کارگاه «فیلمسازی سینمای هنری و تولید فیلم هنری» برگزار شد

اعتمادآنلاین| پس از نمایش فیلم «آنسوی امید» آکی کوریسماکی در روز 22 مهر در سالن ناصری خانه هنرمندان که با استقبال چشمگیر علاقه‌­مندان روبرو شد، کارگاه «فیلمسازی سینمای هنری و تولید فیلم هنری» در ساعت 19:45 آغاز شد.

علیرضا شجاع نوری در ابتدای این نشست با اشاره به سینمای هنری ایران عنوان کرد: در روزگاری که سینمای هنری در حال احتضار است صحبت کردن از این سینما طنزآمیز است. من به احترام سینما و مسائل هنری در این نشست حضور دارم تا از تجربیات یک طراح تولید استفاده کنیم. جای عنوان طراحی تولید در سینمای ایران خالی است و یک پروژه سینمایی به چنین مسئولیت مهمی احتیاج دارد.

وی درباره تهیه و تولید فیلم در سینمای ایران توضیحاتی ارائه داد: تهیه‌کننده در سینمای ایران تمام کارها را انجام می‌دهد و کارگردان هنری وظیفه طراحی لباس و صحنه را برعهده دارد اما در سینمای ایران این تهیه‌کننده‌ها هستند که درباره لوکیشن و هزینه فیلم تصمیم می‌گیرند. گاهی از این اتفاق و مسئولیت‌های چندگانه خوشحال هستیم. در این سینما بین دو برداشت ممکن است اتفاقات خوبی بیفتد. فیلمسازی ما مانند ورود به اتاق عمل است تا ببینیم بعد از آن چه اتفاقاتی می‌افتد، چون سینمای ما آکادمیک نیست بلکه غریزی است و به همین دلیل عوامل، مسئولیت­‌های مختلفی را در یک فیلم عهده­دار می‌­شوند.

وی هم­چنین درباره تولید فیلم «فرش باد» با همکاری عوامل سینمای ژاپن عنوان کرد: برای فیلم «فرش باد» در اصفهان مشغول کار بودیم و تمامی عوامل کارهای مختلفی انجام می‌دادند. بازیگر ژاپنی فیلم می‌خواست درباره جای دوربین، حرکت و نمای صحنه فردا بپرسد که ما به او گفتیم هنوز انجام نشده و کمال تبریزی را دید و از او شنید که باید فردا برویم سرصحنه و تصمیم بگیریم تا ببینیم چه می‌شود. او وقتی فهمید قصد شوخی نداریم از پیش ما رفت اما کم کم به این محیط عادت کرد.

شجاع‌نوری اشاره‌­ای نیز به فیلم «بابا عزیز» داشت و گفت: «در فیلم «بابا عزیز» که تولید مشترک با همکاری انگلستان، آلمان، مجارستان و ... بود در میانه کویری در ایران مشغول به کار بودیم. طراح تولید فیلم که زنی فرانسوی بود از مدیرتولید ما هزینه نان بربری را پرسید. این سوال باعث ناراحتی او شد چون فکر می‌کرد او قصد دارد او را چک و کنترل کند اما در نهایت فهمیدیم که او مشغول محاسبه است که اگر هنروران را در آن جا مستقر کنیم بهتر و ارزان‌تر است یا اینکه اتوبوس دنبال آن‌ها بفرستیم و هر روز افراد را به صحنه فیلم‌برداری منتقل کنیم. ما امروز این تجربه‌ها را در سینمای ایران محاسبه و ملاحظه می­‌کنیم و با تلفیق محاسبه و الهام فیلم می‌سازیم.

میشل هانکه فیلم هنری می‌سازد. او در ابتدا از بودجه دولتی استفاده می‌کرد و بعد از آن که با ستاره‌های بزرگتری کار کرد از بودجه دولت فرانسه استفاده کرد. کارگردان‌ها برای فیلم اول سراغ فیلم‌های ارزان می‌روند و فیلم کوتاه برای آن‌ها مثل کارت ویزیت استعلیرشا شجاع نوری درباره سینمای هنری گفت: همان‌طور که هنر تعریف ثابتی ندارد شاید سینمای هنری هم تعریف ثابتی نداشته باشد. به­‌عنوان مثال «ابد ویک روز» هم فیلم هنری است و هم گیشه خوبی دارد. فیلم هنری برای من لایه‌های درونی‌تری دارد و مثل شعر حافظ است و هرکس تاویل خودش را از آن دارد، اما سینمای تجاری مانند روزنامه است و همه برداشت مشترکی از آن متن دارند.

