روایتی جدید از شیوه تصویب اساسنامه سپاه؛ چرا فرماندهان سپاه مقاومت کردند؟

رسول منتجب‌نیا که سابقه‌ی سه دوره نمایندگی در مجالس شورای اسلامی را دارد، از چالش‌هایی که در مسیر تصویب قانون برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مواجه بودند، گفته است.

به گزارش خبرآنلاین، منتجب‌نیا، فعال سیاسی و عضو سابق مجمع روحانیون مبارز، در سخنانی، روندی را که منجر به تصویب قانون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد؛ شرح داده و می‌گوید که از بین سه قانونی که در دوره‌ی اول مجلس، روی آن کارکرده بود، قانون سپاه وقت زیادی را از او گرفته است چرا که «اساس‌نامه‌ی وزارت سپاه که نواقص زیادی هم داشت، موجود بود»؛ به همین خاطر، منتجب‌نیا با هدف رفع نواقص اساس‌نامه، با خود نیروهای سپاه مشورت می‌کند؛ همچنین نظر امام خمینی را نیز دریافت می‌کند.

بنابرآنچه پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی روایت می‌کند، در ادامه‌ی این نوشتار، اظهارات منتجب‌نیا درباره‌ی چالش‌های این فرایند را که در کتاب خاطراتش آمده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی هم آن را چاپ کرده، می‌خوانید:ب

یادم هست بسیاری وقت‌ها بعد از اقامه‌ی نماز و خوردن شام تا صبح و نزدیک اذان، قانون را بررسی می‌کردیم. از سوی دیگر از طریق شهید محلاتی که عضو کمیسیون ما بود؛ با حضرت امام در ارتباط بودم و از نظارت ایشان هم استفاده می‌کردم. از سویی هم برخی از سپاهیان مقاومت می‌کردند و نمی‌خواستند در چارچوب قانون قرار گیرند و نگران بودند سپاه دولتی شود و نتواند به فعالیت‌های انقلابی خود ادامه دهد. از طرفی می‌گفتم که باید وظایف سپاه محدود شود و دوستان هم می‌گفتند که برای حفظ دستاوردهای انقلاب و طبق قانون اساسی فعالیت‌های سپاه نیز باید در حوزه‌های فرهنگی و سیاسی، نظامی و اقتصادی باشد. بالاخره با کسب تکلیف از امام وظایف سپاه را به‌صورت قانون درآوردیم.

بسیاری از دوستان اصرار می‌کردند سپاه به‌صورت سازمانی مستقل و مرتبط با دولت درآید. من هم اعتقاد داشتم که به‌هرحال باید به نحوی ارتباط با دولت برقرار باشد و تدارکات و هزینه‌هایی برای آن در نظر گرفته شود و فرماندهی آن در ارتباط با فرماندهی کل قوا و رهبری و مسائل دیگرش مربوط به دولت باشد و مجلس هم نظارتی بر آن اعمال کند.

به‌هرحال بحث به درازا کشید و جوسازی‌های زیادی علیه کمیسیون دفاع مجلس انجام گرفت؛ اما همواره متکی به حمایت‌های حضرت امام بودم. یادم هست که در مورد شرایط عضویت در سپاه به نظرم رسید که بهتر است که پرسنل سپاه و به‌طورکلی نیروهای نظامی و انتظامی، عضو گروه‌های سیاسی نباشند و در جلسات هم به این نتیجه رسیدیم. به آقای محلاتی هم گفتم که شما بروید و از امام کسب تکلیف کنید. ایشان بعد از دو روز آمد گفت: «امام فرمودند موافقم و حتماً این را در قانون سپاه و نیروهای مسلح بگنجانید و من هم به‌زودی صحبتی در این مورد خواهم داشت.» خوشحال شدم و این را در متن قانون آوردیم.

تأکید امام خمینی بر عدم عضویت اعضای سپاه در گروه‌های سیاسی

وقتی اساس‌نامه تهیه شد و خواستیم آن را به مجلس بدهیم، ملاقاتی تاریخی با امام به عمل آمد و همراه من رئیس کمیسیون آقای حسن روحانی و آقای بشارتی وزیر سابقِ کشور بود و آقای دکتر هادی هم بود که در ۲۷ مردادماه سال ۶۰ خدمت امام رسیدیم و در بیت امام با آقای ناطق نوری برخورد کردیم و او را هم با خود به داخل بردیم، زیرا ایشان قبلاً در کمیسیون دفاع فعالیت داشتند. بعد از رسیدن به خدمت امام، رئیس یا مخبر کمیسیون گزارش داد که اساس‌نامه تمام شده و رهنمودهای شما (امام) نیز در آن گنجانده شده است. از باب نمونه، همین مسئله‌ی عضویت در گروه‌ها و مسائل دیگر نیز مطرح شد. امام بعد از گزارش ما صحبتی عجیب و تاریخی انجام دادند. اول این‌که راجع به سپاه خیلی صحبت کردند و تأکید نمودند که سپاه باید حتماً تقویت شود. بعد از آن راجع به عضویت پاسداران در گروه‌های سیاسی یا وابستگی به آن شروع به صحبت کردند. حالا من راجع به این مسئله نقل به معنا می‌کنم که گفتند: «من عضویت یا وابستگی به گروهی سیاسی را بسیار خطرناک می‌دانم و این کار خلاف شرع است و تأکید می‌کنم که به هیچ وجه اجازه ندهید فرماندهان و پرسنل نیروهای مسلح به مسائل فعلی و جناحی وارد شوند؛ چون اگر وارد شوند ارتباطشان با مردم قطع می‌شود؛ اگر درون این‌ها اختلاف ایجاد شود به ضرر انقلاب است و در مورد گروه‌های سیاسی علاوه بر گروه‌های التقاطی، گروه‌های سیاسی انقلاب را هم در نظر دارم و مثلاً حزب جمهوری اسلامی معلوم نیست در آینده به این شکل سالم بمانند و همواره آقایان در رأس آن باشند. بنابراین نیروهای مسلح در آن حزب هم نباید عضو و فعال باشند.»

مقاومت برخی فرماندهان 

به هرحال لازم بود به لحاظ شرایط جنگی در کشور، کارهای اساسی در زمینه‌ی نیروهای دفاعی صورت گیرد. لذا وظیفه‌ی ما سنگین بود و از سوی امام هم تأکید شده بود که قوانین اساسی را در این مورد در کمیسیون به تصویب برسانیم که از جمله‌ی آن‌ها قانون کمیته‌ی انقلاب اسلامی و قانون سپاه پاسداران و نیز مصوبه‌ای در مورد وزارت سپاه بود و این در حالی بود که مقاومت‌های زیادی از سوی برخی از فرماندهان سپاه انجام می‌گرفت که اولاً سپاه به شکل قانونی در نیاید و ثانیاً در رابطه با وزارت شدن، مخالفت‌هایی می‌شد و حتی ما متهم می‌شدیم به این‌که می‌خواهیم اختیار امور سپاه را از دست امام خارج کنیم.

 اما به هرحال قانون را به خوبی تصویب کردیم و نیز از نظرات امام در مقاطع مختلف استفاده کردیم که این کار یا مستقیم یا به واسطه‌ی شهید محلاتی صورت می‌گرفت. در نهایت هم دوستان کم لطف از من عذرخواهی کردند و گفتند خیر سپاه در همین بود.