نقاط ضعف و قوت دومین انتخابات ریاست جمهوری ایران

اعتمادآنلاین| جمعی از فعالین سیاسی باسابقه به تشریح نظرات خود درباره برخی وقایع انقلاب و شرایط انتخابات 1400 پرداختند.

به گزارش ایسنا، محسن رفیق دوست از موسسان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرتضی نبوی از وزرای سابق و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، محسن رهامی نماینده دور اول و دوم مجلس شورای اسلامی و منوچهر متکی وزیر پیشین امور خارجه با حضور در دومین قسمت از ویژه برنامه انتخاباتی شبکه پنج سیما با عنوان "مجری"، نقاط ضعف و قوت دومین انتخابات ریاست جمهوری ایران اسلامی و دلایل استقبال مردم از این انتخابات علی رغم شرایط سیاسی و اجتماعی را مورد بررسی قرار دادند.

رفیق دوست در ابتدای برنامه درباره چرایی افزایش آراء شهید رجایی نسبت به بنی صدر اظهار کرد: مردم به دلیل اینکه هنوز از انقلاب فاصله نگرفته بودند وقتی دیدند در انتخاب اول سرشان کلاه رفته است، این بار با شور بیشتری به صحنه آمدند و کسی را انتخاب کردند که به نظر من تنها رئیس جمهوری بود که با رهبر زمان خودش زاویه نداشت.

این فرمانده دوران دفاع مقدس خاطرنشان کرد: امروز هم مردم باید سرنوشت خودشان، را خودشان تعیین کنند و تصور نکنند که مؤثر نیستند. مردم باید با چشم باز به صحنه بیایند و کسی را انتخاب کنند که مرد حل مشکلات باشد.

رهامی نماینده دور اول و دوم مجلس شورای اسلامی با رد سخنان رفیق دوست در خصوص اینکه شهید رجایی تنها رئیس جمهوری بود که با رهبر دوران خودش زاویه نداشت، اظهار کرد: من این سخن را قبول ندارم. هیچ کدام از رئیس جمهورهای ما با رهبرشان زاویه نداشتند. اکثرا دوست و همراه رهبر بودند، ولی بالاخره بعدها مشکلاتی پیش آمد که بیشتر اختلاف نظر سیاسی است. زاویه داشتن غیر از اظهارنظر سیاسی است.

وی در ادامه در خصوص دلیل استقبال بالای مردم از دومین انتخابات ریاست جمهوری بیان داشت: یکی از دلایل این امر به فضای اول انقلاب و جو خاص جامعه مربوط بود و دلیل دیگرش به خود شهید رجایی باز می گردد که هم نخست وزیر بود و مسئولیت اجرایی داشت و هم سابقه انقلابی خوبی داشت و مورد قبول مردم بود.

این استاد دانشگاه از واقعه هفتم تیر به عنوان عامل سوم یاد کرد و افزود: این مورد نقش مهمی در حضور مردم در صحنه داشت. من هم در آن جلسه مهمان بودم که کمی قبل از جلسه از زنجان برایم مهمان رسید و قرار بود نماز را در حزب بخوانم که کمی دیرتر رسیدم. وقتی به حیاط حزب رسیدم، بمب هنوز منفجر نشده بود و تقریبا جلوی چشم من منفجر شد.

وی یادآور شد: در آن حادثه حدود 27 نماینده و 4 وزیر و تعدادی از همکاران وزارتخانه ها و خود شهید بهشتی به شهادت رسیدند و حادثه چند روز پیش از این که منجر به ترور حضرت آیت الله خامنه ای در مسجد ابوذر و در پی آن تظاهرات متعدد در شهرهای مختلف اتفاق افتاد، موجب شد که مردم با حضور جدی وارد صحنه شدند. مردم فکر می کردند که باید بیایند و از انقلاب و مسئولانی که مورد هجمه واقع شده اند دفاع کنند.

