اسکار رویدادی در سطح جام جهانی فوتبال/ «دایره مینا» اولین حضور ایران در اسکار/ تصاویر+جدول

اعتمادآنلاین| مراسم نود و یکمین دوره جوایز اسکار بامداد فردا آغاز و برندگان این دوره از جوایز اسکار در مراسمی که برای اولین بار طی 30 سال اخیر بدون مجری برگزار می‌شود، معرفی می‌شوند. مراسم اسکار یکی از شاخص‌ترین مراسم‌های اهدای جوایز در جهان است و هر ساله در بیش از 100 کشور جهان به‌صورت زنده پخش می‌شود. سینمای ایران 2 بار با فیلم های «فروشنده» و «جدایی نادر از سیمین» توانسته اسکار بهترین فیلم خارجی را از این رویداد سینمایی کسب کند.

اسکار از کجا و چگونه شروع شد؟

مراسم اعطای جوایز سالانه آمریکا که توسط آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک به بهترین آثار صنعت سینما جهان اهدا می‌شود. این مراسم یکی از شاخص‌ترین مراسم‌های اهدای جوایز در جهان است و بزرگترین جایزه در زمینه سینما می‌باشد و هر ساله در بیش از 100 کشور جهان به‌صورت زنده پخش می‌شود. جایزه اسکار یکی از نه جایزه از جوایز آکادمی است. جوایز آکادمی در بخش رسانه به عنوان قدیمی‌ترین مراسم اهدای جوایز به‌شمار رفته و جوایزی نظیر جایزه گرمی (برای موسیقی)، جایزه امی (برای تلویزیون) و جایزه تونی (برای تئاتر) پس از آن شکل گرفتند. آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک توسط لویی بی میر مدیر استودیو مترو گلدوین مایر ایجاد شد.

اولین مراسم اسکار در روز پنجشنبه، 16 مه 1929 در هتل روزولت در هالیوود، کالیفرنیا برگزار شد. جوایز آکادمی برای اولین بار در سال 1930 در رادیو و در سال 1953 برای اولین بار در تلویزیون پخش شد. آخرین دوره جوایز آکادمی، نودمین دوره جوایز اسکار در سالن تئاتر دالبی هالیوود، لس آنجلس به میزبانی جیمی کیمل مجری تلویزیون برگزار شد.

فیلم بو ژست محصول سال 1939 تنها فیلم غیر مستندی است که چهار برنده اسکار بهترین بازیگر یعنی گری کوپر، ری میلند، سوزان هیوارد و برودریک کرافورد را در نقش‌های اصلی در اختیار داشت.

جایزه اسکار چیست؟

جایزه اسکار (Oscars) و یا جوایز آکادمی (Academy Awards)، به مراسم اعطای جوایز سالانه آمریکا که توسط آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک به بهترین آثار صنعت سینما جهان اهدا می‌شود را گویند. مراسم اسکار یکی از شاخص‌ترین مراسم‌های اهدای جوایز در جهان است و هر ساله در بیش از 100 کشور جهان به‌صورت زنده پخش می‌شود.

جایزه اسکار یکی از نه جایزه از جوایز آکادمی است. جوایز آکادمی در بخش رسانه به عنوان قدیمی‌ترین مراسم اهدای جوایز به شمار رفته و جوایزی نظیر جایزه گرمی (برای موسیقی)، جایزه امی (برای تلویزیون) و جایزه تونی (برای تئاتر) پس از آن شکل گرفتند.

در مراسم بیست و نهم که در 27 مارس 1957 برگزار شد بخش انتخاب بهترین فیلم خارجی زبان نیز ایجاد گردید. از سال 1972 تصمیم گرفته شد که مراسم اهدای جوایز با جایزه بهترین فیلم به پایان برسد. در مراسم هفتاد و چهارم که در سال 2002 برگزار شد، برای اولین جایزه اسکار بهترین انیمیشن نیز اضافه گردید و اهدا شد. قیمت و هزینه ساخت مجسمه طلایی اسکار در سال 2017 حدود 400 دلار تخمین زده شده است.

مجسمه اسکار

مجسمه اسکار که توسط سدریک گیبونز رئیس قسمت طراحی موسسه MGM یا کمپانی مترو گلدوین مایر طراحی شده، شوالیه برهنه ای را نشان می دهد که شمشیری را روی یک حلقه فیلم نگاه داشته است. این حلقه فیلم پنج پره دارد که نشانه پنج صنف اصلی مورد نظر آکادمی (تهیه کنندگان، کارگردانان، بازیگران، تکنیسینها و نویسندگان) است.

