روحانی: گنجینه‌های معنوی در سایه کتابت باقی مانده است

اعتمادآنلاین| حسن روحانی، رئیس‌جمهوری روز شنبه در آیین اختتامیه سی و هشتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه اگر کتاب نبود ارتباط ما با دنیای گذشته تقریباً مقطوع بود، افزود: آثاری از گذشتگان باقی مانده است و در میراث فرهنگی است اما چیزی که مانند کتاب نظریات علمی را تشریح کند، جای آن را نمی‌گیرد و گنجینه‌های معنوی هم در سایه کتابت باقی مانده است.

رییس جمهوری با اشاره به کتب آسمانی، روایات پیامبران و تاریخ زندگی آنان گفت: اگر تاریخ زندگی پیامبران نوشته نمی‌شد و قرار بود سینه به سینه منتقل شود، بسیار متفاوت بود. کتابی مربوط به قرن دوم و سوم هجری شمسی به دوران پیامبر بسیار نزدیک بود و اگر چیزی می‌خواست به صورت سینه به سینه برای ما نقل شود، بسیار متفاوت بود.

روحانی با ذکر مثالی از تاریخ انقلاب اظهار کرد: زمان زیادی از تاریخ انقلاب نگذاشته است و از سال 41 تا امروز بوده است، اما با وجود این زمان کم برخی دوستانی که تاریخ را نقل می‌کنند یادشان می‌رود و اشتباه می‌کنند با اینکه زمان زیادی از آن نگذشته است.

رییس دولت دوازدهم خاطرنشان کرد: کتاب بعنوان مخزن بسیار بزرگ اسرار نهفته و داستان گذشته را در خود نگه داشته است و گنجینه بسیار ارزشمندی است. یک دانشمند، اندیشمند، فقیه و متکلم را از کتابش و چیزی که نوشته و یا نکاتی که گفته و دیگری آن را نوشته است می‌توان یافت و اگر کتاب نبود، خسارت بسیار بزرگی برای بشریت بود.

وی افزود: اگر کتاب نبود حتی اتصال ما با قرن‌های گذشته قطع می‌شد و اگر هم اتصالی بود بسیار ناچیز بود. کاش در دیگر کتاب‌های آسمانی مانند تورات، انجیل و زبور هم مانند کتاب آسمانی قرآن تغییری ایجاد نمی شد. هم کلمات حق بوده‌اند. انسان وقتی قرآن را می‌خواند و در معنای آن دقت می کند بسیار لذت می برد. یک صفحه قرآن را اگر هزار بار خوانده باشیم در هزار و یکمین بار معنای جدیدی را استخراج می‌کنیم.

رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه امیرالمومنین (ع) بعد از پیامبر (ص) در خانه نشست و روایات و احادیث ایشان را نوشتند و گفته می‌شود تفسیر کوتاهی هم نوشته‌اند، اظهار داشت: کتاب گنجینه‌های علم است. سلسله تفکر و نظرات چگونه در اختیار ما قرار گرفته است؟ اگر کتاب نبود چگونه پیشرفت‌های پزشکی به ما می‌رسید؟ چگونه می‌فهمیدیم کجا هستیم و 10، 20 سال قبل کجا هستیم.

روحانی با بیان اینکه امروز کتابت جدیدی به نام فضای مجازی ایجاد شده است، تصریح کرد: یکی از اختراعات تحول‌آفرین فضای سایبری است. کجا آدم فکر می‌کرد وسیله کوچکی به نام موبایل بسیاری از دانش مورد نیاز را با مراجعه آن در اختیارش قرار داده و یک کتابخانه بی‌انتها را روبه‌روی انسان می‌گذارد.

وی با بیان اینکه فضای مجازی تحول شگرفی را ایجاد کرده است، گفت: زمانی به کتابخانه می‌رفتی کتابی را می‌خواستی ولی آن کتاب نبود و فرد دیگری گرفته بود اما امروز کتابخانه با فضای سایبری در اختیار شما است.

رییس‌جمهور با بیان اینکه نه تنها در نظریات علمی که کتاب حامل آنها است، تحولات اجتماعی نیز همین‌طور است، خاطرنشان کرد: تحول اجتماعی در زمان مشروطه با کتاب و عالمان شروع شد. کتابی که علامه نایینی نوشت. ایشان ورق جدیدی در فقه سیاسی نوشت. مهم است حکومت دینی را با رای پیوند دهد. این مسئله در اوراق فقهی نبود. عالمی چنین مطلبی را مطرح کرد و مبنای یک انقلاب شد. انقلاب مشروطه مجلس شورای ملی، رای و انتخابات را به وجود آورد هرچند که آنها هم صدمه دیدند.