کاترینا ووپرمن طراح تولید فیلم از کشور اتریش نیز در ادامه به تجربیات و شغل‌اش در سینما اشاره کرد و گفت: طراحی تولید در کشورهای مختلف عناوین مختلفی دارد. من طراحی صحنه تئاتر خواندم و با جوان‌های تئاتر آشنا شدم. این شغل به پیدا کردن لوکیشن، طراحی لوکیشن و جابه‌جایی آن می‌پردازد. طراح تولید از اولین مشاغلی است که به پروژه سینمایی اضافه می‌شود. او بعد از نوشتن فیلمنامه برای برآورد هزینه‌ها وارد کار می‌شود. من با کارگردان وارد مذاکره می‌شوم تا به جلوه بصری و تصویری مناسب برسیم. طراح تولید بخشی از هزینه کار را برآورد می‌کند تا فیلم ارزان‌تر تمام شود. زمان حضور طراح تولید در پروژه به ژانر فیلم مرتبط است. بعضی پروژه‌ها سه ماه، بعضی دوماه و گاه نیمی از سال طول می‌کشد. اخیرا در فیلمی کار کردیم که در اتریش و انگلستان ساخته می‌­شد، پروسه تولید آن پیچیده بود و مجبور بودیم در دو کشور حضور داشته باشیم.

طراح تولید فیلم «پرواز به خانه» درباره فیلم هنری در اتریش چنین گفت: سینمای هنری تعاریف مختلفی دارد اما در سال گذشته اتفاقات خوبی در سینمای هنری در اتریش افتاد و در جشنواره‌های مختلف سینمایی شرکت کرد و موفق بود. معمولا در سینمای هنری کارگردان سراغ تهیه‌کننده می‌رود تا فیلم هنری ساخته شود. سینمای اتریش کوچک است و همه فیلمسازان یکدیگر را می‌شناسند. در سینمای اسکاندیناوی جریانی به راه افتاد که در سینمای هنری اتریش اثر گذاشت. این آثار در نورطبیعی و با نابازیگر ساخته می‌شد اما امروز هر کارگردانی در اتریش استانداردهای خودش را دارد.

او اضافه کرد: فیلم‌های هنری از دهه هفتاد وارد چرخه تولید سینما شدند. این فیلم‌ها ابتدا در تلویزیون ساخته شدند و بعد از آن این سینما رشد پیدا کرد. در دهه هشتاد میلادی ساختار این سینما شکل گرفت و تولیدات خوبی در آن بوجود آمد. این سینما روند آهسته و پیوسته‌ای داشت. در دهه نود فیلمی از این سنخ به جشنواره ونیز رفت و تغییر زیادی در سینمای اتریش ایجاد کرد.

کاتارینا ووپرمن درباره هزینه تولید فیلم هنری بیان کرد: هزینه این سینما توسط دولت تامین می‌شود و موسسه سینمایی اتریش در هر منطقه حامی فیلم است ولی این مراکز سقف بودجه دارند. اگر از سقف آن بیشتر شود برای هزینه تولید سراغ تولید مشترک می‌رود. میشل هانکه فیلم هنری می‌سازد. او در ابتدا از بودجه دولتی استفاده می‌کرد و بعد از آن که با ستاره‌های بزرگتری کار کرد از بودجه دولت فرانسه استفاده کرد. کارگردان‌ها برای فیلم اول سراغ فیلم‌های ارزان می‌روند و فیلم کوتاه برای آن‌ها مثل کارت ویزیت است. در عین حال پیدا کردن بودجه برای تولید فیلم برای جوانان سخت است و بیشتر آثار آنان تجربی و هنری است.

وی ادامه داد: ساخت فیلم‌های تجربی توسط خانه‌های هنری انجام می‌شود. اما سینمای هنری انتزاعی است و روایت خاصی دارد. فیلم تجربی می‌تواند مستند باشد. در سینما طراح تولید و مدیر تولید با هم تفاوت دارند. طراح تولید هزینه‌های بخش تولید را برآورد می‌کند اما مدیر تولید درگیر قرارداد و هزینه عوامل است.

در ادامه نشست حاضرین در سالن به طرح پرسش‌­ها و ارائه نقطه­‌نظرات خود درباره طراحی تولید و سینمای هنری پرداختند. همایون ارشادی که یکی از حاضرین در سالن بود در پایان جلسه نکته­‌ای در باب سینمای هنری مطرح کرد: من با عبارت سینمای هنری مشکل دارم. چون سینما خودش هنر است. سینما می‌تواند مستقل، معناگرا و...باشد، اما سینمای هنری معنای روشنی برای من ندارد. فیلم هنری قابل قبول است اما سینمای هنری معنای مشخصی ندارد.

در ادامه برنامه­‌های «هفته فیلم اروپایی» دو نشست با موضوع سینمای هنری در شیراز و اصفهان برگزار خواهد شد. دومین کارگاه با حضور مجید اسلامی، منتقد و مدرس سینما، کاترینا ووپرمن و علی آذری در تاریخ 25 مهرماه در پردیس گلستان شیراز برگزار خواهد شد.

پردیس سیتی سنتر اصفهان در 27 مهرماه میزبان این کارگاه تخصصی با حضور مجید برزگر، کارگردان و مدرس سینما و هم­چنین کاترینا ووپرمن خواهد بود. حضور در تمامی این کارگاه‌­ها برای علاقه‌مندان آزاد و رایگان خواهد بود.

منبع: مهر