بلندی مجسمه اسکار 34 سانتی متر و سه میلی متر و وزن آن 3 کیلو 850 گرم است. درباره چهره مجسمه اسکار عموماً به گفته خانم مارگارت هریک کتابدار وقت آکادمی استناد می شود که گفته بود مجسمه اسکار به عموی او که نامش اسکار پیرس بود شباهت دارد.

تا سال 1934 این نام برای مجسمه جا افتاد هرچند که رسما از سال 1939 از نام اسکار برای این جایزه استفاده شد.

ریشه نام اسکار

در مورد ریشه نام «اسکار» اختلافاتی وجود دارد. در بیوگرافی بت دیویس عنوان شده که او اسکار را از نام همسر اولش هارمون اسکار نلسون جونیور (1907-1975) رهبر ارکستر گرفته است.

ادعای دیگر در مورد انتشار نام اسکار به مقاله مجله تایم در مورد ششمین مراسم اسکار در سال 1934 و دریافت جایزه توسط بت دیویس در 1936 برمی گردد. در جایی عنوان شده در 1931 مارگارت هریک (1902-1976) دبیر اجرایی آکادمی برای نخستین بار تندیس را دید که او را به یاد «عمو اسکارش» ( نام مستعار پسرعمویش اسکار پیرس ) انداخت.سیدنی اسکلسکی (1905-1983) مقاله نویس در زمان نامگذاری توسط هریک حضور داشت و در مقاله اش نوشت " کارکنان با علاقه تندیس معروف خود را اسکار نامیدند ".

آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک در سال 1939 رسما جایزه را اسکار نامید. در جایی دیگر آمده النور لیلبرگ نروژی - آمریکایی مدیر اجرایی لوییز بی. مایر نخستین تندیس را دید و گفت "به نظر شاه اسکار دوم ( اسکار فردریک شاه سابق نروژ و سوئد ) میرسه". در پایان روز پرسید "باید با اسکار چیکار کنیم، بذاریمش تو گاوصندوق ؟" و این نام بر رویش ماند.

انتخاب نامزدهای اسکار

در اواخر دسامبر فهرست نامزدهای اسکار برای حدودا 6000 عضو فعال فرستاده می شود. اعضای گروه های مختلف افراد مربوط به حوزه خودشان را به عنوان نامزد اسکار انتخاب می کنند (کارگردانان به کارگردانان رای می دهند، نویسندگان به نویسندگان، بازیگران به بازیگران و غیره)؛ به استثنای فیلم های خارجی، مستند و انیمیشن که توسط کمیته ای خاص متشکل از اعضای تمام حوزه ها انتخاب می گردند.

در بخش خاص انتخاب بهترین فیلم اسکار، تمامی اعضا صلاحیت انتخاب نامزدهای اسکار را دارند. فیلم های خارجی باید دارای زیرنویس انگلیسی باشند و هر کشور می تواند سالیانه فقط یک فیلم برای مراسم اسکار پیشنهاد کند. اعضای گروه های مختلف افراد مربوط به حوزه خودشان را به عنوان نامزد اسکار تعیین می کنند. سپس برندگان در دور دوم رای گیری که در آن تمامی اعضا در بیشتر گروه ها از جمله بهترین فیلم حق رای دارند انتخاب می شوند.

قوانین مراسم اسکار

امروزه بر اساس قوانین 2 و 3 مجموعه قوانین رسمی جوایز آکادمی، یک فیلم باید در سال قبل از آغاز نیمه شب اول ژانویه تا پایان نیمه شب 31 دسامبر در لس آنجلس، کالفرنیا نمایش داده شود تا شرایط شرکت در مراسم اسکار را داشته باشد (به استثنای بهترین فیلم خارجی زبان). برای مثال The Hurt Locker برنده بهترین فیلم سال 2010، در سال 2008 پخش شد ولی واجد شرایط شرکت در اسکار 2009 نبود زیرا نمایش آن در لس آنجلس از نیمه سال 2009 آغاز شد، بنابراین در اسکار 2010 شرکت نمود.

قانون دوم مربوط به مراسم اسکار بیان می‌دارد که فیلم باید حداقل 40 دقیقه بوده و در نسخه 35 یا 70 میلیمتری و یا در فرمت دیجیتالی 24 یا 48 فریم تهیه و وضوح آن نباید کمتر از 172 در 1280 باشد.

