صنایع دستی ایران مورد احترام دنیا است

اعتمادآنلاین| بهمن نامور مطلق ـ معاون سابق صنایع دستی و هنرهای سنتی ـ در یادداشتی به مناسبت روز جهانی صنایع دستی (20 خرداد ماه) به اتفاقاتی که در طول چهار سال دولت یازدهم در حوزه صنایع دستی صورت گرفته، اشاره کرده و آورده است:

«جایگاه حقیقی صنایع دستی ایران در سطح بین‌المللی بسیار بیش از وضعیت امروزی آن است. به عبارت دیگر صنایع دستی ایران تا جایگاه بایسته جهانی فاصله زیادی دارد؛ البته اقداماتی در خور این حوزه نیز صورت گرفته و زمینه‌هایی کم و بیش فراهم شده است. بنابراین در وضعیت کنونی هنوز میان استعددهای بالقوه و وضعیت بالفعل صنایع دستی در عرصه بین‌المللی شکاف قابل توجهی وجود دارد.»

او در بخش دیگر از این یادداشت که با عنوان «جایگاه و چشم‌انداز جهانی صنایع دستی ایران» گفت: «با وجود تمام فعالیت‌های انجام شده در این حوزه، هنوز فاصله‌ها به طور کامل برطرف نشده‌اند. در واقع، یکی از عقب ماندگی‌های قابل توجه کشور در حوزه صنایع دستی رقم صادرات آن است. صادراتی که می‌تواند هم ارزآوری داشته باشد و هم اشتغال‌زایی بالا و هم زیبایی‌شناسی ما را در سطح بین المللی توزیع کند.

در این خصوص باید یادآوری شود که صنایع دستی و بیشتر از آن فرش صنایعی صادرات محور تلقی می‌شوند و بخش مهمی از چرخه اقتصادی آنها از دیرباز با صادرات ممکن می‌شود. متاسفانه در سال‌ها بلکه دهه‌های اخیر به دلیل عدم ثبات روابط اقتصادی خارجی، تحریم ناعادلانه کشور از سوی قدرت‌های استعماری، سیاست‌زدگی روابط خارجی و بی‌توجهی به صنایع فرهنگی و خلاق همچنین محوریت بازار نفت باعث شده است که توفیقات در حوزه صادرات غیرنفتی به شکل مطلوب نباشد. نتیجه سیاست‌های غلط و بی‌توجهی و تغییرات پی در پی مدیریتی موجب شده که ایران در ردیف سی‌ام صادرات جهانی قرار گیرد و نزدیک به یک دهم هند صادرات داشته باشد.

برای رشد مناسب صادرات باید شورای عالی صادرات غیرنفتی به صنایع دستی و فرش توجه ویژه کند. سازمان برنامه و بودجه تسهیلات لازم را برای تجار این حوزه اختصاص دهد، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت ایران مشوق‌های صادراتی را برقرار کند، وزارت امور اقتصادی و دارایی و گمرک جمهوری اسلامی ایران در مناسبات دو یا چندجانبه با کشورهای دیگر صنایع فرهنگی را مد نظر قرار دهد، وزارت خارجه به صادرات صنایع فرهنگی توجه بیشتری کند.

همچنین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به تعریف ساختار لازم برای توجه بیشتر به صادرات بپردازد. یک اداره کل و نبود پست‌های لازم، مدیریت صادرات صنایع دستی را با مشکلات جدی مواجه کرده است به خصوص اینکه با هر دولتی سلیقه‌ها و مدیریت‌های این حوزه نیز دستخوش بیشترین تغییرات می‌شود. از سوی دیگر بخش خصوصی باید بیشترین سهم فعالیت‌ها را به خود اختصاص دهد. با راه‌اندازی شرکت‌های بزرگ، تخصصی و رقابتی همچنین تقسیم حوزه‌های جغرافیایی ـ فرهنگی قدرت هماوردی خویش را تقویت کند. حمایت دولت از این شرکت‌ها نیز هدفمند و با توجه به آینده‌نگری صورت پذیرد. هنرمندان نیز سلیقه‌های بازار جهانی را بشناسند و برای چنین بازاری که مملو از رقابت‌های شدید و نزدیک است آماده شوند.»

نامور مطلق یادآور شده است که «حفظ و ارتقاء جایگاه صنایع دستی در عرصه بین المللی و رشد صادرات آن نیازمند داشتن برنامه‌ای مدون و مستمر، حمایت ویژه از سوی نهادها و وزارتخانه‌های مرتبط است. بخشی از این برنامه‌ها درون سازمانی، برخی دیگر ملی و سایر آنها بین‌المللی است. همچنین فعالیت بین‌المللی هم نیازمند استمرار و پیوستگی زمانی است و هم نیازمند متخصصانی که زبان بین‌المللی را می‌شناسند و به آن اهمیت می‌دهند. متاسفانه سازمان میراث فرهنگی به راحتی نیروهای انسانی خویش را از دست می‌دهد و با تغییرات پی در پی اعتماد جهانی را نیز خدشه‌دار می‌کند، حیف خواهد شد اعتمادی که با زحمت بسیار دوباره کسب شده از دست برود.»

معاون سابق صنایع دستی و هنرهای سنتی نوشته است:

«خوشبختانه هنوز کشورهای جهان به صنایع دستی ایران با دیده احترام می‌نگرند که این خود سرمایه‌ای بزرگ محسوب می‌شود. شهرهای جهانی ایران می‌توانند با یک برنامه‌ریزی خود به کانون‌های صادراتی کشور تبدیل شوند. حضور فعال در نهادهای تصمیم‌گیر در دنیا مانند شورای جهانی صنایع دستی و یونسکو نیز در گفتمان‌سازی و هماهنگ‌سازی نقش مهمی می‌توانند ایفاء‌ کنند.

در مقابل همه مسائل و مصائب، خوشبختانه قانونی که آرزوی چندین دهه‌ای جامعه صنایع‌دستی بود در طول دولت یازدهم مصوب شد که امکان برنامه‌ریزی و تحقق بسیاری از خواست‌های یادشده را می‌دهد. برنامه‌ای که بر اساس آن کالاهای صادراتی تخصصی و کیفی شوند و به یک بازار بلندمدت در کشورهای منطقه و سپس کشورهای دیگر اندیشه شود. بر اساس آن هر کالا و هر کسی نتواند صادرات انجام دهد و به آینده این حوزه لطمه وارد نکند. دولت نیز با الگو قرار دادن تجربه کشورهای موفق برای مثال در امر تبلیغات این کالاها در خارج هزینه کند زیرا منابع بزرگ ملی و ارزی را به دنبال خواهد داشت. بسیج دیپلماسی خارجی در جهت توسعه صادرات کالاهای فرهنگی عاقبت خوشی خواهد داشت.»

نامور مطلق در پایان ابراز امیدواری کرده است، «پرچم پر افتخار صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران هر آن برافراشته‌تر شود و در سایه آن هنرمندان عزیز ـ این پاسداران زیبایی شناسی فرهنگ کشور ـ از رفاه و آینده بهتری برخوردار شوند.»

منبع:ایسنا