انتقاد رد صلاحیت‌شدگان از رد صلاحیت/ اعضای هیات نظارت بر انتخابات شوراها در رد صلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلب تا حدودی هم‌نظرند

اعتمادآنلاین| ‌ انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا رسما وارد حاشیه‌های فراوانی شده است. از یک‌سو احزاب مختلف و چهره‌هایی که برای این انتخابات نام‌نویسی کرده بودند، نسبت به روند بررسی صلاحیت کاندیداها معترض هستند، از سوی دیگر پاسخی که نسبت به این اعتراض‌ها بیان می‌شود نیز واکنش منفی افکار عمومی و فعالان سیاسی اجتماعی را برانگیخته است. اما حاشیه‌ها فقط به اعتراض درباره رد صلاحیت کاندیداها محدود نمی‌شود بلکه حالا مشخص شده اعضای هیات مرکزی نظارت بر انتخابات هم با یکدیگر اختلاف‌نظر جدی دارند تا آنجا که یک عده از آنان بیانیه صادر می‌کنند و عده‌ای دیگر می‌گویند این بیانیه نظر شخصی برخی از اعضای هیات نظارت است.

به گزارش روزنامه اعتماد، طی 48 ساعت گذشته بسیاری از احزاب اصلاح‌طلب نسبت به روند بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات شوراها معترض شدند. به غیر از تهران در شهرهای دیگر ایران نیز گزارش‌های متعددی منتشر شد که نشان می‌داد رسیدگی به صلاحیت کاندیداها وضعیت مشابهی دارد و حتی بسیاری از اعضای فعلی شوراها بدون داشتن سابقه کیفری موثر رد صلاحیت شده‌اند. در واکنش به این اعتراضات روز سه‌شنبه خبری منتشر شد مبنی بر اینکه وزیر کشور و رییس مجلس شورای اسلامی درباره موضوع بررسی صلاحیت کاندیداها تشیل جلسه داد‌ند.

این خبر که به نقل از بابک نگاهداری، مشاور محمدباقر قالیباف منتشر شد، نشان می‌دهد که محور جلسه وزیر کشور با قالیباف مساله رد صلاحیت کاندیداها بوده و نتیجه آن هم این شده که در بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات شورای شهر، صلاحیت افرادی که استعلام آنها از کلیه مراجع نظارتی مثبت است، با امعان نظر از سوی هیات نظارت مورد تایید قرار گیرد. همین خبر باعث امیدواری در بین نامزدهای انتخابات شوراها شد. اما روز گذشته شرایط تغییر کرد.

هیات مرکزی نظارت بر انتخابات دوباره با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد این جلسه که روز یکشنبه12 اردیبهشت‌ماه در دفتر رییس مجلس شورای اسلامی برگزار شد، جلسه‌ای از قبل تعیین‌شده نبود، بلکه با عنوان استماع گزارش وزیر کشور و معاونان ایشان تشکیل شد و تنها چند ساعت قبل از برگزاری، برخی از اعضای هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها نیز به آن دعوت شدند.

در بخش دیگری از این اطلاعیه به موضوع مصاحبه نگاهداری اشاره شده و آمده است: «رییس دفتر ریاست محترم مجلس در مصاحبه خود بیان داشته‌اند که «در جلسه روز گذشته با همین رویکرد و با نظر ریاست مجلس و اعضای هیات نظارت، پس از مباحثات صورت‌گرفته تصمیم بر آن شد که در بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات شورای شهر، صلاحیت افرادی که استعلام آنها از کلیه مراجع نظارتی مثبت است، با امعان‌نظر از سوی هیات نظارت مورد تایید قرار گیرد. این در حالی است که تاکنون در هیچ‌یک از جلسات رسمی هیات نظارت چنین تصمیمی اتخاذ نشده و جلسه مذکور نیز -همان‌طورکه بیان شد- فاقد رسمیت لازم برای اتخاذ تصمیم به عنوان هیات نظارت است. البته در صورتی که ریاست محترم مجلس نظری در این باره داشته باشند، از طریق رییس هیات نظارت در دستور کار قرار می‌گیرد و به عنوان مصوبه هیات، رسمیت می‌یابد و ملاک عمل قانونی قرار خواهد گرفت.»

این بیانیه نشان می‌دهد که هیات مرکزی نظارت بر انتخابات از شکافی عمیق رنج می‌برد و درحالی که برخی اعضا منتقد عملکرد این هیات هستند، بخشی از این هیات همچنان بر همین شیوه رد صلاحیت کاندیداها اصرار می‌کند و مانع هرگونه رایزنی و مذاکره برای تغییر وضع موجود می‌شود.

