انتخابات 1400| رئیس‌جمهوری می‌تواند مساله حصر را پایان دهد/ درباره اعتراض‌های 98، رحمانی‌فضلی باید پاسخ‌گو باشد

اعتمادآنلاین| ‌ساکت‌ترین و در حاشیه‌ترین چهره‌های در مظان نامزدی حالا بدل به جدی‌ترین هماوردهای انتخابات 1400 شده‌اند. رئیسی و لاریجانی. همان دو نفری که از همان ماه‌های بعد از انتخابات 96 شایعه درباره حضور جدی‌شان در انتخابات بعدی وجود داشت. حالا انتشار سه کلیپ متفاوت انتخاباتی و رکوردشکنی مخاطب در کلاب‌هاوس با نزدیک به 24 هزار شنونده در یک اتاق اصلی و چند اتاق فرعی، تا اینجای کار کمپین تبلیغاتی علی لاریجانی را به مرکز توجه انتخابات 1400 بدل کرده و این یعنی علی لاریجانی از ماه‌ها قبل در تدارک حضور در انتخابات بوده، تصمیمش را هم به‌طور قطعی گرفته بوده و از مشاوره یک تیم رسانه‌ای تخصصی بهره می‌برد.

به گزارش روزنامه شرق، صحبت‌های علی لاریجانی در کلاب‌هاوس زیاد قطع و وصل می‌شد. فرید مدرسی هماهنگ‌کننده اتاق چند بار گفت این مشکل از اندروید است. برای همین مخالفان سیاسی لاریجانی در توییتر مدعی شدند او از گوشی اندرویدی استفاده نمی‌کرده و دروغ گفته است. بلافاصله تصویری از او در محل کارش در حال پاسخ به سؤال‌های مخاطبان در کلاب‌هاوس منتشر شد؛ درحالی‌که تصویر گوشی او مجهز به نرم‌افزار اندروید در تصویر دیده می‌شد.

دیروز هم سومین کلیپ علی لاریجانی مرتبط با همان قطع و وصل‌شدن صدای او در نشست مجازی با کلید‌واژه «صدای من می‌آید؟» منتشر شد. نشانه دیگری بهره‌مندی از مشاوران تخصصی اینکه شاید او تنها نامزدی بود که در روز ثبت‌نام کت و شلواری بر تن داشت که سایز او بود و استاندارد بیرون‌بودن آستین پیراهن از کت رعایت شده بود! به نظر می‌رسد همه این رخدادها از رصد مخالفان سیاسی علی لاریجانی دور نمی‌ماند؛ چرا‌که دیروز توییتر، اکانت علی لاریجانی را مسدود کرد. سایت جماران نوشت که به نظر می‌رسد این اقدام توییتر به خاطر حملات سازماندهی‌شده ارتش‌های سایبری داخل ایران انجام شده است. لاریجانی، شب گذشته در گفت‌وگو با مردم در کلاب‌هاوس، چندین بار از اینکه عده‌ای با پول بیت‌المال و به صورت سازماندهی‌شده و از روز ثبت‌نام در انتخابات او را تخریب می‌کنند، گلایه کرد!