به گفته روحانی، انقلاب اسلامی از یک اعلامیه مرجع تقلید ایجاد شد. اعلامیه‌ها مبنای یک تحرک بودند. کتابت یک نهضت و انقلاب را آغاز کرد. امام یک مطلب را مطرح کرد که حکومت اسلامی نام گرفت. بحثهایی در سال 55، 56 با حضور فقهای روشنفکر شکل گرفت که اگر انقلاب پیروز شود، حکومت ما چیست؟ رای مردم چقدر دخالت دارد؟ حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی معنای آن چیست؟

وی اضافه کرد: منشاء بسیاری از تحولات سیاسی بزرگ دنیا به نظریه‌ای بازمی‌گردد که در یک کتاب مفتوح و نقد شده است. باید کسی اندیشه کند و این اندیشه در صحیفه، چه پوست آهو، چه فضای مجازی و چه کاغذ نوشته شود.

رییس جمهوری گفت: البته کتاب برای راهنمایی امروز است، کتاب مبین حرکت‌های دیروز بشر است، کتاب راهنمای فردای ماست. خود قرآن برای همیشه، برای فردا و فرداها و تا قیامت راهنمای ما است. بسیاری از کتاب‌ها در مقاطع مختلف راهنمای ما هستند. برخی از کتاب‌ها کهنه نمی‌شوند، کتاب آسمانی که جای خود دارد.

حافظ و سعدی کهنه نمی‌شوند

روحانی ادامه داد: مگر کتاب حافظ و سعدی کهنه می‌شود، مگر شعرهای مولانا کهنه می‌شود اینها هیچ‌گاه کهنه نمی‌شوند و هر چقدر که می‌گذرد زنده‌تر و آشکارتر می‌شوند. یک اثر نفیس که از تراوش مغز و اندیشه یک عالم بزرگ و یک آگاه بزرگ تبدیل به یک نوشته و یک کتاب تبدیل شود، عمر جاودانه پیدا می‌کند و به این زودی‌ها از بین نمی‌رود. مگر شاهنامه فردوسی از بین رفته است یا از بین می‌رود، شاهنامه فردوسی برای همیشه خواهد بود.

وی گفت: همه اینها کتاب‌هایی ماندگارند. کتابی که با فطرت، هدایت انسان و با امروز و فردای انسان سر و کار دارد هیچ‌گاه از بین نمی‌رود. اگر کتابی است که شما آن را برای امروز نوشتید که به درد فردا نخورد، فردا کسی آن کتاب را نمی‌خواند، اما اگر یک کتاب، کتاب هدایت انسان است، این کتاب در هر مقطعی می‌تواند به صحنه بیاید.

رییس‌جمهوری افزود: البته اکنون بیشتر فضای مجازی غالب شده است ولی قبل از فضای مجازی در خانه‌های مردم، یک قرآن مجید و در کنار آن مفاتیح حاج عباس قمی قرار داشت و اگر هم کسی ذوق بیشتری داشت یک کتاب حافظ و سعدی یا شاهنامه یا چند کتاب تاریخی و تفسیری در قفسه خانه‌ خود داشت.

روحانی با بیان اینکه کتاب نیاز بشر است که روح انسان را تازه می کند و انسان را متحول می سازد، بیان کرد: همین الان هم شعر سعدی ما را متحول می‌کند و شعر حافظ ما را تکان می‌دهد. سال‌ها و قرن‌ها گذشته اما این کتاب‌ها همچنان نو باقی مانده است و به این خاطر است که از جان برخاسته است.

وی تصریح کرد: ریشه این موضوع مادی نیست چرا که اگر ریشه مادی باشد زود از بین می‌رود و تمام می‌شود، این ریشه معنوی، روحی و فرهنگی دارد و به همین دلیل از بین نمی‌رود و برای همیشه باقی می‌ماند.

رییس‌جمهوری گفت: اگر بشر می‌توانست آینده را پیش‌بینی کند چه اتفاقاتی می‌افتاد. اگر ما یک صفحه‌ای می‌توانستیم آینده را کمی پیش‌بینی و پیشگویی کنیم. به عنوان مثال می‌توانستیم درباره همین کرونایی که بشر با آن روبرو شده و همه دنیا گرفتار آن هستند، را پیش‌بینی کنیم. ما الان درست یک سال و چند روز است که در ایران گرفتار کرونا شده‌ایم از 30 بهمن سال 98 تا الان که در اسفند سال 99 قرار داریم، از یک سال عبور کردیم و وارد سال دوم شدیم و هیچ عالمی نمی‌داند که این کرونا چه زمانی تمامی می‌شود.