فرش قرمز جایزه اسکار

فرش قرمز اسکار با طنابی مخملی به دو بخش تقسیم شده و نامزد ها سمت چپ فرش قرمز حرکت می‌کنند تا بتوانند با خبرنگار ها صحبت کنند و بقیه مهمان‌ ها هم از سمت راست فرش می‌روند. بخش اصلی فرش قرمز در بلوار هالیوود پهن می‌شود.

برندگان جایزه اسکار

نخستین برنده اسکار امیل یانینگز بازیگر مرد فیلم های آخرین فرمان و راهی که همه می‌روند می باشد.

فیلم بو ژست محصول سال 1939 تنها فیلمی است که چهار برنده اسکار بهترین بازیگری را به دست آورده است.

جورج برنارد شاو ایرلندی و ال گور سیاستمدار و فعال محیط زیست آمریکایی برندگان جایزه ی اسکار هستند که جایزه ی نوبل را هم به دست آورده اند.

رکورد دار بیشترین جایزه اسکار

والت دیزنی با دریافت 22 جایزه اسکار و 4 جایزه افتخاری اسکار رکورد دار حایزه اسکار می باشد.

فیلم های بن هور، تایتانیک و ارباب حلقه ها : بازگشت پادشاه هر کدام با 11 جایزه بیشتری جایزه اسکار را به دست آورده اند.

کاترین هیپبورن با 4 جایزه ی اسکار در میان بازیگران زن رکورددار است.

جان فورد با 4 حایزه اسکار در میان کارگردانان هالیوود رکورددار است.

ایتالیا 14 بار برنده ی جایزه ی اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شده و از این نظر رکورد دار است.

آهنگساز آلن مکنن 8 بار جایزه ی اسکار بهترین موسیقی فیلم را از آن خود کرده و از این نظر رکورددار است.

جوان ترین برنده جایزه بهترین بازیگری

تاتوم اواین در 10 سالگی

جوان ترین بازیگر نقش اصلی زن

مارلی متلین در 21 سالگی

جوان ترین بازیگر نقش اصلی مرد

آدریان برودی در 29 سالگی

جوان ترین کارگردان

دیمین چزلل در 32 سالگی

پیرترین کارگردان

کلینت ایستوود در سن 74 سالگی

پیرترین بازیگر مرد

کریستوفر پلامر در سن 82 سالگی

پیرترین بازیگر زن

جسیکا تندی در سن 80 سالگی

پیرترین بازیگر مرد تقش اصلی

هنری فوندا در سن 76 سالگی

سهم ایران از مراسم اسکار چقدر است؟

قبل از انقلاب

دایره مینا به کارگردانی داریوش مهرجویی نخستین فیلم ایرانی بود که در سال سال 56 و برای حضور در اسکار 1977 انتخاب شد. برای اولین بار وزارت فرهنگ رژیم شاهنشاهی این فیلم را به عنوان نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار معرفی کرد که نتیجه ای نداشت.

سال 57 نیز قرعه به نام فیلم «باد صبا» ساخته‌ آلبر لاموریس افتاد تا راهی اسکار 1978 شود. یک فیلم مستند با کارگردانی فرانسوی، در آخرین سال حاکمیت رژیم پهلوی به عنوان نماینده سینمای ایران به اسکار معرفی شد و البته به موفقیتی نرسید.

ارتباط دوباره با اسکار پس از 16 سال

همزمان با اجرای سیاست های فرهنگی دولت سازندگی، روند معرفی فیلم به مراسم اسکار بار دیگر از سر گرفته شد. از سال 1373 بود که با تشکیل هیأت انتخاب فیلم برای اسکار، روابط سینمای ایران و آکادمی اسکار بار دیگر از سر گرفته شد! طی 16 سال قطع رابطه با اسکار، برخی از درخشان ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران ساخته شدند. همچنین بالاترین آمار مراجعه مردم ایران به سالن های سینما و فروش فیلم نیز مربوط به همین دوران است.

اولین حضور سینمای ایران بعد از انقلاب

نخستین فیلم معرفی شده از سینمای ایران به مراسم اسکار در سال های بعد از انقلاب، «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی بود که موفقیتی کسب نکرد.