مرتضی نبوی از وزرای دولت های پیشین در خصوص حضور مردم در انتخابات بیان کرد: حضرت امام (ره) مردمسالاری دینی را معماری کردند و معتقد بودند که همانطور که مردم در ابتدای انقلاب و پیروزی آن نقش داشتند در انتخابات ها هم باید مردم حضور داشته باشند و این حضور باشکوه باشد.

نبوی گفت: حضرت امام با نخستین رئیس جمهور خیلی مدارا کردند. چرا که خیلی از سیاسیون تصور می کردند که ایشان با بنی صدر و کارشکنی های او برخورد می کنند، اما بنای حضرت امام با رئیس جمهوری که رأی مردم را گرفته بود و 75 درصد آرای مردم را داشت این بود که این اولین تجربه مردمسالاری دینی تجربه خوبی باشد؛ لذا همه جوره او را حمایت کردند. تا اینکه رفتار بنی صدر برای مردم کاملا مشخص شد و مطمئن شدند که این رئیس جمهوری که انتخاب کرده اند باید عزل شود؛ لذا این اقناع مردم از اول خیلی مهم بود.

متکی گفت : از 22 بهمن 57 تا 21 مرداد 60 حوادث بسیار زیادی اتفاق افتاده است. نقل است که بنی صدر قبل از انقلاب در مصاحبه با مجله "ژون آفریک" (یکی از مجلات معتبر و پرفروش فرانسه) گفته بود که من نخستین رئیس جمهور ایران خواهم شد!

وی افزود: صرف نظر از صحت و سقم این حرف، مجموعه حرکات بنی صدر کمی قبل از پیروزی انقلاب و بعد از آن تا زمان عزلش، نشان دهنده این بود که دارد یک مسیر تعریف شده و چهارچوب مشخصی را دنبال می کند. برای من که حوزه های سیاست خارجی را دنبال می کردم، تقریبا کمتر جای تردید باقی می گذارد که نوعی ارتباط، اتصال و همنوایی با محافلی با خارج از کشور داشت. تقید او به برخورد با هر آنچه در داخل کشور مخالف نگاه اوست نوعی دیکتاتورمآبی در برخوردها تا اقدامات عملیاتی که در دانشگاه تهران و جاهای دیگر پیش آمد، نشان دهنده این است که به دنبال دو قطبی کردن جامعه بود.

وزیر خارجه اسبق کشور افزود: صحبت های او در پذیرش وزاری پیشنهادی شهید رجایی، صحبت هایی که در مورد خود او می کرد و تعابیری که به کار می برد نشان می داد که به دنبال مسئله سازی برای کل نظام است.

متکی خاطرنشان کرد: رفتار بنی صدر به جایی رسید که دیگر برای مردم حرکت در مغایرت با رهبری و در مغایرت با شهید رجایی که نماد انقلابی گری و ساده زیستی به اطمینان رسیدند و هم در مجلس و هم در فضای کلی جامعه این تفکر منفی در مورد بنی صدر شکل گرفته بود. لذا استقبال مردم از انتخابات دوم ریاست جمهوری نوعی عصیان مردم نسبت به شرایطی که بنی صدر داشت ایجاد می کرد، بود.

رفیق دوست در پاسخ به این نکته با اشاره به خاطره ای گفت: روزی خدمت حضرت امام (ره) رسیدم در حالی که قبل از آن، دیداری با بنی صدر داشتم که دیدار تلخی بود. به ایشان عرض کردم شما آقای بهشتی و اقای خامنه ای و آقای هاشمی را خوب می شناسید؛ دلیل اینکه در مقابل این سه نفر از بنی صدر حمایت می کنید چیست؟ ایشان فرمودند "برای من بنی صدر مهم نیست. من از بنی صدر حمایت نمی کنم. برای من آن یازده میلیون انسانی مهم هستند که به او رأی دادند. اگر روزی احساس کردم که مردم رأی خود را پس گرفته اند هر چه به او داده ام پس می گیرم". که البته دو ماه بعد در سخنرانی عمومی فرمودند.