حمله به جبهه انقلاب

لاریجانی در حالی در پایان این نشست مجازی، از رئیسی و جلیلی برای مناظره در فضای کلاب‌هاوس و خارج از صداوسیما هم دعوت کرد که در مرزبندی خودش با اصولگرایان گفت که عضو جبهه انقلابی هستم؛ اما من جزء آن جبهه انقلابی واقعی هستم. جبهه انقلاب واقعی یعنی همه مردم و شهید مطهری و شهید بهشتی‌ها که علمدارش بودند. به ماجرای پرتاب مُهر به او در قم هم اشاره‌ای کرد و گفت: «جبهه انقلاب همه مردم هستند، نه آن افرادی که با کفش‌پراکنی و تندروی می‌خواهند مشکلات را حل کنند». او در آغاز صحبت‌هایش هم با کنایه به کسانی که موج تخریب‌ها را علیه او آغاز کرده‌اند، گفت با ورودم به عرصه انتخابات گویا مرتکب گناه کبیره شده‌ام. با ورودم به عرصه انتخابات به گونه‌ای برخورد شد گویا وارد منطقه ممنوعه شده‌ام. لاریجانی گفت: به دو دلیل مهم مصمم به حضور شدم. یکی تدارک فضایی بود که با الفاظی مانند جبهه انقلاب شرایط طوری شده بود که صورت انتخابات مخدوش شده و حالت رقابت از بین می‌رود. این وضع با یأسی که مردم از شرایط اقتصادی پیدا کرده بودند، کلیت کشور را تهدید می‌کرد و دشمن را مصمم می‌کرد که با مشارکت کم، فشارها بر مردم را زیادتر کند.

لاریجانی با ظریف؟

سؤال «شرق» هم از لاریجانی درباره احتمال حضور ظریف در کنار او در روزهای پایانی رقابت‌های انتخاباتی بود. شکل‌گیری یک دوگانه که نوید ادامه همکاری وزیر فعلی امور خارجه را با او در دولت احتمالی آینده بدهد. لاریجانی در پاسخ به این اکتفا کرد که: در انتخابات هر چیزی محتمل است. هیچ‌چیزی غیر‌ممکن نیست. او در پاسخ‌های قبلی هم فحاشی‌ها به ظریف را نقد کرد و او را چهره‌ای تأثیرگذار و خدوم دانست و گفت: من آقای ظریف را فرد بسیار توانایی در بحث دیپلماسی می‌دانم و شاید جزء بهترین وزرایی بودند که در مذاکرات خوب عمل کردند. ایشان فرد توانایی هستند و برخی فحاشی‌ها به ایشان را واقعا قبول ندارم. پیش‌تر ظریف در گفت‌وگویی با رد قوی نامزدی خود در انتخابات؛ اعلام آمادگی کرده بود که در‌صورتی‌که یک رئیس‌جمهور همسو با او سر کار بیاید، او تمایل دارد که در پست وزیر خارجه همکاری‌اش را ادامه دهد. ظریف درباره قرارداد 25‌ساله همکاری با چین هم از ارتباط خوب و تنگاتنگش با لاریجانی صحبت کرده بود و اینکه علی لاریجانی یک دفتر مخصوص در ارتباط با همین مأموریت، در وزارت خارجه دارد.

گپ‌وگفت با فرخ نگهدار

حضور مجازی علی لاریجانی در کلاب‌هاوس یک رویارویی بی‌واسطه با فعالان رسانه‌ای، روزنامه‌نگاران و چهره‌های سیاسی داخل و حتی خارج از کشور را در پی داشت که لاجرم به طرح پرسش‌های صریح از او منجر می‌شد. مانند گپ‌و‌گفت چند دقیقه‌ای او با فرخ نگهدار از فعالان جنبش چریک‌های فدایی خلق. لاریجانی گفت که او را از مناظره‌های تلویزیونی اول انقلاب به یاد می‌آورد و فرخ نگهدار هم گفت که او را از نزدیک دیده است. پرسش فرخ نگهدار این بود که برای جریانات سیاسی‌ که زمانی از حق فعالیت در ایران برخوردار بودند، چقدر امکان فعالیت دوباره در کشور فراهم می‌شود. لاریجانی گفت یکی از برنامه‌های دولت او تماس با ایرانیان خارج از کشور و استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های آنها درون کشور است. لاریجانی گفت که یکی از دلایل محدودیت و ممنوعیت برای فعالیت برخی جریان‌های سیاسی در ابتدای انقلاب، رخدادهای سال‌های نخست بود که ناخواسته منجر به امنیتی‌شدن فضا شد.

