صمد بهرنگی شعبه مهمی در ادبیات کودک و نوجوان بود/ بهرنگی باعث مطرح شدن من در ترکیه شد

اعتمادآنلاین| علی پاکزاد- امروز سالروز تولد صمد بهرنگی است. صمد بهرنگی اگر بود هفتادو نه ساله می‌شد، نویسنده‌ای که با خلق «ماهی سیاه کوچولو» در ارتقای سطح ادبیات کودک و نوجوان ایران سهم بسزایی داشت. به همین مناسبت به سراغ هوشنگ مرادی کرمانی رفتیم تا چند کلامی با او هم صحبت شویم و درباره صمد بهرنگی از او بشنویم. مرادی کرمانی معتقد است که درصد زیادی از شهرت خود را در ترکیه مدیون صمد بهرنگی است. او اعتقاد دارد که بهرنگی در نوشته‌هایش به کودکان آسیب‌پذیر و فقیر جامعه بیشتر توجه داشت.

هوشنگ مرادی‌کرمانی نویسنده مطرح حوزه ادبیات با اشاره به سالروز تولد صمد‌ بهرنگی به اعتمادآنلاین گفت: «برای هر حوزه‌ای یک قله وجود دارد، که می‌توان در حوزه نویسندگی کودک و نوجوان به قله‌ای مثل صمد بهرنگی اشاره کرد. تاثیر بهرنگی بی‌بدیل بود. صمد بهرنگی یک جریان آب در مسیر رودخانه بود. او در طول این مسیر با مسائل مختلفی روبرو شد که هیچکدام از آنها رویش تاثیر‌گذار نبود و او را از مسیر خارج نکرد.»

مرادی‌کرمانی ادامه داد: «در همه حوزه‌ها از سینما و تئاتر گرفته تا حوزه‌های دیگر افراد زیادی حضور دارند، اما کسانی که در این راه باقی می‌مانند و ثابت‌قدم هستند کم هستند. نمونه آنها فردی مانند صمد‌ بهرنگی یا عباس کیارستمی است. ‌بهرنگی کسی بود که به ادبیات کودک‌و‌نوجوان اهمیت ویژه‌ای می‌داد. البته او معتقد بود که باید ادبیات کودک‌و‌نوجوان در خدمت قشر فقیر و آسیب پذیر جامعه قرار بگیرد. او به بچه‌هایی که در پنبه بزرگ می‌شدند و از قشر مرفه بودند اعتقادی نداشت. توجه بهرنگی بیشتر به نقاط دوردست کشور و بچه‌هایی بود که در روستاها و نقاط محروم زندگی می‌کردند.»

خالق «قصه‌های مجید» با اشاره به فعالیت‌های صمد‌ بهرنگی گفت: «می‌دانم و به یاد دارم که بهرنگی کوله‌ای پر از کتاب با خود به روستاها می‌برد و با رنج فراوان آن کتاب‌ها را بین بچه‌ها و مدارس مختلف پخش می‌کرد. قطعا افرادی مانند عباس یمینی‌شریف یا خانم وزیری و خود صمد‌ بهرنگی از پایه‌گذاران حوزه کتاب کودک بودند. البته گاهی می‌دیدیم که صمد‌ بهرنگی با تلخی و قضاوت درباره دیگران صحبت می‌کرد. پروین دولت‌آبادی از آن کسانی بود که از نقد‌های صمدبهرنگی بی‌نصیب نبود و همواره در تیررس تندی‌های بهرنگی قرار می‌گرفت.»

مرادی کرمانی درباره عباس یمینی شریف گفت: «یکی از آن داستان‌هایی که در حوزه کتاب بیش از همه مورد توجه بود و تاثیرخود را نیز در این حوزه نشان داد، داستان‌های «آهای‌ آهای آی بچه‌جان در کوچه‌ها سنگ نپران» اثر عباس یمینی‌شریف بود که در آن دوران فوق‌العاده بود و تاثیر زیادی گذاشت.»

مرادی‌کرمانی درباره جریان ادبی ایران گفت: «همواره در طول این سالها سعی کرده‌ام که به گروه، دسته یا نگرش سیاسی توجه نکنم. من همه را دوست دارم. برای من صمد‌ بهرنگی با صادق هدایت یا جمالزاده و دیگران فرقی ندارد. اینها نسلی هستند که به یک اندازه در ادبیات و داستان‌نویسی کشور تاثیرگذار بوده‌اند. هر کدام به نوعی به ادبیات داستانی خدمت کرده‌اند. خدمت بهرنگی به کودکان اعماق و فرودست قابل توجه بود. او با رنگ داستانی سیاه بر ادبیات کودک و نوجوان تاثیر گذاشت. اعتقاد دارم که ما به همه این طیف‌ها نیاز داریم. هر چیزی که در کشور و در حوزه ادبیات ارائه می‌دهیم باید برای همه باشد. برای مثال «قصه‌های مجید» برای همه بود و نه یک قشر خاص.»

داستان‌نویس مطرح کشورمان درباره خط فکری صمد‌ بهرنگی گفت: «چپ‌نویسی بهرنگی و سوسیالیست بودن او نقطه پررنگی در زندگی‌اش بود. البته نگرش و عقیده او قابل احترام بود. بهرنگی شعبه مهمی از ادبیات کودک و نوجوان بود. قهرمان داستان‌های او ناشناخته‌شده‌ترین افراد یک جامعه بودند. البته بهرنگی را یک ملی‌گرا هم می‌دانم. شاید تنها نویسنده‌ حوزه کتاب و کودک بود که عکسش در یک راهپیمایی عظیم برافراشته شد و همگان تصویری از او دیدند. بهرنگی در بسیاری از کشورهای خارجی مطرح است.»

کرمانی در انتها اضافه کرد: «البته من همه بچه‌های ایران را دوست دارم. برای من زعفرانیه، الهیه یا شوش و سیستان و بلوچستان فرقی ندارد. مایلم که تمامی کودکان ایران‌زمین کتاب‌های من را بخوانند. هر موقع که به ترکیه می‌روم کلی از بهرنگی صحبت می‌کنند. می‌توانم بگویم که صمد بهرنگی باعث مطرح شدن من در ترکیه شد.»