وی ادامه داد: حتی با اینکه واکسن هم آغاز شده عملاً مشخص نیست آثار این واکسن چند ماه است؟ و اینکه آیا این ویروس به همین شکل باقی می‌ماند یا تغییر می‌کند ضمن اینکه می‌بینیم موتاسیون‌های ویروس تغییر می‌کند و شکل جدید پیدا می‌کند.

روحانی افزود: اگر کسی سه سال می‌توانست کرونا را پیش‌بینی کند چقدر برای بشر ارزشمند بود و چطور کسب و کارها تنظیم می‌شد ولی چنین پیش‌بینی نداشتیم و کسی فکرش را هم نمی‌کرد چراکه یک قرن بود که چنین حادثه‌ای نداشتیم.

روحانی بیان کرد: از سال 1918 که حادثه شبیه این را داشتیم، یک قرن تمام چنین حادثه‌ای نداشتیم، حادثه‌ای که نه فقط برای یک، یا دو یا 10 کشور و نه برای یک روز، بلکه ممکن است این ویروس برای سال‌ها با ما باشد و ما نمی‌دانیم پایان آن چه زمانی است.

وی با بیان اینکه اقتصاد و سیاست هم به همین شکل است، گفت: اگر کسی می‌توانست سال 55، انقلاب اسلامی را درست پیش‌بینی کند، آن وقت یک تحول بزرگ در سیاست خارجی و داخلی صورت می‌گرفت.

رییس‌جمهوری تصریح کرد: عالم گاهی با نبوغ و ترکیب همه داشته‌هایش می‌تواند آینده را پیش‌بینی کند. البته اکنون اندیشمندان ما پیش‌بینی‌هایی می‌کنند و به عنوان مثال می‌گویند با این فضای مجازی که در اختیار ما قرار گرفته، وضعیت بچه‌های ما 5 یا 10 سال دیگر چگونه می‌شود.

رییس دولت دوازدهم با بیان اینکه باید با کتاب آینده را نگاه و ترسیم کرد، ‌ گفت: البته بعضی از مسائل جا افتاده است. به عنوان نمونه اینکه آینده را پیش بینی کنید، ممکن است بگویید تولید یا نوآوری افزایش یابد، سبب بهتر شدن شرایط خواهد شد که این مسائل کلیات است. اما اینکه دقیق، ریز و موردی بگویید به عنوان نمونه در سال 1405 اتومبیل بنزینی و گازوئیلی دیگر در دنیا نیست و همه اتومبیل‌ها برقی است، قابل پیش‌بینی نیست.

روحانی ادامه داد: علم و کتاب برای امروز ما، ‌ اندیشه فردای ما و برای نسل جوان بسیارمهم است و باید از نویسندگان، ‌ مولفان و محققان تجلیل کنیم که هر کدام سهم بزرگی در فرهنگ جامعه، دانش جامعه و تعالی جامعه دارند.

رییس دولت تدبیر و امید گفت: مراسم تجلیل از نویسندگان کتاب سبب نزدیک شدن فرهنگ ملت‌ها به یکدیگر می‌شود. علاوه بر این چنین مراسمی باعث می‌شود که بزرگان رشته تألیف یا ترجمه و کتابت تجلیل شوند و جایگاه کتاب و در نهایت تقاضا برای خواندن کتاب افزایش یابد. زیرا هر در جامعه‌ای هرچقدر تقاضا برای کتاب افزایش یابد، خود به خود باعث تشویق مولف، ناشر و تشویق همه رشته‌های مربوط به مسئله کتاب می‌شود که در حال فعالیت هستند.

روحانی خاطرنشان کرد: امیدواریم در سایه انقلاب اسلامی و تحولاتی که امروز به صورت یک حرکت بسیار نو و زیبنده در زمینه کتاب به شکل‌های مختلف در حال شکل‌گیری است، ‌ مانند کتاب الکترونیکی یا کتاب به صورت فعلی، ‌ شاهد یک تحول بزرگ باشیم و جامعه ما و نسل جوان بهتراز اندیشه‌های نو استفاده و بهره‌برداری کند.

منبع: ایرنا