) 117 روز در پاریس و نوفل لوشاتو بودند که از این مدت، 114 روز را در خدمت ایشان بودم. حوادث نوفل لوشاتو بسیار آموزنده و واقعا استثنایی بود و امام (ره) در مدتی که آنجا بودند با توجه به هجوم رسانه ها، سه کار اساسی انجام دادند.

عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: نکته اول اینکه جنایات شاه و نامشروع بودن حکومت او را توضیح دادند و جا انداختند. نکته دوم تاکید بر این موضوع بود که نهضتی که برپا شده، اسلامی است و مارکسیستی یا ملی گرایی یا این حرف‌ها نیست. دلیلش هم این بود که گروه های مختلفی در نهضت کم و بیش مشارکت داشتند و این گروه ها دنبال این بودند که جریان نهضت را به نام خود ثبت کنند.

وی درباره تلاش های امام (ره) برای نهادینه کردن اسلامیت نهضت در میان مردم، یادآور شد: ملی گراها می خواستند این کار را بکنند؛ چپ ها، سازمان های چریکی مثل چریک های فدایی خلق، نهضت های چپ، حزب توده، همگی تلاش می کردند که این حرکت مردم ایران را به نام خود ثبت کنند اما امام (ره) با توضیحاتی که می دادند و نفوذی که به عنوان رهبر نهضت اسلامی بین مردم داشتند جا انداختند که این نهضت اسلامی است. به ویژه اینکه تعداد افرادی که از اسلام گراها در زندان بودند خیلی بیشتر از گروه های دیگر بود.

هاشمی افزود: این سه کار را امام (ره) در پاریس انجام دادند. به دنبال رهنمودهای ایشان در پاریس و دیدارهایی که داشتند، مبارزه در ایران هم فراگیر شد 25 یا 26 دی ماه 57 آمریکایی ها متوجه شدند که فعلا شاه در ایران نباشد اما نظام شاهنشاهی، ولیعهد و فرح یا شورای سلطنتی برقرار باشد.

وی درباره طرح آمریکایی‌ها برای حفظ نظام شاهنشاهی بدون حضور شاه گفت: آمریکایی ها می خواستند جایگزینی برای شخص شاه داشته باشند تا نظام شاهنشاهی در ایران به هم نخورد. 26 دی ماه شاه را از ایران بردند با این امید که مثل کودتای 28 مرداد 32 شاه را برگردانند.

هاشمی تصریح کرد: آمریکایی ها ژنرال هایزر را به ایران آوردند که کودتا کند و بختیار را هم نخست وزیر کرده بودند که به عنوان مرغ توفان هر روز شعار می داد که اجازه نمی دهم امام (ره) وارد کشور شود و برای ممانعت از ورود امام (ره) فرودگاه ها را بست.

وی درباره فشار دولت فرانسه به امام (ره) برای کنار گذاشتن فعالیت سیاسی گفت: در نوفل لوشاتو، دولت فرانسه پیامی به امام (ره) داد که شما در فرانسه حق فعالیت سیاسی ندارید و اگر فعالیت کنید از اینجا اخراج می‌شوید؛ امام (ره) در پاسخ فرمودند اگر بنا باشد جاهای مختلف می‌روم و راجع به مظالم شاه صحبت می‌کنم و نمی‌توانم وظیفه ام را انجام ندهم.

هاشمی به انتقاد امام (ره) از استاندارد دوگانه فرانسه در برخورد با آزادی اشاره کرد و گفت: البته امام (ره) این جمله را هم فرمودند که فرانسه ادعا می‌کند مهد آزادی است و با وجود این محدودیت‌ها نمی‌توانم این شرط شما را بپذیرم و اگر شده فرودگاه به فرودگاه می‌روم اما از انجام وظیفه ام نسبت به ملت ایران کوتاه نخواهم آمد.

این فعال سیاسی افزود: دولت فرانسه به خبرنگاران اجازه ورود به نوفل لوشاتو و محل اقامت امام (ره) را نمی‌داد و مانع از این می‌شد که با ایشان مصاحبه کنند یا از ایشان خبری تهیه کنند.

وی درباره نحوه شکستن این ممنوعیت توضیح داد: یکی از روزنامه های نزدیک به جناح دست راستی حاکم در فرانسه؛ اگر اشتباه نکنم فیگارو بود مصاحبه مفصلی با امام (ره) انجام داد و یکی دو روز بعد این مصاحبه را منتشر کرد؛ وقتی این مصاحبه منتشر شد. رسانه های اروپا و فرانسه به دولت این کشور فشار آوردند که چرا به ما اجازه مصاحبه نمی‌ دهید اما به رسانه خودتان اجازه داده اید. آنها علیه دولت فرانسه بسیج شدند و دولت این کشور ناچار شد دستور منع گفت وگو و تهیه خبر از امام (ره) را لغو کند که در نتیجه رسانه ها به سمت نوفل لوشاتو هجوم آوردند.

