ایران از ظرفیت ژئوپلتیک بی‌نظیری برخوردار است / برجام فرصتی برای تجدید حیات منطقه‌ای ایران بود

اعتمادآنلاین| الهه کولایی، ستاد دانشگاه تهران روز جمعه در دومین کنگره مجمع زنان اصلاح طلب با اشاره به اهمیت انتخابات آمریکا و تاثیر آن بر سیاست خارجی این کشور افزود: اینکه چه نگاهی در واشنگتن نسبت به ایران وجود دارد طی چهار دهه گذشته مهم بوده است، آیا سیاست تعامل حاکم بوده یا منزوی کردن ایران از سوی ایلات متحده آمریکا؟ چه بخواهیم و چه نخواهیم این فاکتور تاثیر گذار در روابط خارجی ما بوده که برای ما فرصت و تهدید آفریده و برای رقبای ما فرصت ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: آنچه در سیاست های آمریکا علیه ایران اهمیت دارد؛ تداوم سیاست مهار، کنترل و سدبندی علیه ایران است. کنترل ایران در منطقه ای که رقبای بسیار پرتنش و کنشی دارد. در منطقه ای که فروپاشی اتحاد شوروی در شمال آن اتفاق می افتد، در منطقه خزر کشورهایی مستقل می شوند بدون اینکه ایران نقشی مستقیم در استقلال آنها داشته باشیم. فرصت هایی ایجاد می شود که متاسفانه ما این فرصت ها را به درستی نمی شناسیم.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه ایران از ظرفیت ژئوپلتیک بی نظیری برخوردار است، گفت: این ظرفیت و موقعیت ژئوپلیتیکی در چه شرایطی قابل بهره‌برداری است؟ در شرایطی که درک درستی از روابط قدرت در سطح نظام بین‌الملل، از علائق و نگاه بازیگران به ایران و احساس تهدیدی که از سوی منافع ایران و تامین آن دارند، محقق خواهد شد؟

کولایی با تاکید بر اینکه ایران از جغرافیای سیاسی تاثیرگذاری برخوردار است، افزود: این ژئوپلتیک برای ما فرصت ها و تهدیدهایی ایجاد می کند که اگر به درستی شناخته نشود که نشده است؛ قادر به دفاع از منافع خود نخواهیم بود؛ ولو اینکه شعار دهیم و رفتارهای ایدئولوژیک سیاست خارجی ما را هدایت کند اما در عمل آنچه به عنوان واقعیت اجرایی و عملی قابل استناد و مشاهده است، بیانگر تامین منافع ما نمی تواند باشد. حادثه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یکی از این تحولاتی است که در مرزهای شمالی کشور و در متن سیاست انزوا، مهار و سدکردن راه نفوذ ایران اتفاق افتاد. برای ایران هم فرصت ها و هم تهدیدهای بسیاری بهمراه داشت که به درستی شناخته نشد.

وی افزود: این سیاست مهار و تحمیل انزوا به ایران، برای کشورهای پیرامون ما فرصت‌های بسیاری ایجاد کرد. برای ترکیه، عربستان، پاکستان، عراق، برای روسیه و چین و حتی اتحادیه اروپا تقابل ایران و آمریکا فرصت های زیادی آفرید و در نتیجه از بسیاری از فرصت هایی که ایران می توانست استفاده کند، رقبا بهره بردند و فرصت ها را در اختیار آنها قرار داد. برجام زنگ خطری برای پایان این فرصت ها بود و امکان بازگشت ایران به سطحی از تعامل سازنده در منطقه را در اختیار ایران قرار داد و ایران توانست در سطح یک دولت کارآمد، روابط سازنده با کشورهای منطقه و جهان را تجربه کند، از سیاست خارجی در جهت تامین نیازهای مردم ایران استفاده کند، می‌تواند از امکانات و منابع عظیمی که در ایران وجود دارد؛ در سطوح مختلف به نفع مردم ایران و نه تقابل با جامعه جهانی و کشورهای قدرتمند در سطح منطقه استفاده کند.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به توافق هسته ای ایران با کشورهای 5+1 خاطرنشان کرد: با وجود همه انتقادات، برجام فرصتی برای تجدید حیات منطقه ای ایران برای وارد شدن به سطح تعامل سازنده با منطقه و جهان بود تا ایران بتواند از ظرفیت ژئوپلتیک خود بهتر و بیشتر استفاده کند، امکانات خود را در توسعه روابط منطقه ای و جهانی در جهت تامین منافع مردم ایران به کار گیرد.