سال بعد نیز یکی از شاگردان کیارستمی، آن هم با اولین فیلم سینمایی خود راهی اسکار شد. در سال 74، فیلم های مطرحی چون «روزواقعه»، «روسری آبی»، «پری»، «دیدار» و ... بودند، اما فیلم نه چندان مطرح «بادکنک سفید» از فیلمساز ناشناخته ای به نام جعفر پناهی به اسکار معرفی شد و موفقیتی به دست نیاورد. پناهی پس از این فیلم، دچار نوعی تکبر و تفرعن شد. او ارتباط خود را با مخاطب داخلی قطع کرد و راه تولید برای جشنواره های غربی و تبلیغ برای اهداف سیاسی علیه ایران را در پیش گرفت و فیلم های وی در داخل کشور مورد توجه قرار نگرفتند.

«بچه‌های آسمان» در اسکار

سال 1377 اما، یکی از مقاطع مهم تاریخ سینمای ایران است. با معرفی «بچه‌های آسمان» به اسکار 1999 برای نخستین بار فیلمی از ایران به جمع نامزدهای دریافت جایزه در اسکار راه یافت. این فیلم به کارگردانی مجید مجیدی با یک سال تأخیر به عنوان نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار معرفی شد و به جمع پنج فیلم برتر در بخش فیلم های خارجی زبان (غیر انگلیسی زبان) هفتاد و یکمین دوره اسکار راه یافت. به رغم برتری هنری و محتوایی نماینده ایران، اما جایزه این بخش به فیلم «زندگی زیباست» از ایتالیا اعطا شد. راه یابی «بچه های آسمان» به جمع نامزدهای اسکار همزمان بود با روی کار آمدن دولت اصلاحات. به همین دلیل هم بسیاری معتقدند که نامزدی این فیلم در اسکار، لبخند آمریکا به تغییر سیاست دولت ایران بود. برگزیده شدن فیلم «طعم گیلاس» کیارستمی در جشنواره کن آن هم در همان محدوده زمانی، این فرضیه را قوت بخشیده است.

اولین اسکار سینمای ایران

وقتی «جدایی نادر از سیمین» در بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، کمتر کسی فکرش را می کرد که این فیلم یک سال بعد نه تنها به جمع فیلم های برتر اسکار 2012 این رقابت راه یابد که جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را هم دریافت کند. اما اصغر فرهادی با این فیلم، نخستین فیلمساز ایرانی بود که جایزه اسکار را دریافت کرد. این جایزه همزمان با افزایش تحریم های اقتصادی و تهدید نظامی دولت آمریکا علیه ایران به این کارگردان ایرانی اهدا شد. یک سال بعد و اعطای جایزه اسکار به فیلم ضدایرانی «آرگو» باعث شد که فرضیه سیاسی بودن موفقیت فیلم فرهادی قوت بگیرد. به زعم برخی کارشناسان سینما، دلیل دادن جایزه اسکار به «جدایی...» و «ارگو» در دو سال متوالی، یکسان بود.

فروشنده دومین و آخرین اسکار سینمای ایران

اما باز هم اصغر فرهادی با فیلمی دیگر توانست برنده جایزه اسکار شود. این فیلم نیز در شرایطی در اسکار سال 2017 به موفقیت رسید که در داخل، با انتقادات فراوانی مواجه شده بود. اگر عمده انتقادات از فیلم «جدایی نادر از سیمین» به محتوای آن معطوف بود، فیلم «فروشنده» به لحاظ ساختاری با نقدهای تندی از سوی منتقدان داخلی روبرو شد. وجود گاف های فراوان در این فیلم حتی به سوژه طنز کاربران فضای مجازی تبدیل شده بود، اما چند عامل دست به دست هم دادند تا باز هم پرچم اصغر فرهادی در مراسم اسکار به بالا برود.

مهم ترین دلیل، تهیه کننده فیلم یعنی شرکت ممنتو بود که نفوذ و قدرت زیادی در سینمای جهان دارد. همچنین انستیتوی فیلم دوحه، وابسته به خاندان پادشاهی قطر هم یکی از حامیان این فیلم بود که آن هم نفوذ زیادی در اسکار دارد. از شهرت اصغر فرهادی هم که بگذریم، مضمون فیلم «فروشنده» یکی از معضلات امروز جامعه بشری، به ویژه در غرب است. همچنان که سال قبل از این نیز فیلمی درباره تعرض جنسی جایزه بهترین فیلم را دریافت کرده بود.