«همه می‌دانند» را همه می‌فهمند؟

اعتمادآنلاین| فیلم اسپانیایی‌زبان اصغر فرهادی، «همه می‌دانند» برخلاف آثار قبلی این فیلم‌ساز ایرانی که در ایران ساخته شده بودند (به استثنای «گذشته») نظر منتقدان بین‌المللی را چندان به خود جلب نکرد. دست‌کم نمره‌های داده‌شده به این فیلم در حدی نبود که بپذیریم آن را یک شاهکار تلقی کرده‌اند.

از آرای بسیار موافق و نمره‌های بالایی که منتقدان به فیلم‌هایی مانند «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» یا «فروشنده» داده‌اند، درباره «همه می‌دانند» خبری نیست و مجموع آرای منتقدان بین‌المللی و عمدتا انگلیسی‌زبان به این اثر سینمایی در حدی است که بتوانیم بگوییم آن را اثری «خوب» یا «آبرومند» قلمداد کرده‌اند. معدل نمره‌هایی که منتقدان شناخته‌شده مطبوعات معتبر به «همه می‌دانند» داده‌اند، در سایت متاکریتیکز معادل 66 از صد است.

در واقع از 20 منتقد که نظرشان در این سایت ثبت شده، 13 منتقد آن را خوب یا خیلی خوب و شش منتقد متوسط ارزیابی کرده‌اند و یکی هم آن را ضعیف خوانده است. مجموع آرای 54 منتقد در سایت راتن توماتوز نیز نتیجه مشابهی را نشان می‌دهد که نمره‌ای معادل 63 درصد است.

ظاهرا اریک کوهن منتقد ایندی وایر در میان نویسندگان مطبوعات انگلیسی‌زبان بیش از همه فیلم «همه می‌دانند» را تحویل گرفته است. او بیش از همه تیزبینی و نکته‌سنجی اصغر فرهادی در پرداختن به جزئیات روابط طبقاتی شخصیت‌ها در قالب این فیلم‌نامه خانوادگی را ستوده و به کنترل دقیق «داستان‌گویی با استعداد‌های انکار‌ناپذیر» بر بازیگر زن این فیلم، پنه‌لوپه کروز پرداخته است.

کوهن حس بصری و تصویرپردازی درخشان فرهادی در صحنه‌هایی مانند پرواز کبوتران در نمای داخلی پر از سایه‌روشن را تحسین کرده است؛ اما از قرار معلوم به حس تئاتری فیلم‌نامه فرهادی انتقاد دارد و معتقد است که نتیجه نهایی همه آن چیزی نیست که فرهادی در ذهن داشته. پیتر بردشا، منتقد گاردین که چهار ستاره از پنج به این فیلم فرهادی داده است و همچنان در زمره منتقدانی است که این اثر را خیلی خوب برآورد کرده‌اند «قدرت بسیار زیاد و بی‌نظیر داستان‌گویی» فرهادی و بازی‌های «هوشمندانه، پخته و با‌این‌حال بی‌تکلف» گروه بازیگران را ستوده است.

بردشا همچنین به حس صحنه عروسی «تماشایی و لذت‌بخش» فیلم که به اعتقاد او رد پای کاپولا (پدرخوانده) و چیمینو (شکارچی گوزن) را در آن می‌توان دید و رویکرد فرهادی به مسئله زمان و باور در این صحنه اشاره کرده است و به تأثیری که از کلیت اثر برمی‌آید که فرهادی از میکل‌آنجلو آنتونیونی و میشائیل هانکه گرفته است. این منتقد البته به صحنه‌ای در فیلم هم اشاره کرده که احتمالا هانکه را نیز به تحسین وامی‌دارد.

کیت تیلور، منتقد روزنامه کانادایی گلوب اند میل که سه از چهار ستاره برای «همه می‌دانند» قائل شده و جزء منتقدانی است که فیلم را «خیلی خوب» ارزیابی کرده، گفته است که داستان فیلم در میانه و با گریه‌های بیش از حد پنه‌لوپه کروز افت می‌کند؛ اما به اعتقاد او فرهادی در پایان فیلم با یک تغییر جهت قدرتمند این نقص را جبران می‌کند.

