روح‌الله جعفری نویسنده، کارگردان و منتقد:
امنیت‌زدایی از عرصه فرهنگی باید در دستور کار وزارت فرهنگ قرار بگیرد
روح‌الله جعفری با بیان اینکه «فرهنگ زنده بدون آفرینندگی تصورپذیر نیست» تاکید کرد: فرهنگ در جامعه‌ای آزاد می‌شکفد و می‌بالد و پَر می‌دهد و زیر یوغ حکومتی خودسر می‌پژمرد و می‌میرد.
اعتمادآنلاین| روح‌الله جعفری نویسنده، کارگردان، منتقد، پژوهشگر و مدرس دانشگاه که در اولین دوره جشنواره تئاتر اکبر رادی طی حکمی از سوی دبیر جشنواره به‌عنوان دبیر بخش مسابقه مقالات و سمینار رادی‌شناسی انتخاب شده است، درباره سمینار رادی‌شناسی که روز گذشته در تالار مشاهیر ایران مجموعه تئاتر شهر برگزار شد، با اشاره به سه پنل این سمینار گفت: دبیر علمی این سمینار، شهرام زرگر، استاد دانشگاه هنر بود. در پنل اول بهزاد صدیقی دبیر جشنواره تئاتر اکبر رادی، من به‌عنوان دبیر بخش مسابقه مقالات و سمینار رادی‌شناسی و همچنین سیدمصطفی مختاباد و آرش رادی عضو هیأت داوران صحبت کردند. سپس محسن صادقی اصفهانی مقاله «تحلیل گفتمانی سکوت در نمایشنامه‌های اکبر رادی با بررسی موردی نمایشنامه‌های از پشت شیشه‌ها و مرگ در پاییز» و بهروز قیاسی مقاله «نقش تأثیر محیط بر رفتار فردی در آثار اکبر رادی با رویکرد نظریه تنظیم خلوت آلتمن (بررسی آثار نمایشی دهه 50)» را ارائه کردند. در پنل دوم امیرحسین پاشامقدم، فضه خاتمی‌نیا، سیدحسین رسولی/ سروناز آقازمانی، احسان روحی، رضا عاشوری‌فر، طیبه نصراللهی به طرح سوال پژوهش خود پرداختند.
جعفری ادامه داد: در پنل سوم محمد چرم‌شیر به‌عنوان سخنران نخست درباره «چگونه رادی بخوانیم؟ (بررسی موردی نمایشنامه روزنه آبی)» صحبت کرد. سخنران دوم بهروز محمودی بختیاری بود که درباره «ترجمه متون نمایشی فارسی به انگلیسی و جای خالی اکبر رادی (بررسی موردی ترجمه نمایشنامه پلکان)» صحبت کرد و سخنران سوم رامتین شهبازی بود که درباره «زندگی و امر قهرمانی در نمایشنامه‌های اکبر رادی (بررسی موردی نمایشنامه آمیزقلمدون)» صحبت کرد.
او یادآور شد: در برپایی جشنواره‌های متعدد به‌اصطلاح فرهنگی که نمونه‌های زیادی از آن را در تهران و سایر شهرهای ایران شاهد هستیم، عده‌ای پژوهشگر به تولید محتوا می‌پردازند، اما این تولید محتواها مورد استفاده هنرمندان قرار نمی‌گیرد و منجر به امر آفرینشگری به‌وسیله ایشان نمی‌شود؛ چراکه کاربردی نیستند و از آن‌ها نمی‌توان به صورت عملیاتی در آثار نمایشی استفاده کرد.
این نویسنده و کارگردان تئاتر ادامه داد: هدف از برگزاری بخش مسابقه مقالات و سمینار رادی‌شناسی در جشنواره تئاتر استاد اکبر رادی، نه پُر کردن خلأ بلکه ایجاد رابطه بین تولید محتوا با امر آفرینشگری است.
سرپرست گروه تئاتر گیتی گفت: فرهنگ قوّه ذاکره و حافظه و سرّ ذهن و ضمیر و خاطره ملت است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
جعفری با بیان اینکه «فرهنگ زنده بدون آفرینندگی تصورپذیر نیست» گفت: فرهنگ در جامعه‌ای آزاد می‌شکفد و می‌بالد و پَر می‌دهد و زیر یوغ حکومتی خودسر می‌پژمرد و می‌میرد.
او با اشاره به اینکه برای تحقق کار فرهنگی باید از شکل فاصله بگیریم و به محتوا برسیم، گفت: با بها دادن به پژوهش و کار زیربنایی در این خصوص، می‌توانیم به تصویر فرهنگی همه‌جانبه در جامعه برسیم. در این راستا نیازمند برنامه‌ای استراتژیک هستیم که کلان‌نگر باشد و بتواند وضعیت آینده پژوهش را در حوزه هنرهای نمایشی ترسیم کند. برگزاری بخش مقالات رادی‌شناسی در جشنواره تئاتر استاد اکبر رادی، قدمی تأثیرگذار در این زمینه است که امیدوارم استمرار داشته باشد.