این موضوع اختلاف‌نظر زمانی آشکارتر شد که دیروز یک عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی کشور درباره اطلاعیه اخیر این هیات رسما آن را نه بیانیه رسمی هیات نظارت بلکه بیانیه چند تن از اعضای این هیات توصیف کرد. محسن پیرهادی که از قضا ازجمله نمایندگان نزدیک به رییس مجلس نیز هست، البته از ردصلاحیت کاندیداها دفاع کرد اما با تکذیب بیانیه نشان داد که اختلاف‌نظر در این هیات جدی است. او در این باره گفت: «این متنی که منتشر شد، صرفا نظر شخصی بعضی از اعضای هیات نظارت بود وگرنه چنانچه بیانیه‌ای بخواهد از سوی هیات نظارت صادر شود، باید با نظر جمعی و هماهنگی باشد.»

محسن پیرهادی، با اشاره به اینکه حدود 50 درصد ردصلاحیت داوطلبان ششمین دوره انتخابات شوراهای شهر از سوی هیات‌های اجرایی و نیم دیگر از جانب هیات‌های نظارت شهرستان صورت گرفته در این رابطه توضیح داد: «به‌طور دقیق‌تر5082 نفر در هیات اجرایی و 6318 توسط هیات نظارت از مجموع 51197 داوطلب ردصلاحیت شده‌اند. از آنجا که این رد صلاحیت براساس گزارش‌های مستند و رسمی مراجع استعلامی بوده عجیب است که برخی به جای انتقاد از عملکرد دولت در این میدان هدف انتقادات‌شان را مجلس قرار داده‌اند. متاسفانه ورای برخورد هیجانی و انتخاباتی طیفی که احراز صلاحیت نشده‌اند، برخی مسوولان که وظیفه مدیریت و نظارت بر روند را دارند نقش خود را در این میدان فراموش کرده‌اند و روند صورت‌گرفته را سیاسی نشان می‌دهند و حتی می‌خواهند عملکردشان را پای مجلس و به‌طور مشخص رییس مجلس بنویسند.»

شاید بتوان گفت اعضای هیات نظارت بر انتخابات شوراها در هر موضوعی با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند، در موضوع ردصلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلب تاحدودی هم‌نظرند چرا که به‌ هرحال اعضای این شورا دیروز تلاش کردند در پاسخ به اعتراض‌ها از ردصلاحیت کاندیداها دفاع کنند.

محمدصالح جوکار، سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، با اشاره به اخبار منتشرشده درباره رد صلاحیت گسترده نامزدهای این انتخابات، گفته است: «آمارهایی که از رد صلاحیت‌ها ارایه شده قطعی نیست و همچنان روند بررسی صلاحیت‌ها ادامه دارد. طبق قانون، بررسی صلاحیت نامزدهای شوراهای اسلامی در اختیار مجلس است و هیات‌های نظارت که مرکب از نمایندگان مجلس هستند تنها بر اساس استعلام از مراجع چهارگانه تصمیم‌گیری می‌کنند. اگر خدای ناکرده فردی تایید صلاحیت شود که شایسته نباشد، قطعا در آینده مشکلاتی را ایجاد می‌کند که به حقوق عامه مردم ضربه وارد می‌کند.»

در همین حال اعتراضات نسبت به عملکرد هیات نظارت و ردصلاحیت‌ها همچنان ادامه دارد. روز گذشته‌ محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران، درباره رد صلاحیت برخی از اعضای شورای شهر تهران به پایگاه خبری- تحلیلی مدارا گفت: «فکر می‌کنم نوع نگرشی که دوستان هیات نظارت دارند باید آموزش می‌دیدند یا قیودی که باید خود را مقید به رعایت قانون و اخلاق و شرع و انسانیت کنند، هیچ‌یک از اینها در قاموس دوستان نبوده که چنین اتهامات واهی را در ماه مبارک رمضان ابلاغ کردند. عملا فضایی است که دوستان در موضع رقابت هستند و این سوال ایجاد می‌شود که حذف رقیب به هر قیمت و به هر شکلی و به هر صورتی ارزش دارد که این اقدامات انجام شود؟ عملا این بدین معنا است که رقابت سیاسی را در فضای رقابت به رسمیت نمی‌شناسند و احساس می‌کنند شاید همان اتفاقی که سال 96 افتاد در رقابت پایاپای باختند، اتفاق بیفتد. با توجه به وضعیتی که وجود دارد آنها دارند در اصلاح‌طلبان نسل‌کشی می‌کنند که کار درستی نیست.»

گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که با وجود ردصلاحیت گسترده کاندیداها احتمالا در برخی شهرها انتخابات شوراها عملا بدون رقابت خاصی برگزار شود. هرچند همچنان عده‌ای از فعالان سیاسی می‌گویند امیدوارند که این شیوه بررسی صلاحیت کاندیداها تغییر کند و دست‌کم چهره‌های شاخص به صحنه رقابت بازگردند.