همه می دانند جذاب، موشکافانه و هوشمندانه است

جاستین چانگ، منتقد لس‌آنجلس تایمز که نمره‌ای معادل خانم تیلور به فیلم داده، معتقد است: «آن‌هایی که درباره آثار قبلی فرهادی کمتر می‌دانند، «همه می‌دانند» را یک فیلم هوشمندانه و جذاب درباره فاجعه‌ای خانوادگی که ناگهان زخم‌های کهنه را بار دیگر باز می‌کند، خواهند یافت؛ اما آن‌هایی که این فیلم‌ساز را تحسین می‌کنند؛ از‌جمله خودم، به‌سختی ممکن است با این رویکرد دراماتیک که به سمت فرمولی‌شدن پیش می‌رود- البته این نظر ممکن است سختگیرانه به نظر برسد- موافق باشند». پیتر دبروج، منتقد ورایتی، نیز که در این طیف از طرفداران فیلم فرهادی قرار گرفته، معتقد است که فیلم خیلی آهسته حرکت می‌کند تا به جایی برسد که افشاگری آن تأثیرگذار باشد؛ اما به آنجا که رسید، بسیار جذاب می‌شود.

مایک دانجلو، منتقد ای‌وی‌کلاب، یکی از نویسندگان سینمایی است که این اثر را همچنان خوب ارزیابی کرده؛ ولی نمره پایین‌تری در حد دو از سه یا «ب منفی» برای آن قائل شده است. او معتقد است این فیلم نتوانسته است کاملا از حد «مسحورکننده»‌بودن فراتر رود تا بتوان آن را «هیجان‌انگیز» قلمداد کرد. دانجلو به اینکه احتمالا بسیاری از تماشاگران می‌توانند چرخش پیرنگ و به اصطلاح «پیچش» بزرگ داستان را پیشاپیش حدس بزنند، معترض است و اینکه فیلم نتوانسته است چنان‌که باید به «راز‌های مدت‌ها مدفون‌مانده معمول در آثار فرهادی» بپردازد.

رابی کالین، نویسنده تلگراف و بوید وان هویج، منتقد هالیوود ریپورتر، در زمره سینمایی‌نویسانی هستند که با سه از پنج ستاره این اثر اصغر فرهادی را متوسط دانسته‌اند. کالین فیلم‌نامه و پرداخت جزئیات تک‌تک شخصیت‌ها تا پایان را «هنرمندانه» خوانده؛ اما به فضای ملودراماتیک «از پیش تعیین‌شده» اثر معترض است.

نویسنده هالیوود ریپورتر نیز معتقد است که فرهادی این بار رویکردی ژانری در پیش گرفته که باعث شده است اثرش تا حدی عجیب و دلسرد‌کننده باشد که تا اندازه‌ای فیلم دلهره‌آور پرحرف و تا اندازه‌ای درامی خانوادگی باشد؛ اما بازی بهترین بازیگران اسپانیا باعث می‌شود این فیلم همچنان تماشایی باشد. دیو کلهون، منتقد تایم‌آوت که او نیز نمره‌ای معادل 60 از صد به فیلم داده، این اثر را بیشتر از آن «آکادمیک» دانسته است که بتواند رضایت‌بخش باشد.

منتقد فیلم استیج، جووانی مارکینی که با یک ستاره از چهار ستاره این فیلم را ضعیف ارزیابی کرده، از قرار معلوم در میان منتقدان بین‌المللی بیش از همه با «همه می‌دانند» مخالف است. او معتقد است ضعف فرهادی به‌عنوان کارگردان این است که بیش از حد می‌نویسد و به فیلم‌نامه و دیالوگ بیش از حد متکی است و توصیه کرده است که فرهادی به جای نقش همیشگی فیلم‌نامه‌نویس- کارگردان، یک بار هم که شده نگارش فیلم‌نامه را به دست یک نفر دیگر بسپرد.

منبع: روزنامه شرق