این پژوهشگر و مدرس دانشگاه تصریح کرد: تحول و پویایی هر جامعه‌ای مرهون توسعه و اعتلای فرهنگ آن جامعه است و توسعه و اعتلای فرهنگ نیز در گرو پژوهش، خلاقیت، ابتکار و نوآوری افراد آن جامعه است. لذا مهم‌ترین ابزار برای نیل به توسعه فرهنگی، پژوهش است.
جعفری با اشاره به اینکه آثار به‌یادگار مانده از اکبر رادی در زمره سرمایه فرهنگی ملت ایران به‌حساب می‌آید و تعریف می‌شود که چندوجهی و چندساحتی است و با استفاده از تئوری‌ها و نظریه‌های مختلف در حوزه‌های بینارشته‌ای، می‌توان آن‌ها را تحلیل و خوانش کرد، گفت: در آثار استاد رادی روحیه پژوهشگری وجود دارد و از این حیث با ذات امر پژوهش که همانا داشتن روحیه پرسشگری است و عدالت‌محور است، قرابت دیده می‌شود.
کارگردان نمایش «ریچارد سوم اجرا نمی‌شود» همچنین با اهمیت نقش تاریخی پژوهشگر در جامعه اشاره کرد و به طرح یک سوال پرداخت و گفت: آیا در حال حاضر کسی خبر دارد که آرامگاه استاد نامدار ادبیات و تاریخ زبان فارسی، جناب آقای دکتر بدیع‌الزمان فروزانفر، کجاست و یا آرامگاه فرخی یزدی در کجا واقع شده است؟ متاسفانه کسی نمی‌تواند به این سوال، جواب بدهد، چون جوابی ندارد که بدهد. در هر جامعه‌ای اگر از سوی حاکمیت آن، روحیه پژوهشگری و پرسشگری، نفی و انکار شود، سیاهی بر ابعاد مختلف زندگی مردم سایه می‌گستراند و روح آن جامعه و شعر و شعور آن ملت مورد تعرض قرار می‌گیرد.
جعفری ادامه داد: آقایان اکبر رادی، غلامحسین ساعدی و بهرام بیضایی سه نمایشنامه‌نویس برجسته‌ای هستند که به ادبیات نمایشی ما شأنیت بخشیده‌اند و برای آن اعتبار کسب کرده‌اند. هر سه ایشان از طریق پژوهش، آموزش و آفرینشگری برای جامعه‌ای که در آن زیست کرده‌اند، مفید واقع شده‌اند.
او با تاکید بر اینکه «توجه به ذات امر پژوهش در کار فرهنگی می‌تواند باعث ارتقای سطح ارزش‌ها، هنجارها، آداب و رسوم و اخلاق در جامعه شود» گفت: برای رسیدن به تعریف هویت در مقوله فرهنگ باید روحیه پژوهشگری را در جامعه ترویج و البته مختصات آن را در وهله اول به مخاطب آموزش داد. از این طریق می‌توانیم به هویت‌بخشی در عرصه هنرهای نمایشی دست پیدا کنیم.
جعفری خاطرنشان کرد: کار فرهنگی مجزّا از روحیه پژوهشی و پرسشگری نیست و آن‌چه در این بین اهمیت دارد، سنجش میزان اثربخشی کار فرهنگی در پژوهش است.
دبیر بخش مقالات رادی‌شناسی همچنین با اشاره به ویژگی‌های اکبر رادی به‌عنوان یک نویسنده گفت: او می‌نویسد چون پرسش‌گر، معترض، چالش‌گر و فردی مسئله‌آفرین با زمانه خویش است و با آن می‌ستیزد. او در حمایت از نیک‌سرشتان قد برمی‌افرازد و زمانه را یاری می‌دهد تا خود را بهتر بفهمد. پس از مطالعه اندیشه و آثار آندره ژید، نویسنده نامدار فرانسه، دریافتم که او نیز چنین نظری درباره تعریف از یک نویسنده دارد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: طی بیش از یک‌سال گذشته چند بار به این موضوع پرداخته‌ام و هشدار داده‌ام که امنیت‌زدایی از عرصه فرهنگی و تغییر نگاه امنیتی به فرهنگ باید در دستور کار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار بگیرد و با سیاست یک بام و دو هوا نمی‌توان در عرصه فرهنگ و هنر، منشأ خیر و برکت شد و نام نیک از خود به‌یادگار گذاشت.
منبع: ایلنا
دیدگاه تان را بنویسید