نبوی در تأیید سخنان رفیق دوست گفت: همانطور که وقتی در ایلام در حین سخنرانی به بنی صدر سنگ زدند، حضرت امام فرماندهی کل قوا را از بنی صدر گرفت.

وی افزود: بله. اینکه در آن فضا، باز هم مردم بیشتر پای صندوق آمدند، فقط مربوط به حضور در انتخابات نبود بلکه در جنگ هم اینطور بود. در جنگ هر چه بیشتر شهید می دادیم مردم بیشتر استقبال می کردند. مردم انقلاب را دوست دارند و تا الان هم کم نگذاشتند؛ این ما هستیم که برای مردم کم کار کردیم. آن روز و آن مردم انقلابی طبیعی بود که با دو میلیون رای بیشتر و با چشم بازتر انتخاب کنند. نتیجه قهری آن اقدامات و دهنکجی به کسانی بود که فکر می کردند با ترور و خرابکاری مردم دست از انقلاب بر می دارند، اما مردم نشان دادند که انقلاب را دوست دارند و من مطئنم که امروز هم ایستاده اند.

رهامی نیز در این باره گفت: در دورانی که ما در مجلس فعالیت داشتیم وقتی از منزل بیرون می رفتیم تصور نمی کردیم که بتوانیم به خانه برگردیم. از یک طرف بابت جنگ کشور ناامن بود. آن نسلی که در جبهه می جنگید و در مجلس حضور داشت همان نسلی بود که در دوران مختلف انقلاب حضور داشت و برای سرنگونی رژیم گذشته و اهداف انقلاب تلاش کرد و به دنبال عدل امیرالمومنین و حکومت الهی بود. این آرمانها موجب می شد که مردم آن میزان ناملایمات و صدمات ابتدای انقلاب را به جان بخرند.

وی تصریح کرد: ما باید نسل جدید را درک کنیم. آنها از ما توقع دارند ما هم مانند شهید رجایی باشیم. وقتی به مجلس یا وزارتخانه می رویم تا زمانی که آن پست را تحویل می دهیم فرقی نکرده باشیم. شواهد و قرائن نشان می دهد که ما همان مسئولان دهه شصت و اوایل انقلاب نیستیم.

نبوی نیز در ادامه خاطرنشان کرد: آقای رجایی وقتی نخست وزیر بود می گفت کابینه من همه مردم ایران هستند و جلسات هیئت دولت را در استان های محروم تشکیل می داد. در هفته یک روز وزرا را به مجلس می آورد که نمایندگان هر سوالی دارند بپرسند و مشکلات را مطرح کنند. منش مردمی داشت و آنچه را که حضرت امام در مقام نظر مطرح می کردند را عملی می کرد.

وی ادامه داد: من همیشه فکر می کنم اگر قرار است مسئول تراز انقلاب اسلامی معرفی کنیم، باید آقای رجایی را مثال بزنیم. آرامش و تواضع ایشان مثال زدنی بود و جالب است که وقتی نخست وزیر شد، تواضع او بیشتر شد. امروز هم مردم دوست دارند که مسئولانشان مانند امثال شهید رجایی منش ساده زیستانه و مردمی داشته باشند.

متکی در این خصوص اظهار کرد: وقتی آقای ترامپ گفت که ایرانی ها چهلمین سال انقلاب را نمی بینند، رهبر معظم انقلاب بیانیه گام دوم برای چهل سال دوم انقلاب را صادر می کنند که بسیار هوشمندانه بود. شهید رجایی نیز چنین باوری داشت؛ او به ظرفیت های داخلی اعتقاد داشت و بومی گرایی و بومی کردن کارها یکی از ویژگی های اساسی ایشان بود. شهید رجایی به جد باور داشت که ما می توانیم خودمان را اداره کنیم.