چرا نمی‌گوید عوض شده است؟

علی لاریجانی در این حضور انتخاباتی‌اش با کلیپ‌های کوتاه، توییت‌ها و گفت‌وگویش با مردم و اهالی رسانه در کلاب‌هاوس به دنبال ارائه یک تصویر جدید از خودش است. اصولا علی لاریجانی را به فیلسوف سنجیده‌گوی، محافظه‌کار اصولگرا می‌شناسیم اما او این روزها سعی دارد از این قالب خارج شود. لاریجانی‌ای که از جبهه اصولگرایی اخراج شده اما در جبهه اصلاح‌طلبی هم هضم ‌نشده، سعی دارد در حوزه سیاست چهره یک روشنفکر حامی حقوق مردم و مدافع آزادی و حقوق شهروندی از خودش نشان دهد و این یعنی مرزهایش را با مرزهای اصلاح‌طلبی یکی کرده و به دنبال جذب حمایت بدنه مردمی آنهاست. اینکه استراتژی جدید علی لاریجانی با بهره‌مندی از تیم رسانه‌ای حرفه‌ای چقدر زود یا دیرهنگام بوده است و اینکه آیا می‌تواند بدنه اجتماعی سرخورده اصلاح‌طلبان را به میدان بیاورد یا نه یک‌چیز است و اینکه آیا او واقعا به لحاظ سیاسی یا باوری تغییر کرده و تغییر در او چقدر جدی و همه‌جانبه است، چیزی دیگر که اثباتش نیاز به زمان دارد؛ اگرچه لاریجانی سال 84 هم که نامزد شورای هماهنگی نیروهای انقلاب بود و جایگاهی تقریبا شبیه به ابراهیم رئیسی البته با اجماع و مقبولیتی کمتر را میان اصولگرایان داشت، گفته بود: «به دنبال غنی‌سازی دموکراسی و تشکیل دولت مدرن هستم». جالب اینکه مصطفی معین هم در همان انتخابات گفته بود هویت سیاسی من پیشبرد دموکراسی است. اگرچه در ‌نهایت شعار دولت مهرورز عدالتخواه بر شعار‌ها دولت‌های دموکراسی‌خواه غلبه کرد و اصولگرایان به دنبال احمدی‌نژاد رفتند. وضعیت امروز علی لاریجانی را می‌توان با ناطق‌نوری، علی مطهری و حتی حسن روحانی مقایسه کرد که در مواضعشان در حوزه سیاست داخلی و خارجی و نگاهشان به حوزه آزادی و حقوق مردم، انتخابات و دموکراسی تغییراتی رخ داده و کلید‌واژه‌هایشان به گفتمان اصلاح‌طلبی تا حد زیادی نزدیک و از جریان اصولگرایی دور شده اما هنوز یا جریان اصلاح‌طلبی آنها را اصلاح‌طلب نمی‌داند یا خودشان نمی‌خواهند به این صفت متصف شوند؛ چهره‌هایی که به نظر می‌رسد در یک وضعیت برزخی مانده‌اند. اگرچه لاریجانی خودش به عادت مألوف دیگر چهره‌های اصولگرا معتقد است این دوگانه اصلاح‌طلبی اصولگرایی را قبول ندارد و این را در نشست کلاب‌هاوس هم مطرح کرد. حتی گفت بحث‌هایی که درباره دولت من می‌شود و اینکه دولت سوم روحانی خواهد بود، چندان اخلاقی نیست.

