بحث محرمانه بودن نامه رد صلاحیت، صرفاً مربوط به شخص علی لاریجانی است

علی نجفی‌توانا، وکیل دادگستری، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین درباره احتمال تعقیب قضایی علی لاریجانی به دلیل انتشار نامه محرمانه شورای نگهبان، که ذبیح‌الله خداییان سخنگوی قوه قضائیه آن را مطرح کرده است، گفت: به نظر می‌رسد با توجه به اینکه این نامه جنبه محرمانه دارد، سخنگوی قوه قضائیه به دلیل قید محرمانگی آن را مجرمانه تلقی کرده است اما امیدوار بودیم که حداقل مستند قانونی این عنوان مجرمانه را اعلام می‌کردند. همان‌طور که گفته شد اگر بحث محرمانه بودن در میان باشد، این محرمانگی صرفاً مربوط به شخص آقای لاریجانی است و هیچ ارتباطی به مسائل امنیت داخلی و خارجی ندارد و این اسناد جزو اسناد طبقه‌بندی‌شده تلقی نمی‌شود که موجب تضعیف منافع و مصالح کشور باشد.

مشروح گفت‌وگوی اعتمادآنلاین را با علی نجفی توانا، استاد دانشگاه و وکیل پایه‌یک دادگستری، در ادامه بخوانید:

 

*با توجه به حواشی‌ای که انتشار نامه محرمانه شورای نگهبان از طرف علی لاریجانی ایجاد کرده است، بفرمایید که در چه صورتی انتشار نامه محرمانه جرم تلقی می‌شود؟

در حالت‌های مختلف انتشار اسرار دیگران یا انتشار نامه‌هایی که جنبه «به کلی سری» یا «محرمانه» دارد در قوانین مختلف قابل مجازات تلقی می‌شود.

قوانین مربوط به افشای اسرار محرمانه یا به کلی سری دارای دو بعد کاملاً متفاوت هستند. یک بعد افشای اسناد از سوی افراد متخصص مانند وکیل و پزشک و... بدین صورت که مردم مسائل مربوط به روابط خصوصی و شخصی خود را در اختیار این اشخاص می‌گذارند، که انتشار آن ممنوع است و این اشخاص با توجه به شغل خود امین تلقی می‌شوند. در نتیجه اگر اقدام به انتشار این اسناد کنند، مرتکب جرم شده‌اند.

بعد دیگر، اسناد نظامی، اقتصادی، سیاسی که مربوط به امنیت داخلی و خارجی کشور است که در صورت افشا حسب مورد اگر قید «محرمانگی»، «سری» یا «به کلی سری» داشته باشد، قابل مجازات است و مراجع عمومی می‌توانند نسبت به تعقیب اشخاص منتشرکننده اقدام کنند.

*شرایط قانونی درباره انتشار نامه محرمانه علی لاریجانی به چه صورت است؟

درباره آنچه اخیراً در خصوص پاسخ شورای نگهبان به چرایی عدم احراز صلاحیت علی لاریجانی مطرح شده، واقعیت قضیه این است که بحث مجرمانه تلقی کردن انتشار این نامه از سوی آقای لاریجانی محل تامل دارد؛ به عبارت دیگر آقای لاریجانی بعد از پیگیری‌های فراوان در تعقیب این موضوع بوده که چرا صلاحیت او مردود اعلام شده و ایشان برای ریاست‌جمهوری تایید صلاحیت نشده‌، با توجه به اینکه به عنوان یکی از معتمدترین مسئولان کشور در جایگاه‌های حساس انجام وظیفه کرده است. شورای نگهبان هم دلایل این رد صلاحیت را به ایشان اعلام کرده و به نظر می‌رسد در چارچوب قوانین با عنایت به اقتباس مواد رد صلاحیت به شخص آقای لاریجانی این حق برای ایشان محفوظ بوده که بتواند آن را به اطلاع مردم برساند.

*یعنی جنبه کیفری، که سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرده، درباره اقدام او وجود دارد؟

این اقدام دارای جنبه کیفری نیست و وصف کیفری ندارد. قید محرمانگی در پاسخ شورای نگهبان صرفاً مربوط به خود آقای لاریجانی بوده و چون جنبه شخصی داشته، قید محرمانه بودن اعلام شده است. در غیر این صورت این نامه متضمن هیچ اطلاعات مربوط به امنیت داخلی و خارجی نبوده و جنبه شخصی دارد. البته اگر این اطلاعات از سوی اشخاص دیگر منتشر می‌شد، این حق برای آقای لاریجانی محفوظ بود که بتواند، با توجه به انتشار اسناد محرمانه مربوط به زندگی خصوصی یا حرفه‌ای، اقدام به تعقیب کند.

*پس به نظر شما بر چه اساسی سخنگوی قوه قضائیه عامل انتشار این نامه را مستحق پیگرد قانونی دانسته است؟

به نظر می‌رسد با توجه به اینکه این نامه جنبه محرمانه دارد، سخنگوی قوه قضائیه به دلیل قید محرمانگی آن را مجرمانه تلقی کرده است، اما امیدوار بودیم که حداقل مستند قانونی این عنوان مجرمانه را اعلام می‌کردند. همان‌طور که گفته شد، اگر بحث محرمانه بودن در میان باشد، این محرمانگی صرفاً مربوط به شخص آقای لاریجانی است و هیچ ارتباطی به مسائل امنیت داخلی و خارجی ندارد و این اسناد جزو اسناد طبقه‌بندی‌شده تلقی نمی‌شود که موجب تضعیف منافع و مصالح کشور باشد. ظاهراً مسائل محرمانه مربوط به شرایط کلی ایشان مطرح بوده که خود با اصرار بر اینکه مرتکب تخلفی نشده آنها را منتشر کرده است. بنابراین اسنادی که موجب به خطر افتادن امنیت داخلی و خارجی باشد از طرف ایشان منتشر نشده که جرم یا قابل مجازات تلقی شود.

*پس در نهایت انتشار نامه محرمانه آقای لاریجانی جزو اسرار شخصی ایشان بوده و انتشار آن هم از جمله حقوق شهروندی او به حساب می‌آید؟

اصولاً برای پیگیری قضایی، اسناد محرمانه باید به امنیت کشور ضربه وارد کند؛ اطلاعات نامه آقای لاریجانی جنبه شخصی داشته و مثلاً اگر من رد صلاحیت شوم این اختیار را داشته باشم تا برای روشنگری اشاره کنم که علت رد صلاحیتم این بوده، در حالی که این اطلاعات نادرست است و این مطالب فاقد مستند، بنابراین بنده دارای صلاحیت هستم و مرتکب گناهی نشده‌ام.

آنچه در قوانین مربوط به اسناد محرمانه- که موجب تهدید امنیت کشور است- مورد توجه قرار می‌گیرد اسنادی را شامل می‌شود که انتشارشان به ضرر امنیت کشور باشد، بنابراین این دو با یکدیگر متفاوت هستند.