رفیق دوست نیز با بیان اینکه مردم همان مردم هستند، مسئولان باید سعی کنند مانند رجایی باشند، خاطرنشان کرد: روزی در دوران دفاع مقدس از دفتر آقای رجایی تماس گرفتند و بنده را فراخواندند. من به دفتر ایشان رفتم و آقای رجایی گفت از طرف حضرت امام دستور آمده است که فلان فرمانده را برکنار کنید. تا این کار انجام بگیرد حدود 48 ساعت طول کشید. وقتی گزارش کار را به آقای رجایی دادم گفت هنر کردید؟! فرمان حضرت امام را 48 ساعت به تعویق انداخته اید! این کار باید همان روز بلافاصله انجام می شد. لذا امروز هم باید نسبت به فرمان رهبر انقلاب مانند رجایی باشیم.

وی خاطرنشان کرد: چند سال پیش کسی ادعا کرد من رجایی دوم هستم. بی خود این حرف را زد. او هیچ شباهتی به رجایی نداشت.

رهامی درباره اجماع اصلاحات با تیم لاریجانی گفت: تا امروز که جریان اصلاح طلب تلاش داشته تا از طیف خودش نامزدی را معرفی کند. مگر اینکه شما خبری داشته باشید که ما نداریم! و اینکه در صورت عدم توفیق هر یک از نامزدهای مطرح اصلاح طلب، چه پیش خواهد آمد در آینده مشخص می شود.

وی افزود: این دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا یا همان چپ و راست قدیم، از ابتدای انقلاب مطرح بود. این مسئله حتی در کشورهای دیگر نیز مطرح است. این گرایش های مختلف مشکلی ندارد. تا امروز اصلاح طلبان بیش از 150 میلیون رأی به صندوق نظام اسلامی ریخته اند. بنابراین دیدگاه ما باید این باشد که این دو جریان برادر یکدیگر هستند و ما اختلاف بنیادین نداریم. این خوب است که مردم بدانند مسئولان با یگدیگر اگر اختلاف دیدگاه داشته باشند اما نزاع ریشه ای ندارند.

رهامی افزود: من روزی به نمایندگی از طیف اصلاحات خدمت رهبر انقلاب عرض کردم که ما حاضر نیستیم یک تار مو از سر نظام و از سر شما کم شود. شما ستون خیمه انقلاب هستید، و اگر این ستون بشکند همه ما می شکنیم و در همین راستا هم من باید در مقابل دیدگاه های توهین آمیز ضدانقلاب ایستاد.

وی با انتقاد به مشی امروزی مسئولان بیان کرد: خدم و حشم مسئولان زیاد شده است. امروز می بینیم وزیر کشور اروپایی با دوچرخه به محل کار می رود اما برخی مسئولان ما ریخت و پاش زیادی دارند.

رهامی با بیان اینکه انتخابات ریاست جمهوری ویترین جمهوریت نظام است، تصریح کرد: همه ما باید تلاش کنیم تا این ویترین و تابلوی تمام عیار جمهوریت نظام که با اسلام تلفیق پیدا کرده است هم در داخل و هم در خارج به صورت عملی نشان داده شود؛ لذا حرف ما به مردم این است که باید در تعیین سرنوشت خود شرکت کنید و با رأی خود خواسته خود را اعمال کنند.

متکی در خصوص وظیفه مردم و مسئولان در دوران کنونی اظهار کرد: اولین وظیفه همه جریان های سیاسی این است که نسبت به برگزاری یک انتخابات پرشور و با نشاط کمک کنند، لذا باید از این میراث حضرت امام که فرمودند مردم باید در تعیین سرنوشت شان مشارکت داشته باشند، حمایت کنیم.

