طرح محدودیت اینترنت و شبکه‌های اجتماعی این هفته به مجلس می‌رود

اعتمادآنلاین| تعطیلات نمایندگان مجلس پس از حدود 2هفته پایان یافته و فردا نخستین جلسه علنی مجلس برگزار می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که طی این روزها جلساتی در مورد طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» برگزار و ماده‌های این طرح به بحث گذاشته شده است. با این حال، به‌نظر می‌رسد که طراحان و حامیان طرح، از فردا فعالیت خود را بار دیگر برای جلب نظر نمایندگان آغاز کنند.

به گزارش همشهری، همچنین احتمال می‌رود که موضوع بررسی این طرح در چارچوب اصل85 قانون اساسی به رأی نمایندگان در صحن علنی گذاشته شود، مسئله‌ای که طی هفته‌های اخیر با واکنش افکار عمومی، متخصصان حوزه فناوری و حقوقدانان مواجه شده است. درصورتی که مجلس به اصل هشتادوپنجمی شدن این طرح رأی دهد، طرح در کمیسیون، بررسی و تصویب می‌شود و سپس برای اجرای آزمایشی ابلاغ خواهد شد. تجربه گذشته نشان داده اجرای آزمایشی این طرح می‌تواند برای چندین سال ادامه داشته و زندگی مردم را تحت‌تأثیر جدی قرار دهد.

پنهان از چشم مردم و نمایندگان

براساس اصل85 قانون اساسی، اگرچه سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست، اما مجلس در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را به کمیسیون‌های داخلی تفویض کند. در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌کند به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شوند.

علی مجتهدزاده، حقوقدان در گفت‌وگو با همشهری این طرح را واجد شرایط اصل85 قانون‌اساسی نمی‌داند و معتقد است که «چنین اقدامی به معنی پنهانکاری است. چراکه این طرح، یک طرح تخصصی و مربوط به 50هزار نفر نیست که پشت درهای بسته مصوب شود. این طرح از آنجا که زندگی روزمره حدود 80میلیون ایرانی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، باید در صحن علنی بررسی شود.»
مجتهدزاده با اشاره به اینکه هیچ ضرورتی برای تصویب این طرح در کمیسیون وجود ندارد، ادامه می‌دهد: «از آنجا که نمایندگان حامی طرح، از قابل توجیه نبودن طرح آگاهند، می‌خواهند آن را در کمیسیون و به دور از چشم سایر نمایندگان و مردم تصویب کنند.»
در اصل85 به اجرای آزمایشی قانون اشاره شده، اما این حقوقدان، برجسته کردن این موضوع از سوی طراحان را به‌دلیل آرام کردن فضا و افکار عمومی می‌داند. مجتهدزاده معتقد است که «طراحان با تکرار عبارت «اجرای آزمایشی» می‌خواهند، القا کنند که این قانون، قطعی نیست، اما اگر اجرای آزمایشی آن شروع شود، بازگشتی وجود نخواهد داشت.»

اصل پذیرش عمومی

این وکیل پایه یک دادگستری با تأکید بر اینکه یک قانون باید پذیرش عمومی داشته باشد، می‌گوید: «اگر قانونی تصویب و ضمانت‌های اجرایی سنگینی هم برای آن درنظر گرفته شود، اما با باورهای یک جامعه همخوانی نداشته باشد، قانون موفقی نخواهد بود.»
مجتهدزاده تأکید می‌کند که فقها باید در مورد مشروعیت این طرح نظر بدهند، اما خود او به‌عنوان حقوقدان، چنین طرحی را به لحاظ حقوقی، قابل توجیه نمی‌داند.

به‌گفته او «این طرح اگر با این شرایط، تصویب هم شود، باعث بی‌اعتباری قانون می‌شود، چراکه مردم خود را ملزم به اجرای آن نمی‌دانند.»

مغایرت با اصول قانون اساسی

درحالی‌که اصل9 قانون اساسی بر آزادی‌های مشروع و اصل 28 بر آزادی انتخاب شغل تأکید می‌کند، این حقوقدان، طرح مزبور را صراحتا در تضاد با این دو اصل می‌داند، «چراکه بخشی از این طرح به‌معنای محروم کردن مردم از دسترسی به اطلاعات آزاد و حق ارتباط آزادانه با دنیاست و بخشی دیگر باعث از دست رفتن بخش قابل‌توجهی از مشاغل مشروع و قانونی می‌شود.»

مجتهدزاده با اشاره به انتخاب و انتصاب روسای جدید قوای مجریه و قضاییه تأکید می‌کند: «نخستین اقدام مهمی که این دو مقام انجام دادند، باز کردن فضا و شنیدن نظر منتقدان بود، اما اکنون شاهدیم که بخش عمده بدنه قوه مقننه همزمان تلاش می‌کند که طرح سختگیرانه‌ای را در دستور کار قرار دهد که هم فضا را محدود می‌کند و هم باعث می‌شود که در دنیا بیش از پیش مورد انتقاد قرار بگیریم. چراکه این اقدام با آموزه‌های حقوق بشری در تضاد است.» اگرچه او این طرح را در تضاد با سیاست‌های کلان نظام می‌داند اما در عین حال خوش‌بین است که «عقلای قوم مانع این اقدام نابخردانه شوند.»