وی افزود: این شرایط و امیدی بدنبال برجام برای ایرانیان به وجود آمد تا بتوانند در یک رویکرد سازنده و تعاملی در کشورهای منطقه و نظام بین الملل وارد شوند، بتواند از طرح ها و فرصت های جهانی مانند آنچه در چین در حال اجرا است که در پی اجرای طرح یک کمربند یک جاده هستند به نفع مردم ایران بهره‌برداری کند، ایران در مسیر جاده ابریشم جدید قرار گیرد و بتواند در بازارهای آسیای مرکزی و قفقاز و حوزه دریای خزر حضور موثر پیدا کند و بتوانند به یک شریک تجاری قدرتمند و قابل اعتماد در منطقه تبدیل و از فشار تحریم ها خارج شود.

کولایی تصریح کرد: ایجاد امیدواری به برجام یعنی بازگشت ایران به منطقه، به یک روابط سودمند و متوازن، پایان ایران‌هراسی و ارائه یک چهره همساز و همراه با کشورهای منطقه از ایران است. ایرانی که قواعد نظام بین الملل را می پذیرد، تحریم نیست، می‌تواند برای صلح و ثبات منطقه و جهان در سطح عملیاتی و اجرایی گام بردارد، ایرانی که می‌تواند با آمریکا و اروپا روابط سازنده، دوستانه و پر سود و منفعتی را داشته باشد و در عین حال با چین و روسیه هم روابط گسترده داشته باشد.

استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: فضای عملیاتی چنین رابطه ای را به خوبی می توان درک کرد؛ ایرانی که با غرب و شرق روابط سازنده دارد و بسیار روشن است که چه کسانی از این وضعیت بهره نمی برند و منافع خود را در تهدید می بینند. در درجه اول، مجتمع های صنعتی و نظامی در آمریکا و جنگ سالاران منطقه ای؛ کسانی که ایران هراسی و ارائه تصویر ایران به عنوان بازیگر برهم زننده نظم و ثبات به امنیت آنها کمک می کند.

کولایی خاطرنشان کرد: خوراک و نیاز اسرائیل در ناامنی، ایران هراسی، بزرگ کردن تهدید جمهوری اسلامی است که می خواهد رژیم صهیونیستی را از صفحه زمین محو کند. این ایران ترسناک بهترین خوراک برای کشورهایی است که نیازمند خرید و فروش و تولید سلاح هستند و هزینه های گزاف را متحمل می شوند.

وی افزود: در داخل هم شاهد ارائه یک تصویر ساده ایدئولوژیک از جهان هستیم البته مصادیق بسیاری در این تصویر قابل اعتنا است؛ واقعیت قدرت در جهان، ستم ها، ظلم و تجاوزها و نابرابری های موجود در سطح نظلم بین الملل غیرقابل انکار است. اما راه مواجهه با این بی عدالتی ها و فقر فزاینده و شکاف ها در جهان که کرونا به شدت آن را افزایش داده است، را باید در عالم واقع و نه در شعار، نه در آرزوها بلکه در سطح عملیاتی و سطح واقعیات قدرت جست.

کولایی تاکید کرد: انتخابات آمریکا نشان داد که مردم صلح جویان و دیپلماسی را انتخاب کردند و با کمک کووید 19 دولت ترامپ را پایان دادند و فضای همکاری با جهان را احیا کردند.

وی اضافه کرد: نباید این اتفاقات آمریکا را ساده انگارانه و خوشبینانه تحلیل کرد اما واقعیات را باید دید؛ تیم ضدایرانی همراه ترامپ جای خود را به افراد خوش نام و با تجربه ای در سیاست خارجی آمریکا داده اند. افرادی که به حل سیاسی اختلافات اعتقاد دارند نه فشار حداکثری و تحریم ها که فقر همه جانبه و آسیب های اجتماعی به مردم ایران تحمیل کرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: این تغییرات فرصت جدیدی برای دیپلماسی است تا دیپلماتها بتوانند برای دفاع از حقوق قانونی مردم ایران، دیپلمات ها وارد گفت وگو و دفاع از منافع مردم ایران شوند.

کولایی با بیان اینکه مردم ایران از پایان دوران ترامپ و فشار حداکثری وارد شده بر مردم ایران، خوشحال هستند، افزود: وقتی ترامپ میلیاردها دلار سلاح به کشورهای نفتی می فروشد؛ خواستار تداوم سیاست های خود خواهد بود و مشخص است که این سیاست ها به نفع چه کسانی است.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه روی کار آمدن بایدن برای ایران هم فرصت و هم تهدید است، تصریح کرد: دولت بایدن که راه دیپلماسی را برما گشوده، فرصت جدیدی برای حل و فصل مسائل ایران با آمریکا و جهان پیش روی قرار داده است تا میان جمهوری اسلامی و کشورهای جهان اعتمادسازی صورت گرفته و به معیارها و استانداردهای مورد توجه جهان عمل شود.

منبع: ایرنا