روس‌ها چقدر آلکسی ناوالنی را به عنوان رهبر اپوزیسیون روسیه قبول داشتند؟

« چرا منتقد پوتین رهبر اپوزیسیون روسیه نبود؟» عنوان یادداشت روزنامه اعتماد به قلم احمد وخشیت است که در بخشی از آن آمده: یه طور مشخص به این سوال بپردازم که چرا آلکسی ناوالنی با وجود اینکه مخالف سرسخت پوتین بود، مورد اقبال منتقدان و حتی مخالفان در جامعه روسیه قرار نگرفت؟ این پرسش اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ برای من پیش آمد، زمانی که او از کسنیا سابچاک در انتخابات ریاست‌جمهوری حمایت کرد و این نامزد زن که مجری تلویزیون نیز بود حتی کمتر از دو درصد رای آورد. به یاد دارم یک شب در همان ایام به ستاد انتخاباتی او رفتم و برخلاف تصورم تقریبا خالی از مردم بود. پس از آن بارها به دلایل گوناگون سر کلاس‌های درس از دانشجویان پرسیدم یا در محافل روشنفکری که حضور داشتم در جست‌وجوی این پرسش بودم که چگونه می‌شود فردی که منتقد سرسخت پوتین است، برخلاف آنچه رسانه‌های غربی می‌گویند، رهبر اپوزیسیون نیست؟

فکر می‌کنم درست‌ترین پاسخش این باشد که در روسیه هنوز یک اپوزیسیون شکل نگرفته که فردی بخواهد در راس آن قرار بگیرد و مهم‌تر اینکه اکثر قریب به اتفاق مخالفان و منتقدان پوتین در سطوح مختلف باوری به ناوالنی نداشتند، چون انگیزه او را جاه‌طلبی سیاسی معنا می‌کردند. بسیاری به پرونده فساد مالی او اشاره می‌کردند که به زمان قبل از مخالفت او با کرملین باز می‌گردد و شعار فسادستیزی او را پارادوکسی در مقابل گذشته او تحلیل می‌کردند.

بعدازظهر جمعه اندکی بعد از آنکه خبر درگذشت ناوالنی منتشر شد، چند کلاس داشتم، فکر می‌کردم از آنجایی که او نیز فارغ‌التحصیل دانشکده حقوق دانشگاه ما [دانشگاه دوستی ملل روسیه] بوده است، لابد بحث داغ دانشجویان در کلاس‌های درس خواهد بود، اما او حتی به اندازه گورباچوف هم محبوبیت نداشت.

اجازه بدهید صحبتم را در پایان این نوشتار این‌گونه خلاصه کنم که به نظر می‌رسد مرگ آلکسی ناوالنی در داخل روسیه پیامدهای خاصی را به دنبال نخواهد داشت، اما در بعد خارجی تنش‌های بین کرملین و کشورهای غربی را تشدید می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی که در حال حاضر انجماد روابط میان آنها به مراتب در پایین‌ترین سطح حتی نسبت به زمان جنگ سرد است.