تفاوت او با افرادی مانند ضرغامی، فریدون عباسی، دهقان و قاضی‌زاده‌هاشمی و حتی ابراهیم رئیسی که آنها هم ادعا دارند مستقل‌اند در این است که او این کنش مستقل‌شدن را با فاصله‌گرفتن از اصولگرایان از خودش بروز داده، برای همین ژست آن هم بیشتر به علی لاریجانی می‌آید؛ به‌ویژه که او در‌حال‌حاضر نه نامزد جریانی اصلاح‌طلبان است و نه حمایت مستقیم آنها را دارد. تا‌جایی‌که در نشست مجازی کلاب‌هاوس هم وقتی با پرسش احتمال ائتلاف با اصلاح‌طلبان روبه‌رو شد؛ اگرچه حضور وزیر اصلاح‌طلب را رد نکرد اما گفت که نمی‌تواند تضمینی به اصلاح‌طلبان بدهد.

صداوسیما، پاشنه آشیل لاریجانی؟

پاشنه آشیل علی لاریجانی به‌طور قطع گذشته‌اش در صداوسیما و نمادش پخش سه برنامه هویت، چراغ و کنفرانس برلین است. او از سوی مخاطبان و خبرنگاران در کلاب‌هاوس در‌این‌باره مورد پرسش قرار گرفت. درباره برنامه هویت ابراز پشیمانی کرد و گفت در جریان پخش آن نبوده و با آن موافق نبوده است: «من واقعیت را درباره این برنامه گفتم، من با صراحت می‌گویم این کار غلط بود، دیگر چه باید بگویم؟ من واقعا از تولید این برنامه خبر نداشتم. توضیح بیشتر از این برای مسئله ندارم. من دیر متوجه این برنامه شدم و می‌پذیرم اشتباه بوده است. زیر‌دستان من این کار را کردند. بعد از این اتفاق برنامه چهره‌های ماندگار را داشتیم که تلاش کردیم جبران کنیم». درباره چراغ گفت برنامه زنده بوده و به محض متوجه‌شدن بعد از 20 دقیقه دستور توقف پخش داده است. لاریجانی گفت: خود حسینیان هم گفت چون می‌دانستم برنامه را قطع می‌کنید، در همان 10 دقیقه حرفم را زدم. اما از کنفرانس برلین به تمام‌و‌کمال دفاع کرد و گفت که رفته بودند برای اینکه آبروی نظام جمهوری را ببرند و مردم باید آنها را می‌شناختند؛ اما درباره برنامه هویت برخی به استناداتی اشاره کردند که علی لاریجانی در همان زمان و بعدا از پخش این برنامه دفاع کرده است. مانند اظهارات احمد پورنجاتی، معاون وقت صداوسیما و سخنرانی‌های خود علی لاریجانی که در روزنامه‌ها منتشر شده بود. برخی از مخاطبان هم به او توصیه کردند به‌جای تکذیب گذشته؛،صراحتا از تغییر خودش دفاع کند و بگوید که آن زمان جوری دیگر می‌اندیشیده و در جایی دیگر از سیاست قرار داشته و الان جایی دیگر اما او بازهم نپذیرفت و گفت هرچه می‌گوید درست است و خلاف واقع نمی‌گوید.

دفاع کامل از برجام، FATF و ظریف

رئیس سابق مجلس به‌صراحت به ادعای تصویب برجام در 20 دقیقه و تقارن مذاکرات احیای برجام و انتخابات پاسخ داد. برای اولین بار از افرادی روایت کرد که در پشت‌پرده موافق تصویب بودند اما در صحن مجلس بازی را به هم زدند. او گفت: اگر کسی بتواند موضوع به این مهمی را در 20 دقیقه به نتیجه برساند، خیلی مدیر قوی‌ای است، حتما به او رأی بدهید‌ اما ماجرا این‌طور نیست، بحث برجام اقداماتی پشت‌صحنه‌ای داشت و از حدود دو ماه قبل بحث شد و به توافق رسیدیم. از دو ماه قبل بین دو فراکسیون مجلس جلساتی برگزار شد و به تصویب رسید. در شورای امنیت ملی از دو فراکسیون مجلس دعوت شد و بحث شد.