هاشمی درباره دیدار امام (ره) با نماینده کارتر رییس جمهوری وقت آمریکا در نوفل لوشاتو نیز گفت: کارتر درخواست کرد که نماینده اش با امام (ره) دیدار و مذاکره کند و امام (ره) با این درخواست موافقت کردند و ساعت 22 یک شب برای ملاقات تعیین شد. در ساعت مقرر، نماینده کارتر و نماینده ژیسکاردستن، رییس جمهوری وقت فرانسه آمدند و در این دیدار، نماینده آمریکا کمی گستاخی کرد. البته اول از در دوستی وارد شد و گفت که رفتن به ایران برای شما خطر دارد و اینجا بمانید. اما در خلال صحبت هایش گفت که مثلاً شما در امور ایران دخالت نکنید که امام (ره) فرمودند هنوز به ملت ایران نگفتم با آمریکایی هایی که در ایران هستند چه کنند و اگر لازم باشد می گویم. نماینده آمریکا از این صحبت های امام (ره) خیلی جا خورد.

رییس پیشین صدا و سیما افزود: نماینده رییس جمهوری فرانسه از در مهربانی وارد شد و گفت که اینجا جای شما بد است؛ ما شما را به قصر ورسای می بریم و آنجا مستقر شوید تا در شرایط بهتری به ایران بروید اما امام (ره) تشکر کردند و فرمودند که جای من اینجا خوب است. به محض اینکه آنها در ساعت حدود یازده و نیم رفتند امام (ره) فرمودند اعلام کنید خمینی جمعه به ایران می‌رود. متن خبری نوشتیم و به رادیو فرانسه دادیم و ساعت 12 شب، این رادیو اعلام کرد که(امام) خمینی جمعه به ایران می رود.

هاشمی درباره تاثیرات اعلام خبر بازگشت قریب الوقوع امام (ره) بر همراهان ایشان و مردم، گفت: این خبر در ایران و هم در جمع کوچکی که در نوفل‌لوشاتو پیرامون امام (ره) بودیم هیجان عجیبی ایجاد کرد. برخی معتقد بودند شرایط مناسب نیست و بهتر است امام (ره) به ایران نروند. فضای بین‌المللی هم همین بود؛ منتها امام (ره) حرفی زده بودند و روی حرفشان ایستاده بودند و وقتی ایشان گفتند که جمعه به ایران می روند؛ بختیار تمام فرودگاه‌ها و ورودی‌ها را بست و اعلام کرد که خمینی حق بازگشت به ایران را ندارد. اما با شعارهایی چون «بختیار نوکر بی اختیار» و امثال آن، او را وادار به عقب نشینی کردند.

هاشمی درباره شرایط حساس روزهای قبل از ورود امام (ره) به تهران، گفت: بختیار اجازه نداد هواپیمای ایران ایر برای بردن امام (ره) به فرانسه برود. ناچار شدیم یک فروند 747 ایرفرانس را چارتر کنیم و قرار شد ایرفرانس پس از یک هفته جمعه 12 بهمن امام (ره) را به تهران ببرد.

هاشمی ادامه داد: ایرفرانس اعلام کرد که می‌تواند 450 مسافر ببرد. اسم نوشتیم و برنامه را برای جمعه گذاشتیم. دو سه روز مانده به پرواز، نماینده ایرفرانس اعلام کرد که نمی‌تواند 450 مسافر ببرد زیرا می خواهد سوخت اضافه تر داشته باشد تا اگر به هر دلیلی نتوانست در تهران بنشیند بتواند امام (ره) را به پاریس برگرداند و بنابراین اعلام کرد 150 مسافر بیشتر نمی‌تواند ببرد و بقیه راه باید سوخت بزند.

وی یادآور شد: از آنجا که نمی‌شد تعداد خبرنگاران را خیلی کم کنیم 75 سهمیه برای خبرنگاران و 75 سهمیه برای همراهان امام (ره) در نظر گرفتیم. خود امام (ره) چهار نفر را تعیین کردند. البته امام (ره) اعلام کردند باتوجه به خطرناک بودن سفر، اگر کسانی نمی‌خواهند بیایند بیعت خود را برداشتم اما اسم چهار نفر را دادند که همراه امام (ره) باشند؛ مرحوم حاج مهدی عراقی، حاج احمدآقا، من و یک نفر دیگر. 71 نفر هم طی مذاکره انتخاب کردیم که در این پرواز باشند.