وی افزود: امروز کسانی همنوا با برخی بلندگوهای خارجی مطرح می کنند که انتخابات را تحریم کنیم و رأی ندهیم. این حرکت ها همصدایی با بیرون از نظام است. اینکه چرا مردم کمتر پای صندوق رأی انتخابات مجلس شورای اسلامی آمدند به این دلیل است که فکر می کنند مسئولان آنها را فراموش کرده اند و مشکلات توسط مسئولان دیده نمی شود. مردم عصبانی هستند از دست مسئولان و ناراحتند.

وزیر خارجه اسبق گفت: من فکر می کنم دولت هم در برپایی یک انتخابات با نشاط نقش دارد و برای این امر، باید از مردم عذرخواهی کند. دولت کارش را با اعتراض به دلار 3هزار تومانی آغاز کرد و امروز دلار 30 هزار تومانی تحویل مردم می دهد. آقای رئیس جمهور دوست و رفیق ماست ولی مگر خون ایشان سرخ تر از خون روسای قوای دیگر است که بیش از یک سال و نیم است امر اجرایی کشور را با یک ماسک و از یک اتاق انجام می دهد! خب اینها مردم را عصبانی می کند.

وی افزود: در مورد فرمایش آقای رهامی باید این نکته را بگویم که از بعد از انقلاب بیشترین دوران اجرایی کشور در دست طیف اصلاح طلب بوده است و امروز اگر مشکلی در کشور به وجود آمده، حاصل فعالیت همین طیف است. بزرگترین مشکلی که جریان اصلاح طلب در کشور ایجاد کرد این بود که القا کرد کشورداری هنر است و این هنر هم از عهده دویست سیصد نفر بر می آید. در حالی که در دوره نهم ریاست جمهوری شاهد یک گردش نخبگانی در کشور بودیم.

متکی در پایان تأکید کرد: در این انتخابات بسیاری از گرگ ها با چشمان باز و دهان های دریده کمین کرده اند تا به مردم، نظام و کشور ضربه بزنند لذا سخنم به مردم این است که با مشارکت خوب خود یک بار دیگر هویت و شخصیت ملت ایران را به نمایش بگذارید.

نبوی نیز در ادامه با اشاره به برخی القائات نادرست در خصوص نتایج انتخابات اظهار کرد: این تفکر که ما انتخابات را دوست داشته باشیم و بپسندیم با این پیش شرط که فقط ما رأی بیاوریم نتیجه این ساختارشکنی خواهد بود. امام و رهبری همیشه خواسته اند که مردم حضور پررنگ در انتخابات داشته باشند و رقابت هم جدی باشد، اما همیشه یک جریانی با این پیش شرط در انتخابات حضور می یابد که من باید برنده باشم.

نبوی در پایان گفت: مجریان و ناظران انتخابات هم باید وظایف خود را به درستی و طبق مر قانون انجام دهند و مردم هم وظیفه خود را می دانند. اما نقش نخبگان سیاسی اینجا حساس است. در دوران مختلف انقلاب همیش نخبگان سیاسی سعی کرده اند یکدیگر را تخریب کنند و هیچ وقت هم به اجماع نرسند. رهبری هم فرمودند که نخبگان سیاسی مردم را ناامید نکنند و به مردم امید دهند.

رفیق دوست نیز خطاب به مردم گفت: من می خواهم به ملت ایران بگویم که حتما در این انتخابات حضور پیدا کنند؛ انقلاب و ایران برای خودتان است. حرف من به رئیس جمهور آینده هم این است که 15 سال است مقام معظم رهبری ابتدای هر سال شعار اقتصادی تعیین می کنند ولی در همه دولتها سخنان ایشان روی زمین مانده است. هنر رئیس جمهور آینده این باشد که کار مردم را به دست خودشان بسپارد و دولت را از تصدیگری اقتصاد بیرون کند.

وی افزود: مردم در انتخاب کاندیدای اصلح به این نکته توجه داشته باشند که او به دنبال اجرای این امر رهبر باشد و دوم کار اقتصاد را به دست مردم بسپارد.