کمیسیون ویژه‌ای هم تشکیل شد و پس از چندین جلسه بحث در کمیسیون امنیت ملی نیز این بحث هم انجام شد. زمان برای بررسی این موضوع در مجلس کوتاه بود و باید با یک تفاهم قبلی به نتیجه می‌رسیدیم. کمیسیونی ویژه‌ و چند جلسه تشکیل شد. در صحن مجلس با حضور آقای ظریف سه ساعت بحث شد، یک بار دیگر دو ساعت بحث شد و‌... . یک جلسه هم چهار ساعت در کلیات بحث شد و موقع اذان ظهر رأی گرفتیم. البته آقایان توافقی را که داشتیم، در صحن به هم زدند و اصرار کردند 400 پیشنهاد مطرح شود؛ این یعنی نمی‌خواستند برجام سر وقت تصویب شود. من نمی‌توانستم کشور را با این کار به خطر بیندازم. گاهی ادعا می‌کنند که این طرح مورد تأیید رهبری نبوده است، اصلا باور می‌کنید؟ اگر این‌طور است، چرا از رئیس مجلس و کمیسیون مربوطه تشکر کردند؟ آقایان می‌گویند که این کار خیانت است، چرا شورای نگهبان ظرف چند ساعت اعلام نظر کرد؟ اگر این طرح خائنانه بود، شورای نگهبان می‌توانست آن را نگه‌ دارد. یک مقدار مسئله عمیق‌تر است. اینکه نوجوانی سرش را در سطل آشغال می‌کند، ما را می‌کشد. فقر در کشور ما چیزی در حدود 0.4 شده است. امروز باید سریع‌تر تلاش کنیم به تفاهم برسیم. اگر برجام چیز نجسی بود، چرا الان زیرش نمی‌زنند؟ برجام در آن دوره کار درست و دقیق کشور بود. الان هم معتقدم برای نجات کشور باید شرایط را برای یک تفاهم مهیا کنیم. این‌گونه مسائل نیازمند یک رویکرد خاص است. با تند‌سخنرانی‌کردن در نماز جمعه، مذاکرات بین‌المللی حل نمی‌شود. او گفت: اما منافع ملی را نمی‌شد معطل این رفتارها گذاشت. لاریجانی به‌صراحت گفت اگر برجام نجس است، چرا همین افراد اصرار به اجرای آن دارند؟ چرا رهبری از مصوبه مجلس تشکر کردند و چرا اصلا شورای نگهبان این مصوبه را تأیید کرد؟ او نگاه افراطی به برجام و بحث غنی‌سازی را هم نقد کرد و گفت قرار نیست از تهران تا قم را سانتریفیوژ بسازیم.

او گفت: من تأیید نمی‌کنم که تقارن مذاکرات احیای برجام و انتخابات تصادفی نیست، ما نباید با سوءظن برخورد کنیم. قطعا باید توسعه با سنت اسلامی رخ بدهد، اما باید واقع‌بین بشویم. درباره FATF برخی می‌گفتند که نیازی نیست روابط بانکی در این چارچوب قرار بگیرد و می‌توانیم تهاتر کنیم؛ شما تصور کنید این روش چه بلایی سر قیمت‌ها بیاورد. یک ایده دیگر این بود که با کشورهای دوست صحبت کنیم تا اقدامات مربوط به FATF تغییر کند؛ واقعا ممکن است یک‌شبه این اتفاق رخ بدهد؟ برخی می‌گویند ما با بانک‌های کوچک کار کنیم که این موضوع هم مسائلی دارد. دوستان فکر می‌کنند آنها نقشه‌ای دارند، اما من فکر نمی‌کنم این‌طور باشد. ما باید واقع‌بین باشیم، اما حتما الگوی اصلی خودمان را دنبال کنیم. می‌گویند بدون FATF کشور را مثلا با تهاتر اداره کنیم؛ مگر ممکن است کشوری با 82 میلیون نفر جمعیت را با تهاتر اداره کرد؟ پوست بره بفرستیم، واکسن بگیریم؟