هاشمی اضافه کرد: عده ای هم خودشان انصراف دادند زیرا ایر فرانس همان روز اعلام کرد که پرواز دیگری روز شنبه افراد جامانده را به ایران خواهد برد وارد مرز ایران که شدیم در منطقه آذربایجان، خلبان اعلام کرد همه سر جای خود بنشینند و کسی صندلی را ترک نکند و هراسی را ایجاد کرد که حالا چه خبر شده است! در تهران هم هواپیما نیم ساعت روی آسمان تهران دور می‌زد و نمی نشست و مرتب رصد می‌کرد که وضعیت چگونه است. ما از بالا خیابان ها و بهشت زهرا را می‌دیدیم که مملو از جمعیت بود. وقتی هواپیما روی فرودگاه آمد متوجه شدیم بیشتر کسانی بودند که لباس شهربانی و نظامی به تن داشتند.

وی افزود: شرایط حساس بود؛ پرواز بالاخره نشست؛ پلکان را چسباندند اما یک نفر بالا آمد و یک چیزی گفت که پلکان را جدا کردند و هواپیما حرکت کرد که این موضوع هم خیلی هراس ایجاد کرد. اما بالاخره هواپیما صدمترجلوتر نشست و حاج احمد آقا پایین رفتند و با آقایان پسندیده و مطهری و مهندس صباغیان آمدند و امام (ره) را با وضعیتی که در تصاویر وجود دارد از پله های هواپیما برای استقبال پایین بردند.

هاشمی، درباره تاثیرات جهانی قیام امام (ره) نیز گفت: در آخرین روزهای حضور امام (ره) در نوفل لوشاتو، مجله اکسپرس از مجلات معروف دست راستی فرانسه عکس بزرگ امام (ره) را روی جلد چاپ کرد و زیر آن نوشت «مردی که جهان را تکان داد» این مقاله تاکید داشت که خمینی مسیر سرنوشت یا تاریخ را عوض کرد زیرا در زمان قبل از انقلاب دو ابرقدرت وجود داشت؛ کمونیسم شوروی و سرمایه داری آمریکا جهان را میان خودشان تقسیم کرده بودند. از اسلام و ایده‌های دیگر خبری نبود اما کاری که امام (ره) کرد این بود که اسلام را به عنوان ایده ای جهانی که ویژگی های اخلاقی ممتازی دارد و آنقدر قدرتمند است که می‌تواند انتخاب مردم باشد، مطرح کرد.

وی، سرنوشت ابرقدرت ها بعد از پیروی انقلاب اسلامی را یادآور شد و افزود: بعد از پیروزی انقلاب دیدیم که همانطور که امام (ره) در نامه‌ به گورباچف نوشته بودند اگر کسی بخواهد درباره کمونیسم بداند باید در موزه های تاریخ دنبال آن بگردد، به همین سرنوشت دچار شد و سرنوشت آمریکا را هم که الان داریم می بینیم که به چه روزی افتاده و چه اختلافاتی حاکم شده است. این کشور دیگر آن نظام پرقدرت و آن نظامی که بتواند بر جهان تحکم کند و بتواند بر جهان حاکم شود، نیست.

هاشمی درباره نقطه تقابل ایران و آمریکا بعد از انقلاب نیز گفت: مساله اصلی امروز آمریکا دیگر کمونیسم نیست، اسلام است و اینکه می‌ببینیم که آمریکا با جمهوری اسلامی این رفتارها را می‌کند و بعد از پیروزی انقلاب جنگ تحمیلی و تحریم‌ها را علیه ایران رقم زد دلیلش این نیست که آمریکا با ما مشکل ارضی دارد بلکه آنها با ما مشکل تفکری و اندیشه ای دارند و نگران همان تکانی است که مجله فرانسوی اکسپرس در بهمن 57 درباره آن نوشته بود.

وی افزود: امروز، مساله آمریکا تفکر و اندیشه اسلام و اهل بیت است. وعده خداوند حق است و ان شاء الله که پیروزی از آن مسلمانان خواهد بود. شما دیدید امام (ره) که حتی کویتی ها ویزا ندادند چند ماه بعد وارد ایران شدند و مورد استقبال چندین میلیون نفر قرار گرفتند. اینها عزتی است که خداوند می‌دهد.

هاشمی با بیان اینکه ان شاء الله که نظام جمهوری اسلامی بتواند با احیای ارزش‌ها و اخلاق اسلامی حاکمیت خودش را در جهان گسترش دهد، گفت: الان می‌بینیم که استقبال از اسلام خیلی زیاد است و به عنوان نمونه در قم از 212 کشور طلبه داریم که اینها برای فراگیری مکتب اهل بیت و اسلام ناب به قم آمدند که می‌توانند مقابل تهاجم فرهنگی وهابی‌ها و دیگران سفیران خوبی باشند. آنها بعد از آموزش به کشورهای خود بر می‌گردند و میان مردم خودشان، اسلام را ترویج خواهند داد. بنابراین امیدوار باشیم و گرچه اشکالاتی وجود دارد اما راه انقلاب درست است و باید برای رفع اشکالات تلاش کرد.

منبع: ایرنا