آشنایی با هنرمندی که بر زندگی سینمایی اورسن ولز تاثیر گذاشت

اعتمادآنلاین| سی و سه سال (10 اکتبر 1985) از درگذشت خالق شاهکار «همشهری کین» می گذرد. اورسن ولز کارگردان افسانه ای آمریکا که امسال با اکران فیلم ناتمامش «روی دیگر باد» در هفتاد و پنجمین دوره جشنواره ونیز نامش نزدیک به سه دهه پس از مرگ دوباره سر زبان ها افتاده است در سال های پایانی عمر بسیار از مشورت یک بازیگر زن اهل کرواسی بهره می برد. این زن باهوش در بسیاری از فیلم های دو دهه پایانی دوران کاری ولز از جمله فیلم های «روی دیگر باد» و «ت مثل تقلب» همراه این هنرمند بود.

اویا کودار بازیگر، فیلمنامه نویس و کارگردان اهل کرواسی پیش از آشنایی با ولز در تلویزیون زاگرب کار می کرد ولی عمده شهرت او به دلیل همکاری اش با اورسن ولز در سال های پایانی عمر این فیلمساز نابغه آمریکایی است.

اویا کودار با نام اصلی اولگا پالینکاش در سال 1941 در شهر زاگرب در یوگسلاوی سابق از پدری مجاری و مادری کروات بدنیا آمد. نخستین ملاقات بین اولگا پالینکاش و ولز در سال 1961 زمانی که خالق «همشهری کین» در شهر زاگرب در حال فیلمبرداری فیلم «محاکمه» بود صورت گرفت.

پنج سال پس از این دیدار، در سال 1966 آن دو در سواحل یوگسلاوی جایی که ولز فیلمبرداری فیلم «عمیق» را انجام می داد دوباره با یکدیگر ملاقات کردند. مشهور است که ولز در دیدار اول در سال 1961 نامه ای برای پالینکاش نوشته بود؛ نامه ای که البته به او نداده و تا سال 1966 و ملاقات دوباره، آن را در جیبش نگه داشته بود.

فیلم «عمیق» که از آن به عنوان نخستین همکاری بین ولز و پالینکاش یاد می شود براساس رمان «سکوت قبرستانی» نوشته چارلز ویلیامز با بازی پالینکاش در یکی از نقش های اصلی در کنار ژان مورو و لارنس هاروی ساخته شد. این فیلم با وجود رویاپردازی های ولز درباره موفقیت در گیشه، سرانجام ناتمام ماند ولی حدود سه ماه پس از مرگ اورسن ولز در اکتبر 1985، پالینکاش حقوق کتاب «سکوت قبرستانی» را به جرج میلر کارگردان استرالیایی مجموعه فیلم های «مکس دیوانه» به قیمت 180 هزار دلار فروخت. پس از آن در سال 1989 فیلمی با همین نام براساس این کتاب با بازی نیکول کیدمن و سم نیل به کارگردانی فیلیپ نویس ساخته شد.

پس از شکل گیری همکاری سینمایی میان ولز و پالینکاش در سال های پایانی دهه 60، اورسن ولز برای ایجاد شهرت بیشتر برای اولگا پالینکاش نام هنری اویا کودار را برگزید نامی که ترکیبی از «اویا» اسمی که نینا خواهر اولگا او را با آن خطاب می کرد به همراه کودار به معنی «همچون یک هدیه» در زبان کروات بود. اتفاقی که بی شباهت به اقدام شخصیت چارلز فاستر کین با بازی ولز در قبال سوزان الکساندر در شاهکار «همشهری کین» نبود. در فیلم «همشهری کین» نیز شخصیت ولز به دنبال ایجاد راهی بود که سوزان الکساندر را به ستاره ای بزرگ بدل کند.

هر چند نام کودار در سینما با ولز و پروژه های اغلب ناتمامش گره خورده است اما در این بین فیلم هایی نیز بدون ارتباط با ولز در کارنامه کودار دیده می شود که یکی از این فیلم ها مربوط به سال 1989 است. کودار در این سال نخستین فیلم زندگیش را در مقام کارگردان به نام «وامانده» ساخت. در این فیلم که قسمت هایی از آن در بالکن خانه کودار در لس آنجلس فیلمبرداری شده بود، گری گریور مدیر فیلمبرداری فیلم «ت مثل تقلب» در کنار کودار تهیه فیلم را بر عهده داشت. گریور فیلمبرداری این فیلم را نیز انجام داده است.

کودار دومین و آخرین فیلم بلند سینماییش را نیز در سال 1993 با نام «زمان برای» با موضوع جنگ استقلال کرواسی در نیمه اول دهه 90 میلادی ساخت.

در سال 1995 کودار به همراه واسیلی س

یلوویچ فیلم مستند «اورسن ولز: ارکستر تک نفره» را نویسندگی و کارگردانی کرد. او برای این مستند از فیلم هایی که اورسن ولز در 20 سال آخر دوران فعالیتش گرفته بود استفاده کرد.

پس از مرگ ولز طبق توافقی که کودار با پائولا موری همسر ولز بر سر وصیت نامه این کارگردان انجام داد، حقوق آثار اورسن ولز بین آن دو تقسیم شد البته موری 10 ماه پس از مرگ ولز پیش از امضای این توافقنامه بر اثر تصادف رانندگی از دنیا رفت. متعاقب این اتفاق در نوامبر 1986 طبق توافقنامه بین کودار و بئاتریس ولز (دختر موری و اورسن) حقوق قانونی تمامی آثار ولز بین این دو نفر تقسیم شد.

آخرین بار نام کودار در رسانه ها پیش از نمایش فیلم «روی دیگر باد» در جشنواره ونیز امسال به میان آمد. کودار درباره فیلم چنین گفت: مدت ها در این فکر بودم که چقدر خوب است یک مستند بلند درباره مشکلات فیلم «روی دیگر باد» بسازم اما شاید حالا بهتر شده زیرا خود فیلم ساخته شده است، در هر صورت نمی خواهم فیلم را پیش از نمایش مردمی آن ببینم.

منبع: مهر