قرار نبود حصر طولانی شود

لاریجانی به سؤالی درباره تبریک‌گفتنش به میرحسین که رسید، ماجرای جلسه‌ای را با میرحسین روایت کرد که زمینه‌ساز دیدار موسوی با رهبری را فراهم کرد. او گفت: این‌طورها نبود [که تبریک گفته باشم]. شنبه بعد از انتخابات 22 خرداد 88 به مهندس موسوی گفتم حالا که انتخابات تمام شده، مسئله را ختم کنید. ایشان گلایه‌هایی داشتند، گفتم با رهبری دیدار کنید و ایشان پذیرفت و قراری از آقای حجازی خواستم و روز بعد ایشان به دیدار رهبر رفتند. همین موضوع درباره آقای کروبی هم تکرار شد. درباره حصر هم و با تأکید بر اینکه قرار نبود حصر آن‌قدر طولانی شود و طبق صورت‌جلسه شورای عالی امنیت ملی یک اتفاق موقت بود، گفت: در شورای عالی امنیت برای حصر زمان کوتاهی در نظر گرفته شد و بنا نبود آن‌قدر طولانی باشد. الان هم رئیس‌جمهور می‌تواند جلسه‌ای بگذارد و این موضوع را پایان بدهد. او درباره آرای احمدی‌نژاد نیز تأکید کرد باید آنچه را وزارت کشور اعلام کرده است، پذیرفت.

از آبان 98 تا کرونا

لاریجانی درباره واکسن کرونا هم گفت: در مرداد [سال گذشته] از طرف‌های چینی خواستم که واکسن کرونا بدهند. چینی‌ها بعد از مطالعه گفتند حاضرند 18 میلیون دُز بدهند که قیمتش هم ارزان بود. به وزارت بهداشت گفتم پیگیری کنند، تردید داشتند و فرصت از دست رفت. درباره محرمانه‌بودن مذاکرات با چین نیز گفت: پنهان‌بودن مذاکرات چین برمی‌گردد به تحریم‌ها و درخواست طرف مقابل. بعد از برداشتن تحریم‌ها، مذاکرات با چین به اطلاع عموم خواهد رسید. درباره اعتراض‌های آبان 98 هم گفت: کار دردناکی صورت گرفت. یک بخش اشکال تصمیم بود و بخش دیگر اجرا. اینکه افرادی کشته شدند، رفتار سنجیده‌ای نبود. نیروهای مسلح خودشان رسیدگی کردند. وقتی اعتراض‌ها امنیتی شود، کار از دست ما خارج می‌شود. درباره مخالفتش با استیضاح عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور روحانی ‌نیز گفت: مخالف استیضاح او نبودم. درباره اینکه رحمانی‌فضلی سهم او در کابینه بوده است، گفت: اطلاع نداشتم آقای روحانی آقای رحمانی‌فضلی را انتخاب کرده است. درباره اعتراض‌های 98 خود آقای رحمانی‌فضلی باید پاسخ‌گو باشد. او بارها و بارها با سؤالی درباره عملکرد برادرانش روبه‌رو شد، اما تأکید کرد تفاوت نگاهش به برجام و بازداشت‌ها در مواضعش روشن بوده است و نباید تاوان عملکرد برادرانش را بدهد. او گفت: اختلاف‌نظر داریم. لاریجانی‌ها صغیر نیستند و هرکدام بالای 60 و 70 سال دارند و اختلاف‌نظرمان هم مشخص شده است. بعد از اصرار روزنامه‌نگاران درباره اینکه چرا درباره مخالفت جواد لاریجانی با برجام موضع‌گیری نکردی؟ و باید درباره عملکرد برادرهایت پاسخ بدهی، گفت: همین که نظرمان مختلف است، کافی است دیگر. چرا شما می‌‌خواهید بین خانواده ما دعوا درست کنید؟